Africada retroflexa sorda
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La consonante africada retroflexa sorda ye un soníu consonánticu usáu en delles llingües. El so símbolu nel alfabetu fonéticu internacional ye ⟨ʈ͡ʂ⟩, simplificáu como ⟨tʂ⟩.
Esti soníu asocede nel mapudungun y en delles llingües quechues, como'l quechua cajamarquino, l'huanca y les fales ancashinas de Sihuas y Corongo.
En idioma español apaez como una de les pronunciaciones de la combinación tr en español chilenu.
N'asturianu esti soníu corresponder col fenómenu conocíu como "tse vaqueira" (o "che vaqueira") qu'en delles fales del occidente y centru de les aguaes asturiano y lleonés del cordal cantábricu corresponder cola evolución de la L- y -ll- llatines ("ļļobu", "ļļingua", "Ļļuna", "Ļļaciana", "castieļļo", "cavaļļo" o "marieļļo"). Tradidionalmente foi escritu como "ts" (sobremanera anque otros usaron "xs", "tchx", "tx", "lh") pero dende los 80 vieno estendiéndose la solución de l'Academia de la Llingua Asturiana que propón como grafía la Ḷḷ (doble ele subpunteada) o bien "l.l" (cuando los medios nun dexen utilizala...) por ser más acorde cola solución llateral palatal en "Ll" de la mayoría de les restantes fales asturianes.