María Maluenda
María Adela Maluenda Campos (6 de marzu de 1920, Santiagu – 29 d'agostu de 2011, Santiagu)[2] foi una actriz y política chilena. Foi militante del Partíu Comunista de Chile y del Partíu pola Democracia. Ente 1965 y 1969 y ente 1990 y 1994 foi diputada de la República.
María Maluenda | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
11 marzu 1990 - 11 marzu 1994
| |||||
| Vida | |||||
| Nacimientu | Santiagu, 6 de marzu de 1920[1] | ||||
| Nacionalidá |
 Chile | ||||
| Muerte | Santiagu, 29 d'agostu de 2011[1] (91 años) | ||||
| Sepultura |
Parque del Recuerdo (es)  | ||||
| Familia | |||||
| Casada con | Roberto Parada | ||||
| Fíos/es | José Manuel Parada Maluenda | ||||
| Estudios | |||||
| Estudios | Universidá de Chile | ||||
| Llingües falaes | castellanu | ||||
| Oficiu | actriz, política | ||||
| Llugares de trabayu | Santiagu | ||||
| Creencies | |||||
| Partíu políticu | Partíu pola Democracia | ||||
| IMDb | nm0540828 | ||||
 | |||||
Foi una activa defensora de los derechos humanos mientres la dictadura militar chilena, especialmente tres la muerte del so fíu, el sociólogu José Manuel Parada Maluenda nel Casu Degollados.
Biografía
editarFía de Juan Agustín Maluenda Vidaurre y María Campos Gutiérrez, fizo los sos estudios primariu y secundariu nel Llicéu N° 4 de Recoleta.[3] Estudió na Universidá de Chile, au cursó un añu la carrera de derechu y otru la de pedagoxía en castellán. Darréu dedicóse a l'actuación, que deprendió de forma autodidacta.[4][5]
En 1941, Maluenda formó parte del grupu que fundó'l Teatru Esperimental de la Universidá de Chile. La primer función del teatru foi La guardia cuidadosa, protagonizada pola actriz.[5] Tres años más tarde, foi protagonista de la película Hollywood ye asina, dirixida por Jorge Délano, una de les primeres cintes sonores filmaes en Chile.[6] Desempeñóse amás nel radioteatru y trabayó na BBC.[5]
En 1946, casóse col actor Roberto Parada, col que tuvo dos fíos, José Manuel y María Soledad.[3][7] Maluenda xunióse al Partíu Comunista en 1958. Foi diputada mientres el periodu 1965-1969, electa pola Séptima Agrupación Departamental «Santiago», Primer Distritu, representando a aquel partíu. Mientres el gobiernu de Salvador Allende foi embaxadora de Chile en Vietnam ente 1972 y 1973.[4][8]
El 29 de marzu de 1985,[9] el so fíu José Manuel, quien trabayaba na Vicaría de la Solidaridá, foi secuestráu y asesináu. El so cuerpu apaeció a otru día al pie de los d'otros dos profesionales.[10] El fechu foi conocíu como «Casu Degollados» y, tres les investigaciones feches, súpose que los crimes foran perpetraos por axentes de la Direición de Comunicaciones de Carabineros (DICOMCAR).[11]
Mientres la segunda metá de la década de 1980, Maluenda participó nel Movimientu por Eleiciones Llibres, que buscaba terminar col Réxime Militar al traviés de la inscripción nos rexistros eleutorales y el plebiscitu. L'actriz criticó'l rol de grupos estremistes, como'l Frente Patrióticu Manuel Rodríguez, y deslligóse del Partíu Comunista por diferencies de fondu.[12] En 1987, Maluenda participó na fundación del Partíu pola Democracia.[5]
En 1990, postuló como diputada representando a aquel partíu pol distritu 17, siendo eleuta pal periodu llexislativu 1990-1994. Foi presidenta provisional de la Cámara'l 11 de marzu de 1990 y presidió la sesión d'instalación en virtú de lo dispuesto nel Artículu 1.° Transitoriu, incisu 2ᵁ de la llei Nᵁ 18.918 Orgánica Constitucional del Congresu Nacional.[13] Integró la Comisión Permanente de Rellaciones Esteriores, Asuntos Interparllamentarios ya Integración Llatinoamericana y la de Derechos Humanos, Nacionalidá y Ciudadanía.
Nun foi a la reeleición pal siguiente periodu.
María Maluenda finó en Santiago'l 29 d'agostu de 2011. Los sos restos foron velaos nel salón d'honor de la sede de Santiago de la Cámara de Diputaos y el so funeral realizó'l 30 d'agostu nel campusantu Parque de l'Alcordanza.[8][14][15]
Historia eleutoral
editarEleiciones parllamentaries de 1989
editar- Eleiciones parllamentaries de 1989 a diputáu pol distritu 17 (Conchalí, Huechuraba y Renca)[16]
| Candidatu | Pactu | Partíu | Votos | % | Resultáu |
|---|---|---|---|---|---|
| Ramón Elizalde Hevia | Concertación pola Democracia | PDC | 61.640 | 33,07% | Diputáu |
| María Maluenda Campos | Concertación pola Democracia | PPD | 54.939 | 29,47% | Diputada |
| Luis Cordero Barrera | Democracia y Progresu | UDI | 37.033 | 19,87% | |
| Carlos Martínez | Democracia y Progresu | RN | 13.802 | 7,40% | |
| Álvaro Gómez Gallo | Lliberal-Socialista Chilenu | ILE | 12.876 | 6,91% | |
| Denise Barroilhet Monardes | Alianza de Centru | AN | 2.427 | 1,30% | |
| Cristóbal Mario Tapia Vega | Alianza de Centru | ILD | 1.832 | 0,98% | |
| Enrique Barra González | Independiente (Fora de Pactu) | IND | 1.869 | 1,00% |
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: CineChile. CineChile filmmaker ID: maria-maluenda. Apaez como: María Maluenda.
- ↑ «Fina María Maluenda, exdiputada y fundadora del PPD». La Tercera (latercera.com). 29 d'agostu de de 2011. http://latercera.com/noticia/politica/2011/08/674-389347-9-fina-maria-maluenda-ex-diputada-y-fundadora-del-ppd.shtml. Consultáu'l 29 d'agostu de 2011.
- ↑ 3,0 3,1 «Adiós a una valiente: Restos de María Maluenda van ser despidíos nel ex Congresu». Radio Tierra (29 d'agostu de 2011). Consultáu'l 1 de setiembre de 2011.
- ↑ 4,0 4,1 «A los 91 años morrió l'actriz y ex diputada María Maluenda». La Segunda (29 d'agostu de 2011). Consultáu'l 30 d'agostu de 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Letelier, Jorge (29 d'agostu de 2011). «vida-de-teatru-y-activismu.shtml María Maluenda, una vida de teatru y activismu». La Tercer. Consultáu'l 29 d'agostu de 2011.
- ↑ «alcordanza-de-maria-maluenda-en-hollywood-ye-asi-1944/noticies/2011-08-29/113430.html Una alcordanza de María Maluenda en "Hollywood ye asina" (1944)». La Nación. Consultáu'l 30 d'agostu de 2011.
- ↑ «María Maluenda». CineChile.cl. Consultáu'l 1 de setiembre de 2011.
- ↑ 8,0 8,1 Muñoz, Sylvia (30 d'agostu de 2011). «democracia María Maluenda, una visionaria nel arte y na democracia». Universidá de Chile. Consultáu'l 31 d'agostu de 2011.
- ↑ Comisión Interamericana de Derechos Humanos (s/f). «Capítulu III - Derechu a la vida: D. Execuciones illegales - f. Execuciones sumarias». www.cidh.org. Consultáu'l 3 de setiembre de 2011.
- ↑ «Archivo Chile: Historia Políticu Social - Movimientu Popular: Bachelet encabeza actu por 21 años del Casu Degollaos». www.archivochile.com (29 de marzu de 2006). Consultáu'l 3 de setiembre de 2011.
- ↑ «Archivo Chile: Historia Políticu Social - Movimientu Popular: El crime de Carabineros que respigó a Chile». www.archivochile.com (30 de marzu de 2006). Consultáu'l 3 de setiembre de 2011.
- ↑ Álvarez, Rolando, Julio Pinto y Verónica Valdivia (2006). La so revolución contra la nuesa revolución: El bracéu marxista-gremalista nos ochenta. Santiago de Chile: LOM Ediciones, páx. 77-79. ISBN 9562829995. Consultáu'l 31 d'agostu de 2011.
- ↑ Ministeriu del Interior (05 de febreru de 1990), Llei 18918, http://www.leychile.cl/Navegar?idNorma=30289&idVersion=1990-02-05.
- ↑ «Santiago: Restos de María Maluenda son velaos nel Salón d'Honor de la Cámara de Diputaos». Biobiochile.cl (29 d'agostu de 2011). Consultáu'l 29 d'agostu de 2011.
- ↑ «Emotiva ceremonia marca funeral de María Maluenda». La Nación (30 d'agostu de 2011). Consultáu'l 30 d'agostu de 2011.
- ↑ «Votación Candidatos por Distritu 17». Ministeriu del Interior. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de setiembre de 2009. Consultáu'l 21 de setiembre de 2011.
Enllaces esternos
editar- Reseña biográfica nel sitiu de la Biblioteca del Congresu Nacional de Chile.
Datos: Q6004266
Multimedia: María Maluenda
