Diferencies ente revisiones de «Historia d'Oceanía»

[[Archivu:Map Polynesian migration-yees.svg|thumb|280px|Migraciones [[llingües austronesias|austronesias]] y [[llingües polinesies|polinesies]], que poblaron per primer vegada munches islesislles del Pacíficu.]]

Una segunda folada muncho más recién, ye la que pobló'l restu d'islesislles del pacíficu. Esta segunda folada humana foi la de los [[pueblos austronesios]] (empecipiada ente'l 3000 a. C. y el 2000 a. C.), tamién d'orixe asiáticu, más concretamente procedentes de [[Taiwán]]. Los austronesios fueron grandes navegantes y fueron los primeres pobladores de munches partes d'Oceaníasobremanera de [[Polinesia]], [[Nueva Zelanda]] o [[Hawái|Hawái'i]], llegaron siquier tan llueñe como la [[Islla de Pascua]]. El poblamientu de [[Micronesia]] y [[Polinesia]], enllargar mientres tres milenio dende'l 2000 a. C. hasta'l [[I mileniu d. C.]]. Nueva Zelanda por casu foi poblada ente'l s. IX y XIV polos [[maorinos]].

Nel 950 d. C. el [[Imperiu El to'i Tonga]] apoderó la mayoría de les islesislles d'Oceanía, nos sos empiezos los reis llograron desfacer del dominiu estranxeru y consolidó el poder del imperiu no que güei ye [[Tonga]]. Cerca al añu 1200 empezó la so espansión que se dio hasta, aprosimao'l 1500. L'imperiu conquistó lo qu'anguaño se conoz como [[Fiyi]], partes de [[Samoa]] y otres islesislles de la polinesia como les [[IslesIslles Cook]] y [[Niue]]. La gran habilidá pa construyir canoes y el bon sistema aplicáu a les invasiones facilitó que La to'i Tonga establecer en más islesislles entá.

Nel primer viaxe de circunnavegación del globu, [[Fernando de Magallanes]] acolumbró les [[IslesIslles Marianes]] y otres islesislles d'Oceanía en 1521, antes d'atopar la so muerte nes [[Filipines]] na islaislla de Mactan nuna esfriega colos naturales del país.<ref>Xeografía Universal, P. Vidal de la Blache y L. Gallois, Tomu XIV</ref> Independientemente, el portugués [[Cristovão de Mendonça]] llegó a [[Botany Bay]] ([[Australia]]) nel añu 1522,<ref>[http://terraeantiqvae.blogia.com/2007/032201-un mapa-prueba-que-el portugueses-afayaron-australia-en-1522.php Un mapa prueba qu'el portugueses afayaron Australia en 1522]</ref> mariñes tamién visitaes tres año dempués por [[Gomes de Sequeira]]. Poco dempués otros marinos portugueses xunir a la esplotación de la rexón; en [[1525]] [[Diego de Rocha]] afayó les [[islaislles CarolinasCarolines]], visitaes al añu siguiente tamién por [[Alonso de Salazar|Toribio Alonso de Salazar]], y en 1526 [[Jorge de Meneses]] aportó a [[Nueva Guinea]]. Otru esploradores de la rexón nesta dómina fueron [[Luis Váez de Torres]], [[Miguel López de Legazpi]], [[García Jofre de Loaísa]], [[Álvaro de Mendaña]] y [[Ruy López de Villalobos]].

Tamién los [[Países Baxos|holandeses]] salearon la rexón, y [[Abel Tasman]] percorrió la mariña de [[Australia]] en [[1642]], aportando a la islaislla que nel so honor llamóse [[Tasmania]] y les islesislles, [[Tonga]], [[Fiyi]] y [[Nueva Guinea Alemana]]. Entrín y non dende [[Acapulco]] ([[Méxicu]]) y [[Callao (Perú)|Callao]] ([[Perú]]) partieron espediciones que toparon numberoses islesislles del [[Océanu Pacíficu|Pacíficu]].

Les rivalidaes portugueses, españoles y holandeses fueron reemplazaes pola de los [[Inglaterra|ingleses]] y [[Francia|franceses]] nel [[sieglu XVIII]]. Ente [[1764]] y [[1770]] esquizaron la zona [[John Byron]], [[Samuel Wallis]], [[Philip Carteret]] y otros, quien percorrieron [[Tahití]], [[Samoa]], [[IsllaIslles Salomón]] y [[Nueves Hébridas]]. Pela so parte, l'inglés [[James Cook]] realizó trés viaxes por islaislla de Pacíficu ente [[1768]] y [[1779]], y llegó a les [[IslesIslles de la Sociedá]], [[Nueva Zelanda]], [[IslesIslles Marqueses]], [[Nueves Hébridas]] y [[Hawái]].

El [[6 d'abril]] de [[1772]], el día de Pascua, [[Jacobo Roggeveen]], un navegante neerlandés columbró la [[Islla de Pascua]], afayándola de manera oficial, anque una espedición unviada dende [[Callao]], el [[10 d'ochobre]] de [[1770]], columbró la islaislla'l [[15 de payares]]. Realizóse una circunnavegación pa poder cartografiar la islaislla. Los navegantes quedaron bien sosprendíos poles estatues de gran tamañu, los [[Moái]]. N'otres espediciones tamién los marines sosprender del gran altor de dellos nativos, que llegaben a midir 2,17 metros. Amás, los homes yeren munchos más numberosos que les muyeres naquella islaislla, la diferencia yera bien vultable. Los nativos vivíen en cueves y taben llenos de tatuaxes, los nativos de la Islla de Pascua fueron una de les etnies que más sosprendió a los colonizadores europeos.<ref>http://historiadeoceania.wordpress.com/</ref>

El franceses esquizaron les islesislles simultáneamente con el ingleses. Ente [[1826]] y 1840 facer [[Jules Dumont D'Urville]] y depués [[Jean-François de La Pérouse]] ente [[1785]] y [[1787]]. Toos estos viaxes determinaron la repartida de [[Oceanía]] ente les potencies colonizadores: Reinu Uníu, [[Holanda]], Francia, [[España]], [[Portugal]], [[Estaos Xuníos]] y [[Alemaña]] en menor midida.

== Independización de les islesislles ==

A finales del sieglu XIX y empiezos del XX empezaron los deseos d'independencia nes colonies, [[Australia]] y [[Nueva Zelanda]], en [[1901]] y en [[1907]] abrieron el camín a los demás países escontra la independencia. Los países más débiles y probes tardaron enforma en declarase independientes, en [[1962]], Samoa declaró la independencia de Nueva Zelanda, que la ocupara años tras, depués [[Nauru]] en 1968, [[Fiyi]] y [[Tonga]] en [[1970]], [[IsllaIslles Salomón]] y [[Tuvalu]] en [[1978]], los [[Estaos Federaos de Micronesia]] y [[Kiribati]] en [[1979]] (anque reconocida en [[1990]] para Micronesia), [[Vanuatu]] en [[1980]], [[IslesIslles Marshall]] en 1990 y [[Paláu]] en 1994 siguir nel procesu de llibertá. Formaron el [[Foru de les IslesIslles del Pacíficu]] y entá güei intenten ayudar a países como [[Guam]], [[Nueva Caledonia]] y [[Polinesia Francesa]] qu'inda tán sol mandatu de potencies.

*[[Hestoria de les IslesIslles Pacífiques]]