Dialeutu xudeo-araméu

Xudeo-araméu ye un nome coleutivu utilizáu pa describir delles llingües hebrees influyíes pol araméu y el neoarameo. L'araméu, como'l hebréu, ye una llingua semítica occidental y los dos tienen enforma paecíu. Dende'l sieglu VII e.C. l'araméu yera la llingua franca d'Oriente Mediu. Aportó a la llingua de la diplomacia y del comerciu, pero nun foi usada pol pueblu hebréu nos sos empiezos. Como describe'l Segundu Llibru de los Reis 18:26, Ezequíes, rei de Xudá, pidió axustar colos embaxadores asirios n'araméu meyor que n'hebréu, polo que'l pueblu non podía enterase. Mientres el sieglu VI e.C. el cautiverio de Babilonia llevó la llingua de trabayu de Mesopotamia muncho más a la vida diaria de los xudíos ordinarios.

Alredor del añu 500 e.C. Darío I de Persia proclamó^{[ensin referencies]} que l'araméu sería la llingua oficial de la metá occidental del so imperiu, y el dialeutu araméu oriental convertir na norma estándar oficial. Evidencies documentales enseñen el cambéu gradual del hebréu al araméu:

1. L'hebréu yera usáu de primeres como primer llingua na sociedá, la otra, similar a les llingües cananees, yera conocida y entendida.
2. L'araméu ye utilizáu como llingua internacional na diplomacia y nel comerciu.
3. L'araméu ye utilizáu pa la comunicación ente súbditos y na alministración del imperiu.
4. L'araméu aportó a gradualmente la llingua de la vida esterior (nel mercáu, por casu).
5. L'araméu reemplazó gradualmente al hebréu nel llar, y esti postreru úsase namái na actividá relixosa.

Bibliografía

• Sokoloff, Michael, A Dictionary of Jewish Babylonian Aramaic: Chigre Ilan and Johns Hopkins 2002
• Sokoloff, Michael, A Dictionary of Xudean Aramaic: Chigre Ilan 2003
• Sokoloff, Michael, A Dictionary of Jewish Palestinian Aramaic of the Byzantine Period: Johns Hopkins 2002/3

Ver tamién

• Idiomes semíticos

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Dialeutu xudeo-araméu.

• Datos: Q2633045