Anzar

Anzar ye un dios de la mitoloxía bereber del Norte d'África, dios de la lluvia y l'agua, que desempeña un papel destacáu nella, como ye'l casu de tolos dioses de l'agua nel mundu mesoamericanu griegu, romanu y exipciu.

Anzar
Información
Sexu	masculín
[editar datos en Wikidata]

Muñeca representando a la novia de Anzar.

Mitoloxía

Anzar, de cutiu llamáu Agellid n Ugfur (El rei de l'agua), ye'l dios del cielu, les agües, los ríos, los mares, los regueros, les fontes y de l'agua. Nel norte d'África dedicar a él un ritu conocíu como Tislit n Anzar (La novia de Anzar) mientres los periodos de seca pa solicitar l'agua. Esta tradición foi atestiguada nel Rif, en Cabilia, nel Atles, a Ouarsenis y a los Aurès. Los ritos pa faer llover fueron documentaos dende l'antigüedá nel norte d'África; por casu, Tertulianu fala d'una «Virgo Caelestis pluviarum pollicitatrix» (la virxe / novia celestial de l'agua) (Apologeticus, 23); Dion Casio informa d'un episodiu nel qu'un comandante militar romanu, con problemes d'agua nes zones desérticas, llogró l'agua recurriendo a práutiques máxiques de los pueblos indíxenes (Historia romana 60, 9).

La lleenda de Anzar

«Había un personaxe llamáu Anzar. Yera'l Señor de l'agua. Quería casase con una moza de guapura maraviyosa: la lluna rellumaba nel cielu, polo que rellumó la tierra. La so cara yera resplandorienta, la so ropa yera de seda brilloso. Solía ​​bañase nun ríu con reflexos platiaos. Cuando'l Señor de l'agua baxó a la tierra y averóse a ella, ella asustóse y retiróse.

Un día él díxo-y:

Aqli gezmeɣ-d igenwan
a yiwen n yitran
efk-iyi akeğud im fkan
neɣ am kkseɣ amen

Como un rayu crucié los cielos.
Oh estrella ente les estrelles!
Dame l'ayalga que tienes.
De lo contrario, te voi quitar d'esta agua.

La moza respondiólu:

Ttxil-k, ai Agellid n waman
a butɛesabt n lmerjan
nekk i keč iwumi yid fkan
meɛna ugadeghi imennan

Por favor, Señor de l'agua,
el de la corona de coral.
Saber, tamos fechos unu pal otru,
pero tengo mieu de lo que va dicir la xente.

Con estes pallabres, el Señor de l'agua de sópitu xiró l'aniellu que llevaba nel deu, el ríu ensugóse de secute y sumió. La moza llamó y fundióse en llárimes. Entós quitóse'l so traxe de seda y quedóse desnuda. Y llamó al cielu:

Ai Anzar, ai Anzar
ai folieğğig uzaɣar
asif err-as lɛinser
ruḥ ad t-err-d ttar

Oh Anzar! oh Anzar!
Oh tu, florecimientu de les praderíes
Dexái que'l ríu vuelva fluyir,
y ven a tomar vengación!.

Darréu la moza vio apaecer al Señor d'agua col aspeutu d'un rayu y enferronóse a él. L'agua volvió apaecer nel ríu y tola tierra recuperó la so rellumanza primaveral.

El ritu

Anzar ye una antigua pallabra bereber qu'en delles rexones inda s'utiliza nel significáu de «agua » (por casu, en Yerba, Túnez). Inclusive cuando'l términu yá nun esiste, suplantáu por otres pallabres o préstamos del árabe , el nome de Anzar ye conocíu y utilizáu mientres ciertes ceremonies acomuñaes a l'agua. Son ritos pre islámicos y munchos consideren que Anzar ye una divinidá antigua de l'agua y l'agua, anque esti nome nun figura ente les munches deidaes del Norte d'África que se remonten a los testos griegos y llatinos de l'antigüedá.

El personaxe central d'estos ritu ye Talghonja, llamada Tislit n Wanzer (La novia de Anzar), que d'antiguo yera una moza de carne y güesu, pero anguaño sustituyóse por una de muñeca de cutiu fecha d'una cuyar de madera (aɣenja) vistida con traxes de novia. Esta novia de Anzar» tenía de presentase desnuda al so noviu, col fin de pidir la so descendencia na tierra. Cuando la tierra vuélvese dura y puede dicise qu'hai «seca» (aɣurar), los vieyos axuntar pa preparar el día pa celebrar Anzar. El día establecíu, toles muyeres, nueves y vieyos, salen acompañaos colos neños cantando:

Anzar! Anzar!
ai Agellid, rez d aɣurar,
A ttebb nneɛma n wedrar,
A ternu tin uzaɣar...

Anzar, Anzar! br />Oh Rei, pa la seca,
y que'l trigu maureza al monte,
según na llanura ...

Coles mesmes lleven en procesión a una moza chica púber y guapa, pintada con henna (حناء) y afatada coles xoyes más guapes, vistida como una novia que se casa.

Anguaño, el ritu integróse parcialmente na relixón islámica y la procesión realízase polo xeneral en llugares sagraos, como santuarios o tumbes de marabutes locales, ensin una novia auténtica, que la suple una muñeca bellamente afatada como novia. La celebración una vegada terminada, la muñeca vuelve a los so dueñu que lu guardará hasta la próxima procesión.

Bibliografía

• Brugnatelli, Vermondo (2005). Fiabe del Nordafrica. Fiar nordafricana come elementu di conoscenza della società y come veicolo di lingue y culture (n'italianu). Università degli Studi di Napoli L'Orientale.
• Doutté, Edmond (1909). Magie et religion dans l'Afrique du Nord (en francés). P. Geuthner.
• Genevois, Henri (1978). Un rite d'obtention de la pluie: la fiancée d'Anzar (en francés). Actes du deuxieme Congrès International d'Etude des Cultures de la Méditerranée Occidentale.
• Laoust, Emile (1983). Mots et choses berbères (en francés). Rabat: Société Marocaine d'Eition.
• Rabia, Boualem; Lanfry, Jean (1979). A propos de la fiancée d'Anzar, rite d'obtention de la pluie (en francés). Littérature Orale Arabo-Berbère, Bull. n° 10, páx. 119-123.
• Servier, Jean (1985). Tradition et civilisation berbères. Les portes de l'année (en francés). Monaco: Ed. du Rocher. ISBN 2-268-00369-8.

• Datos: Q511292