Diferencies ente revisiones de «Matrimoniu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Cleaning up old interwiki links |
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-cita llibro +Cita llibru) |
||
Llinia 13:
== Etimoloxía ==
[[Archivu:Van Eyck - Arnolfini Portrait.jpg|thumb|Retrato del matrimoniu Arnolfini, por<br/>[[Jan van Eyck]].]]
L'orixe etimolóxicu de la palabra ''matrimoniu'' como denominación de la [[institución]] so esi nome nun ye claru. Suelse derivar de la espresión ''"matris munium"'' proveniente de dos palabres del llatín: la primera "''matris''", que significa "madre" y, la segunda, "''munium''", "gravame o cuidáu", viniendo significar "curiáu de la madre pol home/padre", en tantu considerábase que la madre yera la que contribuyía más a la formación y crianza de los fíos. Otra posible derivación provendría de ''"matreum muniens"'', significando la idea de defensa y protección de la madre, implicando la obligación del home escontra la madre de los sos fíos.<ref name="derechofamilia">{{
Pa una comprensión más amplia de la espresión "matrimoniu" nel so aspeutu etimolóxicu en munches de les [[lengua romances]] tien de tenese en cuenta'l conceutu del contratu de [[Matrimoniu (Derechu romanu)|matrimoniu]] consideráu pol [[Derechu Romanu]], que tien el so fundamentu na idea de que la posibilidá de ser [[madre]], que la naturaleza da a la muyer núbil, llevar a procrear una [[familia]] con un home. Pa la so meyor comprensión tamién podemos definila como la unión ente un home y una muyer, siendo asina (matris/madre) y monium, curiáu del (Padre/home/home) de la (matris/madre).
Una llectura más neutra -pola so fidelidá a la pura etimoloxía de los dos términos que componen la palabra- derivar del significáu orixinariu del segundu términu "mònium", que s'atopa tamién en patri-mònium y merci-mònium, y qu'alude a "axente" o "acción"): según tales fontes,<ref name="mònium">{{
En contraste con esi conceutu occidental puede mentase el casu del [[idioma árabe]], nel que ye entendíu como «contratu de coitu» o «contratu de penetración», según la traducción de la espresión عَقْد نِكاح (''`aqd nikāḩ'') al español.{{demostrar}} Con tou, el términu más usáu n'árabe pa referise a esta institución ye زَواج (''zawāý''), que lliteralmente significa «unión, axugamientu».<ref>{{
== Hestoria ==
Mientres el tercer sieglu de nuesa yera producióse, n'Occidente, el pasaxe d'una sociedá na que'l matrimoniu nun yera de nenguna manera una institución creada pa tola sociedá, a una sociedá na que se da por sentáu, como natural que'l matrimoniu ye una institución fundamental pa toos.<ref name="Veyne"> {{
Na sociedá pagana'l matrimoniu nun yera la norma, el matrimoniu yera utilizáu solo polos poderosos, poles clases altes. Na [[antigua Roma]] la castidá nun yera una virtú, nun yera necesariu contraer matrimoniu pa tener relaciones sexuales nin pa tener fíos. Solamente cuando un miembru d'una clase social elevada deseyaba tresmitir el so patrimoniu a los sos descendientes directos, en cuenta de que lo reciban otros miembros de la familia o los sos amigos, decidía casase. Pero la mayor parte de les vegaes mandábase los bienes a un amigu o una persona bien quería, non a los fíos. Cuando s'escarecía de patrimoniu o bienes el matrimoniu yera un trámite prescindible, los esclavos directamente escarecíen del derechu de faelo.<ref name="Veyne"/>
Llinia 28:
El [[idioma griegu|griegu]] nin siquier tien una palabra específica pa designar el matrimoniu. Nun esistía un trámite nin civil nin relixosu. Sicasí, dempués del 33DC la palabra usada para [[matrimoniu]] en [[griegu Koine]] ye "γαμέω, [[gaméo]]" que la so identificación nel diccionariu griegu "Strong" ye [[G1062]]; el so significáu ye casase: "matrimoniu, casáu(a), casar."
<br />
N'Atenes, na [[Grecia clásica]], pal actu por aciu el cual un varón comprometer a xunise a una muyer, utilizábase'l vocablu [[griegu antiguu|griegu]] ἐγγύη, ''engúê'', lliteralmente la garantía, la caución, esto ye, l'actu pol cual el padre cabeza de familia apurría la so fía a otru home. La ciudá nun yera testigu nin rexistraba nenguna acta pa esti acontecimientu priváu ente dos families. Esti contratu solo realizábase cuando esistía patrimoniu pa heredar. Los herederos de [[la muyer na Antigua Grecia]] yeren los fíos pero non el maríu.<ref name="mosse">{{
La dote que la familia de la novia apurría nun yera propiedá del maríu. Cuando la muyer morría ensin fíos o en casu de [[divorciu]], la dote volvía a la familia de la muyer. El tutor de la muyer (el so padre o'l so hermanu) podíen pidir el divorciu (entá en contra del deséu de la muyer) pero ella nun tenía derechu a solicitar la disolución del contratu. Tampoco tenía derechu a escoyer al so futuru maríu. En casu de divorciu nun recibía parte dalguna de los bienes del matrimoniu sinón, a cencielles la devolución de la dote qu'apurrió.<br />
Llinia 48:
Nesos casos el matrimoniu realízase, xeneralmente, pola forma civil o d'Estáu, porque les normes de munches relixones nun dexen esti tipu d'uniones nel so senu.
Con tou, en distintos tiempos y llugares reconociéronse otres variedaes de matrimoniu.<ref name=macionis>{{
La [[monogamia]] ye la práctica más común.
Llinia 62:
{{AP|Matrimoniu católicu}}
Pa la Ilesia católica, el matrimoniu ye una alianza pola qu'un home y una muyer constitúin una íntima comunidá de vida y d'amor. Pola so naturaleza ta ordenada al bien de los cónyuges y a la xeneración y educación de los fíos. Ente bautizaos, el matrimoniu ye, amás, un [[sacramentu]].<ref>[http://www.vatican.va/archive/ESL0020/__P3T.HTM Códigu de Derechu Canónicu, (Cann. 1055 – 1165)]</ref> Por eso, un matrimoniu de paganos que, al cabu de los años, recibiera'l bautismu, nun precisa repitir nengún ritu o ceremonia: nel momentu de recibilo, el so venceyu conxugal convertir en sacramentu.<ref>{{
Según la [[Ilesia católica|Ilesia Católica]], l'orixe del matrimoniu ente una pareya nun ye solo cultural, sinón que vien de la mesma naturaleza humana en cuantes que (como diz el llibru del [[Xénesis]] ([http://www.vatican.va/archive/ESL0506/__P1.HTM 1-27]), na [[Biblia]]) de primeres "[[Divos (cristianismu)|Divos]] crear home y muyer". El matrimoniu sería, por tanto, una [[institución]] y non un productu cultural que les sos principales característiques -unidá, indisolubilidad y apertura a la vida- vendríen definíes pola mesma naturaleza del conceutu católicu de [[amor]] ente home y muyer, qu'esixe a los [[maríos]] o [[cónyuges]] amar l'unu al otru pa siempres y qu'algama la so mayor espresión na [[procreación]]. Por eso, la Ilesia Católica opúnxose tradicionalmente al [[adulteriu]], la [[poligamia]], el refugu de la fecundidá y el [[divorciu]].<ref>[http://www.vatican.va/archive/compendium_ccc/documents/archive_2005_compendium-ccc_sp.html#LOS%20SACRAMENTOS%20A EL%20SERVICIU%20%20DE%20LA%20COMUNI%C3%93N%20Y%20DE%20LA%20MISI%C3%93N Compendiu del Catecismu de la Ilesia Católica, 347]</ref> Tamién, apocayá, manifestóse en contra tantu a les lexislaciones que dexen les uniones ente persones del mesmu sexu como a aquelles que fornieren el estatus xurídicu de diches uniones al del matrimoniu, porque entiende que «significaría non solamente aprobar un comportamientu esviáu y convertilo nun modelu pa la sociedá actual, sinón tamién ofuscar valores fundamentales que pertenecen al patrimoniu común de la humanidá».<ref>[http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20030731_homosexual-unions_sp.html Congregación pa la Doctrina de la fe. Considerancies alrodiu de los proyectos de reconocencia llegal de les uniones ente persones homosexuales]</ref>
Llinia 160:
* Salinas Araneda, Carlos (2009) ''El matrimoniu relixosu ante'l derechu chilenu'', [[Pontificia Universidá Católica de Valparaíso]].
* {{cita llibru|isbn=978-84-8355-741-9|títulu=El matrimoniu: ¿contrato basura o bien social?|url=http://www.aranzadi.es/index.php/catalogo/tipo/libro/el matrimoniu-contrato-basura-o-bien-social-ed1|añu=2008|autor=Varios autores|editorial=Thomson Aranzadi}}
* {{
== Enllaces esternos ==
| |||