Cañas
Cañas ye un conceyu de la comunidá autónoma de La Rioxa (España).
 Cañas | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  La Rioxa |
| Tipu d'entidá | conceyu de La Rioxa |
Alcalde de Cañas (es)  | José Antonio Merino Hernáiz |
| Nome oficial | Cañas (es)[1] |
| Códigu postal |
26325 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 42°23′30″N 2°50′47″W / 42.391666666667°N 2.8463888888889°O |
  Cañas Cañas (España) _-_Municipality_Map.svg) | |
| Superficie | 9.72 km² |
| Altitú | 643 m |
| Demografía | |
| Población |
92 hab. (2023) - 53 homes (2019) - 49 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0.03% de La Rioxa |
| Densidá | 9,47 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
| aytocanias.org | |
 | |
La suerte del llugar tuvo secularmente amestada a les monxes bernardas, a quien se dexó nel añu 1170 tanto Cañes como Caníes. El Monesteriu visitáu a diariu por cuantos quieren esfrutar d'unu de los más depuraos góticos de la rexón– y la figura de Domingo de Silos Santu Domingu de Silos, fíu de la villa, son los sos elementos más carauterizaos.[2]
Historia
editar Sandoval, nel so estudiu sobre'l Monesteriu de San Millán, recueye la primer cita documental de la llocalidá al señalar que'l 5 de setiembre del añu 922 donaron el Rei García Sánchez I y la so madre Doña Toa Aznárez el primitivu Monesteriu de Santa María de Cañes al de la Cogolla. Na mesma obra, refierse una nueva escritura de cesión, ésta del 1047, pola que García II el de Nájera y la so muyer doña Estefanía de Foix dexaben el Monesteriu de San Miguel de Cañes al de San Millán.
Remóntase la fundación del so nuevu Monesteriu a una fecha, 1170, bien próxima a la muerte del promotor de la reforma cisterciense, San Bernardo, fináu en Claraval el 20 d'agostu de 1153 y canonizáu venti años dempués. En 1169, don Diego López Díaz de Haro y la so esposa doña Alonsa Ruiz de Castro apurrieren a un amenorgáu grupu de monxes benedictines una propiedá en Ayuelas, llugar próximu a Santo Domingo de la Calzada, pa establecer la so comunidá. Sicasí, la cercanía de la población fadiaba a les relixoses, y el 9 d'abril de 1170 recibieron una arrogante entrega de los sos benefactores: les villes de Cañes y Caníes, y un nucleu próximu a Tironcillo.
Doña Alonsa Ruiz de Castro, yá viuda, donó bienes cuantiosos a la comunidá recién asitiada, a la que llueu se xuniría llevando consigo a la so fía Doña Urraca, cuarta abadesa ésta que morrió en golor de santidá en 1262, figurando nel menologio cisterciense como Beata.
Mientres la Guerra d'Independencia, dalgunos de los sos vecinos tuvieron un papel activu. El 11 d'abril de 1813, Bernabé Herrera Villalain, natural de Cañes y soldáu del 4º Batallón d'Iberia, muerre na cercana villa de Valgañón, llugar de la retaguardia onde esti batallón hostigaba a les fuercies napoleóniques na so retirara de Burgos a Vitoria. Gracies a los llibros de parroquiales de dichu pueblu sabemos que ta soterráu na ilesia parroquial de Tresfuentes, na sepultura nᵘ70.
La villa formó parte del señoríu de los Condes de Hervías y –hasta la creación de la provincia de Logroño por Real Decretu de 30 de payares de 1833– de la de Burgos.
Demografía
editarA 1 de xineru de 2010 la población del conceyu xubía a 93 habitantes, 45 homes y 48 muyeres.[3]
| Gráfica d'evolución demográfica de Cañes (conceyu) ente 1857 y 2010 |
 |
|
Población de derechu (1857-1897) según los censos de población del INE del sieglu XIX. Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001) según los censos de población del INE. Población según el padrón municipal de 2010 del INE. |
Personaxes pernomaos
editar- Domingo de Silos: esti santu católicu ye orixinariu de Cañes.
Destaca ente los fíos pernomaos de Cañes, Santu Domingu de Silos, nacíu nel añu 1000 y muertu en Silo setenta y tres años dempués. Descendiente de los Manso, foi mientres la so mocedá zagal de los fataos del so padre. Más tarde, en viviendo como eremita, un añu en soledá, ingresó nel Monesteriu de San Millán de la Cogolla, del que llueu sería nomáu prior. Cuando'l rei García'l de Nájera quixo apoderase de los bienes del Monesteriu, atopó la oposición del so prior Domingo, quien remanaría un argumentu cien veces trespasáu a la lliteratura de la dómina "puedes matar el cuerpu, la carne mal traer, mas non has na alma, rei, nengún poder".
Sí algamó l'autoridá del monarca, sicasí, pa desterrar del so reinu al opositor, quien hubo de retirase a Castiella, a un conventu daquella arruináu: San Sebastián de Silos. Empeñáu na so restauración, llogró la maravía románica del so claustru y l'afianzamientu d'una comunidá que la so ciencia y aliendu espiritual forxaríen una parte nada refalgable del patrimoniu cultural castellán.
Patrimoniu
editar
- Monasterio Cisterciense de Cañes: De los sieglos XII, XIII y XVII. Foi declaráu Bien d'Interés Cultural na categoría de Monumentu el 2 de marzu de 1943.[4]
- Ilesia parroquial de l'Asunción: De los sieglos XII, XVI y XVIII.
- Ermita de Santa María: Del sieglu XVI.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Conceyu de Cañes (ed.): «Situación / Ficha». Consultáu'l 27 de xunu de 2010.
- ↑ «INE: Población por conceyos y sexu.». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-24.
- ↑ Ministeriu de Cultura. Patrimoniu Históricu.
