Diferencies ente revisiones de «Laos»
Contenido eliminado Contenido añadido
m correiciones |
Sin resumen de edición |
||
Llinia 46:
}}
'''Laos''' (en [[laosianu]] ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ, pronunciáu ''Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon Lao''), oficialmente '''República Democrática Popular de Laos''', ye un país del sureste d'[[Asia]]. Llenda al norte y noreste con [[
Laos ocupaba, en 2013, el puestu 138 del mundu nel ránking del índiz del desarrollu humanu<ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/14/hdr2013_en_complete.pdf Informe sobro'l desarrollu humanu [[2013]] de les [[Naciones Xuníes]] (n'inglés)]</ref>.Un terciu de la so población vive perbaxu del nivel de la probitú, esto ye, con menos d'un [[dólar estaunidense|dólar]] y 25 [[centavu|centavos]] al día, y ye'l vixésimu quintu país del mundu con más xente pasando fame acordies al Global Hunger Index<ref>[http://www.ifpri.org/sites/default/files/publications/ghi13.pdf Global Hunger Index 2013 (n'inglés)]</ref>. El país tamién ocupa un llugar destacáu nos llistaos de países con menor respetu polos derechos humanos, especialmente no que cinca al xenocidiu cometíu escontra la so población d'etnia [[Hmong]].
Llinia 79:
En [[1955]] el Departamentu d'Estáu de los Estaos Xuníos creó, dientru del contestu xeopolíticu de la [[Guerra Fría]], una oficina d'evaluación de programes p'axudar al exércitu de Laos na so llucha escontra'l movimientu comunista Pathet Lao. En [[1960]], en medio de revueltes constantes, españó la guerra abierta ente l'exércitu y el Pathet Lao. El príncipe Souvana Phoma tentó d'iguar la situación formando, en [[1962]], un gobiernu provisional de xunidá nacional nel qu'incluyó ministros comunistes nel so gabinete, pero l'intentu nun cuayó y la guerra civil fízose una realidá. L'exércitu contaba col sofitu estaunidense, y el Pathet Lao col del exércitu de [[Vietnam del Norte]] y el del [[Vietcong]].
[[Imaxe:Vientianne1973.jpg|right|thumb|250px|Soldaos del Pathet Lao en Vientiane (1973)]]
El país viose involucráu tamién na [[guerra de Vietnam]], una y bones partes de so foron ocupaes por Vietnam del Norte pa usales como ruta d'aprovisionamientu de les sos tropes na guerra escontra [[Vietnam del Sur]]. En respuesta a ello Estaos Xuníos entamó una campaña de bombardeos escontra les posiciones norvietnamites, aumentó'l so sofitu a les fuercies anticomunistes (militares y paramilitares) laosianes y apoyó tamién les incursiones del exércitu survietnamita en Laos. En [[1968]] l'exercitu norvietnamita llanzó un fuerte ataque qu'estrozó l'exércitu laosianu, que dexó la iniciativa de la llucha escontra les fuercies comunistes a milicies armaes polos [[Estaos Xuníos]] y Thailandia. Pa evitar el colapsu del gobiernu laosianu y p'acabar col usu del so territoriu como punto de partida p'atacar les sos tropes en Vietnam del Sur, Estaos Xuníos entamó una campaña de bombardeos sistemáticos del territoriu laosianu. Entá en [[2008]] Laos yera'l país más bombardeáu per capita del mundu: ente [[1964]] y [[1973]] los bombarderos B-52 dexaron cayer una bomba cada ocho minutos nel so territoriu<ref>http://www.theguardian.com/world/2008/dec/03/laos-cluster-bombs-uxo-deaths ''Forty years on, Laos reaps bitter harvest of the secret war'', artículu nel diariu ''The Guardian'' (3 d'avientu de 2008)</ref>.
En [[1975]] el Pathet Lao, col sofitu del Exércitu Popular de Vietnam y de la [[Xunión Soviética]], fízose col poder. El rei [[Savang Vatthana]], que llueu morrería en prisión, abdicó'l 2 d'avientu de 1975, dando acabación a una guerra civil qu'acabó cola vida d'ente 20.000 y 70.000 laosianos<ref>Obermeyer, Zlad. ''Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia'', British Medical Journal, 2008.</ref>. Esi mesmu día'l nuevu gobiernu, dirixíu por [[Kaysone Phomvihane]], camudó'l nome del país, que pasó de ser el reinu de Laos a ser la República Democrática Popular de Laos, y robló trataos con Vietnam que permitíen a esti país estacionar tropes nel so territoriu y unviar asesores p'axudar al nuevu gobiernu a dirixir el país. A pidimientu d'esi país Laos rompió rellaciones cola República Popular China; en respuesta China, y tamién Estaos Xuníos y otros países, interrumpieron los sos contactos comerciales con Laos.
| |||