Dílar
Dílar ye un conceyu español, perteneciente a la provincia de Granada, n'Andalucía. Ta asitiáu na parte meridional de la Vega de Granada, a los pies de Sierra Nevada. Llenda colos conceyos de Gójar, La Zubia, Monachil, Capileira, Lanjarón, Dúrcal, El Padul y Villa de Otura. El ríu Dílar escurre pol so términu municipal.
 Dílar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Granada | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde de Dílar |
José Ramón Jiménez Domínguez (es)  | ||||
| Nome oficial | Dílar (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
18152 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°04′34″N 3°36′08″W / 37.076111111111°N 3.6022222222222°O | ||||
  Dílar Dílar (España)  | |||||
| Superficie | 80 km² | ||||
| Altitú | 873 m | ||||
| Llenda con | El Padul, Villa de Otura, Gójar, La Zubia, Monachil, Güéjar Sierra, Capileira, Lanjarón y Dúrcal | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
2264 hab. (2023) - 1032 homes (2019) - 1022 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Granada | ||||
| Densidá | 28,3 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| dilar.es | |||||
 | |||||
.svg)
.svg){kind=small}
Xeografía
editar
El términu de Dílar estender d'Oeste a Esti al traviés de 25,3 km., dende les cercaníes del km. 448 de la carretera Motril-Granada, con una altitú nel so puntu más occidental de 850 metros hasta'l so puntu más oriental, el picu del Veleta, con 3.398 metros d'altor sobre'l nivel del mar, siendo por tanto la diferencia de nivel ente los dos puntos de 2548 metros, con una media ascendente de 100 metros per quilómetru percorríu. En realidá, gran parte del so términu ta incluyíu nos Parques Natural y Nacional de Sierra Nevada; ya inclusive dalgunes de les pistes y remontes mecánicos de la Estación d'Esquí de Sierra Nevada escurren pola so demarcación.
L'anchu máximu Norte-Sur del conceyu ye de 5,2 km., nes proximidaes de la vertical de la población, que ta asitiada a 878 metros d'altor. El términu ocupa una estensión de 83,91 quilómetros cuadraos.
Política
editarLos resultaos en Dílar de les postreres eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2015, son:
Eleiciones Municipales - Dílar (2015) | ||||
| Partíu políticu | Votos | %Válidos | Conceyales | |
| Partíu Popular (PP) | ||||
| Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
| Asamblea de Dílar (AdD) | ||||
Los resultaos en Dílar de les eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2011, son:
| Eleiciones Municipales - Dílar (2011) | ||||
| Partíu políticu | Votos | %Válidos | Conceyales | |
| Partíu Popular (PP) | ||||
| Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
| Asamblea de Dílar (AdD) | ||||
Cultura
editarMonumentos
editarEl monumentu más destacáu de Dílar, ye'l so Ilesia parroquial de Santa María de la Concepción, del S. XVII, concretamente de 1627, d'una sola nave rectangular, na que destaquen la so cubierta de madera y los frescos barrocos apocayá afayaos nes sos parés. Tamién son de destacar delles imáxenes de los sieglos XVII y XVIII, dalgunes d'elles pertenecientes a la escuela de Mena.
Un monumentu clave en Dílar ye'l Santuario-ermita de Ntra. Sra. de les Nieves, del añu 1796, que ye la cuarta construyida en diversos llugares del términu de Dílar desque en 1717 construyérase la primera nes cercaníes de la collada del Veleta, a partir d'entós llamáu “Tajos de la Virxe”, qu'ensin dulda foi entós la más alta de la Península. L'actual ermita, ye de planta de cruz griega y alluga la imaxe de la Patrona de Dílar y Sierra Nevada.
Otros monumentos destacables son el Castillo del primer marqués de Dílar, D. Pablo Díaz Ximénez, del añu 1.888 ya inspiráu na Alhambra. Tamién, una casa solariega del S. XVII llamada “Casa de Pilatos”, convertida pol conceyu nuna sala d'esposiciones y xuntes, pasó por ser hostal y chigre. Na actualidá ta cerrada.
Fiestes y Tradiciones
editar
La fiesta mayor del pueblu, son les fiestes patronales n'honor a la Virxe les Nieves,
El día 2 de xineru celebra la fiesta del "Mostiu y del Llibru" na que, por iniciativa popular, dar a probar los nuevos mostios del añu (vinu mozu de menos d'un añu pero con alcohol) en cuenta de llibros pa la biblioteca municipal. Nos últimos años esti eventu comercializóse.
El día 20 de xineru, celébrase'l día de San Sebastián, patrón de Dílar, resaltando la procesión y la verbena.
El día de tolos Santos, 1 de payares, ye la fiesta de les castañes, na que se turrar castañes y tómase anís.
Les tradiciones a destacar son: el día en que Dílar “arreya al Diañu” ye'l día de San Marcos, 25 d'abril. El 5 d'agostu, día de la Virxe de les Nieves, los dilareños xubimos a celebrar una Misa en Sierra Nevada. La Pastorada, tien llugar dempués de la Misa del Gallu, en nuechebona, y ye una representación viviente y cantada de la nacencia de Jesús y l'adoración de los pastores.
Artesanía
editarEnsin batura a duldes la bayura del espartu pelos montes del pueblu fai d'este la principal materia primo pa la ellaboración de cestos, zurrones, sopladores o esterielles, ya instrumentos y preseos pal campu tradicional como lluries, serones, agubías, ondes y capachas.
Pero non solo l'espartu ocupó'l tiempu a los artesanos del llugar, poles manes de la mayoría de les muyeres de Dílar, pasaron los meyores encaxes o tules.
Hai de solliñar nel camín de la Ermita la “Casa de les Piedres”, una verdadera obra maestra iguada a base de chinos y piedres de la sablera, conformando un ambiente de lo más variopinto.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Dílar.
