Chucena
Chucena ye un pueblu d'España asitiáu na provincia d'Huelva, Andalucía. Tien una población de 2235 habitantes (2023)[2][3]. La so estensión superficial ye de 1'5km² y tien una densidá de -0'7hab/km². Asítiase a una altitú de 147 metros y a 62 quilómetros de la so capital Huelva.
 Chucena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia | Provincia de Huelva | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Chucena (es)  | José Pérez Solís | ||||
| Nome oficial | Chucena (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
21891 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°21′42″N 6°23′38″W / 37.3616°N 6.3939°O | ||||
  Chucena Chucena (España) .png) | |||||
| Superficie | 26 km² | ||||
| Altitú | 147 m | ||||
| Llenda con | |||||
| Demografía | |||||
| Población |
2235 hab. (2023) - 1131 homes (2019) - 1091 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de Provincia de Huelva | ||||
| Densidá | 85,96 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| chucena.es | |||||
 | |||||
Historia
editarComo asocede con otros sitios onubenses los sos oríxenes son prehistóricos, quedando enmarcada, xunto coles poblaciones de Manzanilla, Paterna del Campo, Escacena del Campo y Hinojos nel llamáu "Campu de Tejada", anguaño conxuntu arqueolóxicu conocvido tamién como Tejada la Nueva, centru neurálxicu de la contorna ente los s.VIII y IV a.d.Cristu. Etimológicamente el términu "Chucena" derivaría del llatín "succius" (fértil) más l'agregu "ena" sufixu de posesión, polo que la so fundación quedaría establecida ente los s. III-II a. d.Cristu.La sumida villa de Alcalá de l'Alamea, güei perteneciente a Chucena tendría la so fundación alredor del s.VIII d.d.Cristu, siendo conocida tamién como Malchar Palmet, Alcalá de Juana D`Orta y Alcalá de Tejada. Nel Llibru del Repartimientu de Sevilla y la so tierra, referíu a 1253, apaecen dambes poblaciones. Alcalá sería apurrida pol rei Alfonsu X el sabiu a Rui Sánchez en 1268, mientres Chucena lo yera a Juan Martínez de Barrasa en 1374 por privilexu d'Enrique II.
En 1488 los Reis Católicos confirmen a Payu de Ribera como Señor de Chucena, creando un Mayoralgu en 1514 a favor de Garci López Pacheco, tercer fíu de don Pedro Portocarrero, que va adquiriendo les tierres de Alcalá. En 1550, los Señores de Moguer, la familia Portocarrero son los dueños absolutos de Alcalá que comparte con Chucena ordenances y arbitrios comunes. En 1571 el rei Felipe II concede a Alcalá el títulu de ciudá y en 1574 el títulu d'I Marqués de Alcalá de l'Alamea a Pedro López Portocarrero, anexonando la villa de Chucena. A mediaos del s.XVI la II Marquesa de Alcalá dª Ana María Ribera de Portocarrero xunir en matrimoniu con Luis de la Cerda, Duque de Medinaceli, xuniendo'l Marquesáu a la Casa Ducal. A partir del s.XIX produz un cayente del Marquesáu y el progresivu despoblamientu de Alcalá en beneficiu de la vecina Chucena. Por decretu de 24 de mayu de 1812 créase'l Conceyu de Chucena, englobando les villes de Alcalá de l'Alamea, Garruchena (escalada pola invasión francesa) Genís (actual hacendado) y Torralba (actual hacendado tamién).
A partir de 1958, el pueblu de Chucena facer colos derechos de l'abandonada ilesia de Alcalá, dedicada dende siquier 1411 (según consta nel Llibru Blanco de la Catedral de Sevilla) a la Inmaculada Concepción y Santa Ana, restaurándolo y devolviéndolo al cultu. Templu bien afeutáu pol terremotu de Lisboa de 1755 y que fuera llevantáu sobre les ruines del anterior, pol Maestru Mayor de Fábrica del Arzobispáu de Sevilla, Ambrosio de Figueroa en 1773.
La Ilesia parroquial de Chucena, tamién bien afeutada en 1755, ye una nueva construcción, realizada en 1772 pol alarife y maestru mayor d'obres Andrés de Silva según planos de Diego Antonio Díaz. Edificiu renacentista en forma de cruz llatina, ye de destacar el so retablu mayor (10,5 m d'altu por 8,4 m d'anchu) realizáu en 1788 por Julián Giménez. Ente les sos obres d'arte relixosu, señalar una de crucificáu, el Stmu. Cristu de Burgos , talla barroca pero con llinies bien nidies, con faldón llargu de corte góticu, atribuyíu al círculu de Pedro Roldán (sieglu XVII)y llamáu popularmente como "El Cristu de les Enagüillas", tamién una Virxe del Rosariu d'Herrera'l Viejo (s.XVI), la talla de la Virxe de los Dolores corresponder con antigua Inmaculada titular del templu de Alcalá de l'Alamea (sieglu XVI), un Neñu Jesús de la escuela de Martínez Montañés, y delles talles y cuadros más d'ente los sieglos XVI y XVIII.
Un pinu centenariu al que-y calculen unos 650 años d'antigüedá, testigu de la hestoria d'estos dos pueblos convertíos n'unu, tuvo que ser cortáu'l día 2 de setiembre de 1988, pola mor oficialmente d'una enfermedá. Figura nel escudu heráldicu del pueblu presidíu por una estrella, evocación de la Virxe que lleva esi nome, patrona de la villa, quien yá cuntaba en 1547 con una Cofradería pal so cultu y caltenía un hospital de probes.
Les fiestes patronales celébrense'l día 15 d'agostu col pasacalle de la Virxe de la Estrella, el festexu al qu'alleguen ensame de vecinos de los pueblos colindantes ye carauterísticu pol llamáu toru fueu que s'esfruta sobre los trés de la madrugada de los díes 14,16 y 17 d'agostu, y mientres el día realicen les llamaes carreres de cintes a caballu, en moto o en bici, realizaes na so gran mayoría poles muyeres del pueblu.Una de les fiestes más populares d'esti conceyu ye la llamada Romería, que se celebra na referida Ilesia de Alcalá de l'Alamea y nel anexu recintu ferial. Esta romería celebrar a mediaos del mes de mayu onde les imáxenes de San Isidro Llabrador y de la Divina Pastora, realizada por Martínez Cerrillo en 1960, salen en procesión.
Otros de los festexos populares nesti pueblu ye'l famosu Tostón, que se lleva a cabu'l día 28 de febreru'l día d'Andalucía, nél tol pueblu axuntar na entrada del pueblu y como comida carauterística ye pan de pueblu turráu con aceite y ayu y con sardines. Per otru llau atopamos la llamada Fritá nel mes de febreru la cuál ye, dende va unos años, una xornada campera que la Hermandá de la Rosada de Chucena celebra pa recaldar fondos, nel sitiu conocíu como la Devesa de Perú, una paraxa natural d'incomparable guapura, pobláu d'encines y sufreres.
Chucena ye reconocida pol so bon vinu en tol condáu y pol so aceite.
Demografía
editarNúmberu d'habitantes nos últimos años.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2010 | 2011 | 2014 | 2016 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1,930 | 1,943 | 1,980 | 1,964 | 1,931 | 1,967 | 2,005 | 1,996 | 2,044 | 2,130 | 2213 | 2020 | 2,035 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chuceneros pernomaes
editarMaría del Valle Rubio Monge escritora y pintora. Diplomada en Ciencies de la Educación pola Universidá de Sevilla.
En payares de 2002, retular col so nome una cai del so pueblu natal.
Martín Sánchez Franco historiador y Doctor en Pedagoxía. Fíu Predilectu de la Llocalidá. , Fundador de la Hermandá Sacramental de Ntra. Sra. de la Estrella (Patrona de Chucena) y autor, ente otres publicaciones, de "Estudiu históricu del marquesáu de Alcalá de l'Alamea"
Antonio Morera Vallejo empresariu, fíu predilectu de la llocalidá.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Afirmao en: Padrón municipal d'España de 2023. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2023.
- ↑ oficina de rexistru
Enllaces esternos
editar- Chucena - Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía
