Artículos alemanes
Los artículos alemanes son asemeyaos a los artículos n'asturianu, seyan definíos o indefiníos. Sicasí, estos siempres se tornen de distinta manera d'alcuerdu al númberu, xéneru y casu gramatical al sustantivu qu'acompaña.
Declinación
editarLos artículos tienen una carauterística llamada "fuercia" qu'inflúi na declinación de los axetivos. Esisten artículos fuertes, febles y otros que tienen casos tanto fuertes como febles. Dacuando esta carauterística nun ye constante.
La forma de la inflexón depende del númberu, casu y xéneru del sustantivu correspondiente. Los artículos tienen la mesma forma plural pa los trés xéneros.
L'artículu indefiníu
editarEsti artículu, ein-, ye l'equivalente a les pallabres un/una n'asturianu. Al contrariu que n'asturianu, nun esiste artículu indefiníu en plural (unos/unes); anque, en delles situaciones, puede usase como alternativa einige o manche (dalgunos).
Masculín | Neutru | Femenín | Plural | |
---|---|---|---|---|
Nominativu | -er | -es | -e | -e |
Acusativu | -en | -es | -e | -e |
Dativu | -em | -em | -er | -en |
Xenitivu | -es | -es | -er | -er |
Les mesmes terminaciones son usaes pal artículu indefiníu negativu (kein-), y los pronomes posesivos, mein- (el mio), dein- (el to), sein- y ihr- (el so, masculín el primer casu y femenín y neutru pal segundu), unser- (nuesu), euer/eur- (el so, plural), Ihr- (el so, en formal y siempres con capital).
L'artículu definíu
editarEsta tabla amuesa les inflexones pa los artículos definíos, los equivalentes a el, la, los y les n'asturianu.
Masculín | Neutru | Femenín | Plural | |
---|---|---|---|---|
Nominativu | der | das | die | die |
Acusativu | den | das | die | die |
Dativu | dem | dem | der | den |
Xenitivu | des | des | der | der |
Los pronomes demostrativos (dies-, jen-) (esti, esi) y los relativos (welch-, jed-) (quien, cada) tomen esti tipu de terminaciones, y amiéstase-yos -e- si nun ta presente.
Masculín | Neutru | Femenín | Plural | |
---|---|---|---|---|
Nominativu | -er | -es | -e | -e |
Acusativu | -en | -es | -e | -e |
Dativu | -em | -em | -er | -en |
Xenitivu | -es | -es | -er | -er |
- Esta tabla ye cuasi la mesma a la tabla d'artículos indefiníos, coles diferencies del nominativu masculín -er y el neutru acusativu y nominativu -es.
Pronomes posesivos que funcionen como artículos
editarSo delles circunstancies (p.e. nuna oración relativa) los pronomes posesivos regulares son sustituyíos poles formes de xenitivu de los pronomes derivaes del artículu definíu. L'equivalente n'asturianu sería, "El rei, que'l so exércitu derrotara Napoleón...". Concasen en xéneru y númberu col que lo tien. A diferencia d'otros pronomes, nun tienen fuercia. Cualquier axetivu que los siga na fras va tener les terminaciones fuertes.
Esisten pronomes posesivos derivaos del artículu definíu y del artículu interrogativu. Tienen la mesma forma pa tolos casos de la pallabra tenida, pero empléguense bien escasamente nel casu xenitivu.
Posesivu definíu [del] (mixed)
- Masculín: dessen
- Neutru: dessen
- Femenín: deren
- Plural: deren
Posesivu interrogativu [de qué] (mixed)
- Masculín: wessen
- Neutru: wessen
- Femenín: wessen
- Plural: wessen
- NON: Die Soldaten dessen Armee (Correutu: Die Soldaten dieser Armee)
Hasta'l sieglu XVIII, solíase usar un nome xenitivu en llugar d'un pronome posesivu. Güei atópase dacuando esti usu na llingua bien lliteraria, y dacuando ye usáu pa llograr un efeutu risible.
- ANTIGUU: "Des Königs Krone" (La corona del rei)
- (MODERNU: "Die Krone des Königs" - PERO: "Die Königskrone" (nome compuestu))
Estos pronomes úsense cuando'l pronome posesivu ordinariu entiéndese como reflexivu o cuando hai dellos posesores.
Referencies
editarEnllaces esternos
editar- Helmut Richter. «German Declension». Consultáu'l 5 de febreru de 2008.