Diferencies ente revisiones de «Ganimedes (lluna)»

===Magnetosfera===

[[Image:Ganymede magnetic field.svg#Summary|thumb|Campu magnéticu de Ganimedes, que ta incrustáu na magnetosfera de Xúpiter. Les llínes de campu zarráu tán marcaes en collor verde.]]

La sonda ''Galileo'' sobrevoló seis veces a baxa altura Ganimedes ente los años [[1995]]-[[2000]] (vuelos G1, G2, G7, G8, G28 y G29)<ref name="Kivelson2002" />, y descubrió qu'el satélite tien un momentu magnéticu intrínsecu permanente ya independiente del campu magnéticu de Xúpiter<ref name="Kivelson1997">{{cite journal |last=Kivelson |first=M.G. |last2=Khurana |first2=K.K. |last3=Coroniti |first3=F.V. |last4=Joy |first4=S. |last5=Russell |first5=C. T. |last6=Walker |first6=R. J. |last7=Warnecke |first7=J. |last8=Bennett |first8=L. |last9=Polanskey |first9=C. |display-authors=2 |title=The magnetic field and magnetosphere of Ganymede |journal=Geophys. Res. Lett. |date=1997 |volume=24 |issue=17 |pages=2155–2158 |doi=10.1029/97GL02201 |url=http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/97GL02201.pdf |format=PDF |bibcode=1997GeoRL..24.2155K }}</ref>. El valor d'esi momentu ye de 1,3 × 10¹³ [[Tesla (unidá)|Tesla]] x m³<ref name="Kivelson2002" />, un valor trés veces mayor qu'el momentu magnéticu de Mercuriu. El dipolu magnéticu ta inclináu 176º con respectu al exe rotacional de Ganimedes, lo que significa que ta dirixíu contra'l momentu magnéticu xupiterinu<ref name="Kivelson2002" />. El so polu norte queda perbaxu del [[planu orbital]]. El campu magnéticu dipolar creáu por esti momentu permanente tien una fuerza de 719 ± 2 nT nel ecuador de Ganimedes<ref name="Kivelson2002" />, mentantu que la fuercia del xupiterinu a esa distancia a la que s'alcuentra Ganimedes ye de alredor de 120 nT<ref name="Kivelson1997" />. El campu ecuatorial de Ganimedes ta dirixíu contra'l campu xupiterinu, lo que quier dicir que la [[reconexión magnética]] ye posible. La fuercia intrínseca del campu magnéticu nos polos ye'l doble de la que tien nel ecuador, unos 1440 nT<ref name="Kivelson2002" />.

 

El momentu magnéticu permanente modifica una parte del espaciu qu'arrodia a Ganimedes, creando una pequeña magnetosfera que s'incrusta dientru de la de Xúpiter; ye l'únicu satélite del Sistema Solar que la tien<ref name="Kivelson1997" />. El so diámetru ye de 4–5 ''R''_G (''R''_G, [[radiu (xeometría)|radiu]] de Ganimedes = 2.631,2 km)<ref name="Kivelson1998">{{cite journal |last=Kivelson |first=M.G. |last2=Warnecke |first2=J. |last3=Bennett |first3=L. |last4=Joy |first4=S. |last5=Khurana |first5=K. K. |last6=Linker |first6=J. A. |last7=Russell |first7=C. T. |last8=Walker |first8=R. J. |last9=Polanskey |first9=C. |display-authors=2 |title=Ganymede's magnetosphere: magnetometer overview |journal=J.of Geophys. Res. |date=1998 |volume=103 |issue=E9 |pages=19,963–19,972 |doi=10.1029/98JE00227 |url=http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/98JE00227.pdf |format=PDF |bibcode=1998JGR...10319963K }}</ref>. La magnetosfera ganimedina tien una rexón de llínies de campu zarraes asitiada perbaxu de los 30º de llatitú. Nella queden atrapaes les [[partícula cargada|partícules con carga]] ([[ion|iones]] ya [[electrón|electrones]]), que formen una especie de [[cinchos de Van Allen|cinturón de radiación]]<ref name="Kivelson1998" />. Los iones más abondantes na magnetosfera son los d'oxíxenu con carga positiva simple —O⁺<ref name="Eviatar2001" />—, lo que concuerda cola esistencia d'una atmósfera feble con oxíxenu. Nes rexones polares, a llatitúes superiores a los 30º, les llinies del campu magnéticu son abiertes, conectando Ganimedes cola ionosfera xupiterina<ref name="Kivelson1998" />. Neses fasteres tienen detectaose iones ya electrones con muncha carga (decenes y cientos de [[electrón-voltiu|kiloelectronvoltios]]<ref name="Paranicas1999" />), que quiciás seyan los responsables de les aurores observaes alredor de los polos de Ganimedes<ref name="Feldman2000" />. Arriendes d'ello, iones pesaos precipiten continuamente sobro la superficie polar del satélite, vaporizándose sobro'l xelu de la rexón y escureciéndolu<ref name="Paranicas1999" />.

La interacción ente la magnetosfera ganimedina y el plasma de Xúpiter ye, en munchos aspectos, similar a la que se produz ente'l [[vientu solar]] y la magnetosfera de la Tierra<ref name="Kivelson1998" /><ref name="Volwerk1999">{{cite journal |last=Volwerk |first=M. |last2=Kivelson |first2=M.G. |last3=Khurana |first3=K.K. |last4=McPherron |first4=R.L. |title=Probing Ganymede's magnetosphere with field line resonances |journal=J.of Geophys. Res. |date=1999 |volume=104 |issue=A7 |pages=14,729–14,738 |doi=10.1029/1999JA900161 |url=http://www.igpp.ucla.edu/people/mkivelson/Publications/1999JA900161.pdf |format=PDF |bibcode=1999JGR...10414729V }}</ref>. El plasma, que corrota con Xúpiter, afecta a la cara non dominante de la magnetosfera ganimedina de forma asemayada a cómo afecta'l vientu solar a la magnetosfera terrestre. La principal diferencia ye la velocidá del plasma, que ye supersónica na Tierra y subsónica en Ganimedes. Al ser subsónicu'l fluxu, nun hai arcos de choque fuera del hemisferiu non dominante de Ganimedes<ref name="Volwerk1999" />.