Contrabaxu

El contrabaxu ye un instrumentu musical de cuerda estregada de tesitura grave. Suel tener cuatro cuerdes. El músicu que toca'l contrabaxu recibe'l nome de contrabajista.

N'otros preseos de la so familia, como'l violín, la viola y el violonchelu, les cuerdes afinar por quintes ascendentes. Nel contrabaxu afinar por cuartes: el mio-el re-sol.

Tamién los hai de trés cuerdes y de cinco. Nos de trés, la más grave suel afinase na o en sol; nos de cinco, nun do o un si más grave que la cuarta.

Descripción

Ye'l segundu mayor y más grave de los preseos cordófonos. El más grave de toos ye l'octabajo, que da soníos dos octaves más graves entá.

Por razón del so tesitura grave, hasta tiempos relativamente recién bien poques vegaes usaba'l contrabaxu como solista. El primer contrabajista virtuosu foi Domenico Dragonetti; el segundu, Giovanni Bottesini.

El soníu del contrabaxu producir pola vibración de les cuerdes al ser estregaes con un arcu, anque puede tamién producise pulsiándoles coles yemes de los deos, a la manera del baxu llétricu o'l tololoche, téunica que recibe'l nome de pizzicato o plizcu.

Tócase sofitándolo nel suelu igual que'l violonchelu, mas a diferencia d'aquél que se toca sentáu'l contrabaxu suelse tocar de pies dáu'l so mayor tamañu.

Historia

Los oríxenes del contrabaxu remontar al sieglu XVI, dómina na que yá esistía un preséu llamáu violone del cual paez derivar. Sicasí, hasta'l sieglu XVII nun adoptó la forma y les carauterístiques actuales, una combinación d'elementos propios del violín y de la viola da gamba. Tamién mientres esi sieglu incorporóse definitivamente a la orquesta, na que desempeñaba un papel secundariu: llindar a reforzar la parte del violonchelu. Les dificultaes de la interpretación derivaes del so gran valumbu llindaron el so saltu a los escenarios. Con too y con eso, a finales del sieglu XVIII y mientres tol sieglu siguiente dellos compositores depositaron el so enfotu nel preséu, que se foi ganando'l respetu de músicos y del públicu. Hubo qu'esperar a la segunda metá del sieglu XX p'asistir a la verdadera puxanza del contrabaxu de la mano d'instrumentistes, pedagogos y, sobremanera, del jazz, que brindó la oportunidá de llucise en solitariu y fixo posible l'adopción de nueves téuniques interpretatives.

Orixe

L'orixe del contrabaxu, el mayor miembru de la familia de la cuerda estregada amenó enardecidas discutinios ente los espertos. Nun esiste unanimidá cuando se trata de decidir de qué preséu deriva, anque sí ta claro qu'a partir del sieglu XVIII adquirió entidá propia dientro del grupu de les cuerdes. Sicasí, la so emancipación nel ámbitu musical puede considerase verdaderamente tardida en rellación con otros preseos. Quiciabes tou ello deba al fechu que, primeramente, forma, tamañu, afinación y arcu –esto ye, los traces que la definíen- yeren variables. La viola da gamba, la figura del violonchelu o la carauterística forma de pera constituyíen dalgunos de los modelos tipu nos que los luthiers inspirar pa la so construcción. El contrabaxu puede definise como'l quintu preséu más grave de la familia de los violinos, anque presenta notables diferencies en rellación a ellos.

El so orixe remontar al sieglu XVI y foi una evolución de la viola da gamba y del violone so. El so gran tamañu, entós daquella mayor que l'actual, dexar al marxe del cuartetu de cuerda, formáu por dos violinos, una viola y un violonchelu. Hai quien afirma que'l contrabaxu nun puede considerase un verdaderu miembru de la familia del violín. Y ye qu'a finales del sieglu XV la so forma yera la del violone a corde, el miembru más grande de la familia de violar, que tenía unos dieciséis cuerdes. A mediaos del sieglu siguiente, un entemediu florentín compuestu por Stiggio y Corteggia dedicaba una de los sos partes a un “sotto basso di viola”, ensin que pueda afirmase si tratar d'un solu de contrabaxu de viola da braccio o de viola da gamba.

A principios del sieglu XVII, el musicólogu Michael Praetorius describió un preséu de cinco cuerdes llamáu violone. Tamién conocíu como contrabaxu de viola da gamba o contrabaxu de violón, paez ser l'antecedente inmediatu del contrabaxu actual. La afinación d'esti enorme prototipu, que midía más de dos metros, yera similar a la del contrabaxu actual. Los soníos que producía yeren una octava inferior a los que l'intérprete lleía na partitura, particularidá que se caltuvo hasta güei.

Con éses puede afirmase que'l contrabaxu deriva d'una combinación d'elementos propios del violín y de la viola da gamba. Del primeru conserva, ente otros, les carauterístiques abertures de resonancia en forma de “f”, l'enclín escontra tras del mangu, el númberu de cuerdes xeneralmente cuatro y la terminación en voluta del clavijero. De la viola da gamba, el contrabaxu heredó'l cuerpu con ángulos discretos, l'endelgazamientu central y los costazos cayíos.

Les carauterístiques físiques que presentó históricamente'l contrabaxu nun s'amenorguen namái a les mesmes de la evolución temporal. La so procedencia xeográfica marcó la esistencia de diversos modelos qu'inda perviven. Polo xeneral, puede afirmase que n'Alemaña afíxose la figura de violar a la construcción del contrabaxu. La resultancia foi un preséu colos costazos del cascu sesgados y el fondu planu. N'Italia, sicasí, construyéronse numberosos exemplares con esquines propies del violín y fondu curvu, a pesar de que siguió calteniendo la figura de violar. Los contrabaxos de los sieglos XVI y XVII teníen davezu cuatro o cinco cuerdes, anque n'ocasiones podíen llegar a tener seis. Nun foi hasta mediaos del XVIII, en que finalmente s'estableció l'afición por cuartes, que'l contrabaxu asocedió de forma definitiva a los violones y violes da gambes. A pesar d'ello, los compositores nun-y emprestaron demasiada atención mientres esos sieglos y en munches obres, como les sinfoníes (hasta mediaos del clasicismu), llindar a asonsañar la parte del chelo, doblar a la octava grave. El so gran tamañu, según les grueses cuerdes de tripa, facer pocu afechiscu. Estes cuerdes daben un soníu fondu y taben endolcaes nel clavijero, qu'entós yera de madera d'ébanu. Darréu, la inclusión de cuerdes más fines fixo posible l'amenorgamientu del cuerpu del preséu y, poro, facilitó la interpretación.

La situación del contrabaxu nel ámbitu musical del sieglu XVIII faltaba enforma de ser satisfactoria. Esta agonía enllargar hasta la entrada n'escena de Domenico Dragonetti (1763-1846), que promovió la so inclusión definitiva na orquesta y convirtióse nel primer virtuosu. Magar los sos enormes llogros, l'italianu nun consiguió ver en vida cómo'l contrabaxu independizábase progresivamente del chelo nes composiciones pa orquesta, anque sí pudo asistir a la proliferación de sonates, duos y tríos específicos pa contrabaxu (Dúu para viola y contrabaxu de Sperger, Tríu pa violín, viola y contrabaxu de Haydn).

Mientres los sieglos XVIII y XIX el preséu ganó notoriedá nos salones de conciertos de les principales capitales europees y pasó a ocupar definitivamente un llugar destacáu nel ámbitu musical gracies a les innovaciones na orquestación llevaes a cabu por Beethoven, Wagner, Chaikovski, que les sos composiciones concediéron-y un mayor llirismu a esti preséu. En 1839, Achile Gouffe llevó'l contrabaxu a la Ópera de París, escribió'l primer métodu pal preséu –que'l so númberu de cuerdes afitárase en cuatro ya introdució notables innovaciones tantu nel contrabaxu puramente dichu como na forma del arcu.

Nos sieglos XVIII y XIX coesistieron trés baxos de cuerda (de cutiu afinaos na(segunda), re(tercer) y sol(tercer)), que sobreviven na música folclórica de la Europa del este. Los antiguos baxos de los sieglos XVI y XVII teníen cuatro o cinco cuerdes (escepcionalmente seis). Les orquestes de baille modernes añaden una cuerda aguda a los contrabaxos, afinada en do(tercer). Hasta'l sieglu XIX los contrabajistas usaron arcos con varar curvada escontra fuera en rellación col agocháu; muncho depués de que fuera normal l'arcu curvado escontra adientro nel violín, violar y el violonchelu. L'arcu antiguu sigue n'usu xunto a los arcos modernos desenvueltos nel sieglu XIX. Ente los virtuosos del contrabaxu tenemos d'incluyir al italianu Domenico Dragonetti, autor de conciertos, sonates y diversos amenorgamientos pal preséu, Giovanni Bottesini el virtuosu por excelencia del contrabaxu, al direutor rusu Sergei Koussevitzky, que tamién escribió pa contrabaxu, y al contrabajista de jazz estauxunidense, Charles Mingus.

Intérpretes célebres

Contrabajista de Lucky Daos, banda de rockabilly, un estilu nel que s'interpreta de pies y bien enérxicamente.

John Addison (Londres, 1765-1844). Nun confundir col compositor John Addison.

Nel sieglu XX apaecieron grandes solistes del contrabaxu na música académica, como:

En jazz, figures como:

El contrabaxu ye l'alma» del psychobilly y el rockabilly. Nestos xéneros la cuerda s'hala y topeta contra'l diapasón, creando asina un efeutu rítmicu conocíu como slap, al faelo de manera percutida pueden faese variables del slap simple y fundir cola percusión. Esponentes d'estos xéneros son:

Contrabaxu

Conteníu

Descripción

Historia

Orixe

Intérpretes célebres

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos