|
[[Archivu:Curious kitten.jpg|thumb|"L'interés mató al gatu" ye una frase que provien d'otra espresión inglesa del [[Sieglu XVIII luli sar]], "la [[esmolición]] mató al gatu" (una y bones los gatos son bien cautelosos), qu'alvertía qu'esmolecese por demás ye malu pa la salú. Trescurríu'l tiempu, la palabra ''esmolición ''convertir en ''interés''.|200px]]
{{referencies adicionales|t=20161202040021}}
La '''interés''' ye cualquier comportamientu inquisitivo natural, evidente pola observación en munches especies [[Animal|animales]], y ye el [[deseyo|aspeutu emocional]] en [[Ser humanu|seres vivos]] que nicia la esploración, la [[investigación]], y el [[aprendizaxe]]. Esencialmente, describe un númberu desconocíu de mecanismos del comportamientu [[Psicoloxía|psicolóxicu]] que tienen l'efectu d'impulsar a los individuos, humanos y non humanos, a buscar la información y l'interacción col so ambiente natural y con otros seres al so alredor.
{{otrosusos}}
'''Interés''', en [[economía]] y finances, ye un índiz utilizáu pa midir la [[rentabilidá económica|rentabilidá]] de los aforros ya inversiones asina tamién el costo d'un [[creitu]]. Si por casu falárase d'un creitu bancariu como un [[creitu hipotecariu]] pa la compra d'una [[vivienda]]. Esprésase como un [[porcentaxe]] referíu al total de la inversión o creitu.
== Tipu d'interésCauses ==
L'interés ye, sobremanera, un instintu natural. Confier una ventaya de supervivencia a ciertes especies y puede atopase nes sos [[Xenoma humanu|xenomes]]. Ye daqué natural que-y asocede a los seres humanos y a los animales, especialmente a los individuos más nuevos.
{{AP|Tipu d'interés Dada una cantidá de dineru y un plazu o términu pal so depósitu o devolución, el '''[[tipu d'interés]]''' va indicar qué porcentaxe d'esi dineru llograríase como beneficiu, o nel casu d'un creitu o un préstamu, qué porcentaxe d'esi dineru habría que pagar. Ye habitual aplicar l'interés sobre períodos d'un añu, anque pueden utilizase períodos distintos como un mes o'l númberu díes. El tipu d'interés puede midise como'l [[TIN|tipu d'interés nominal]] o como la [[tasa añal equivalente]]. Dambos númberos tán rellacionaos anque nun son iguales, esto tamién va depender del tipu de [[Creitu]] solicitáu, si por casu el casu fora'l llogru d'un creitu personal l'interés seria determináu poles persones que lleguen a un alcuerdu pa rematar un contratu.
== Interés astractu ==
=== Xustificación del tipu d'interés sobre'l préstamu ===
N'economía y finances, una persona o entidá financiera qu'empresta dineru a otros, nun tiempu determináu, espera ser compensáu por ello; en concretu, lo común ye emprestar dineru cola mira de que sía devueltu con una cantidá llixeramente cimera a la primeramente emprestada que compense pola dilación del so consumu, la inconveniencia de nun poder faer usu d'esi dineru mientres un tiempu, etc. Amás, va esperase recibir compensación pol riesgu acomuñáu sí'l préstamu nun ye devueltu o sí la cantidá que sía devuelta tenga una menor capacidá de compra por cuenta de la inflación. Dicha cantidá de compensación ye conocida como l'interés de la delda y suel espresase en términos de porcentaxe como tasa d'interés.
Anque los seres humanos son consideraos particularmente bien interesaos, dichu comportamientu nun se verifica nellos con mayor frecuencia que n'individuos d'otres especies. Lo que paez estremar l'interés humanu de la de los animales ye qu'aquella suel combinase cola capacidá de pensamientu astractu y, d'esa manera, conducir a la [[mímesis]], a la [[imaxinación|fantasía]], a la [[imaxinación]] y eventualmente a una manera especial del ser humanu de pensar ([[razón]] humana), que ye astracta y [[Conciencia|consciente]].
L'emprestador va afitar un [[tipu d'interés nominal]] (TIN) que va tener en cuenta los trés tipos de factores, de tal manera qu'a la fin, va recibir la cantidá inicial más una fracción d'esa cantidá dada pol tipu d'interés nominal:
{{ecuación|
<math>K_f = K_0(1+i_N)\,</math>
||left}}
Onde:
:<math>K_0\,</math> ye la cantidá inicial o capital inicial emprestáu.
:<math>K_f\,</math> ye la cantidá final o capital que tien de ser devueltu.
:<math>i_N,</math> ye la tasa d'interés nominal (TIN).
== Interés mórbida ==
Hai tres tipo de riesgu qu'el prestatario tien de compensar nel préstamu: el riesgu sistemático, el riesgu regulatorio y el riesgu inflacionario.
[[Archivu:Accident Nehoda Uherský Brod.jpg|thumb|Un ensame de persones atácase cerca d'un accidente automovilísticu en [[Checoslovaquia]].|200px]]
* El riesgu sistemático inclúi la posibilidá de qu'el tomador de préstamu nun pueda devolvelo a tiempu según les condiciones primeramente alcordaes.
Un interés mórbida ye una obligación, afitada col entusiasmu y el mieu pa saber sobre asuntos macabros tales como la muerte y la violencia horrible (vease ''[[vídeos snuff]]''). Sicasí, de manera más simple, esto puede entendese como una forma catártica de comportamientu o como daqué instintivu dientro de los seres humanos. Según [[Aristóteles]], inclusive nel so [[Poética (Aristóteles)|Poética]] lléese que, “gociamos el contemplar más refechamente les imaxes de les coses que, una vegada vistes, sonnos dolioses”. (Esti aspeutu de la nuesa naturaleza refierse de cutiu como “el síndrome del [[accidente de tráficu]]” o “síndrome de Trainwreck”, deriváu de la inhabilidad vultable de los transeúntes de nun faer casu de tales accidentes.)
* El riesgu regulatorio inclúi la posibilidá de que dalguna reforma [[tipu impositivu|impositiva]] o llegal obligue a pagar al emprestador dalguna cantidá distinta que la primeramente prevista.
* El tercer tipu de riesgu, el riesgu inflacionario, tien en cuenta que'l dineru devuelto puede nun tener tantu poder de compra como l'orixinal, yá que si los precios xubieron podrán mercase menos coses cola mesma cantidá de dineru.
== Denominaciones de los distintos tipos d'interés ==
=== Tipu d'interés fixu ya interés variable ===
{{AP|Interés fixu|Interés variable}}
Los conceutos de [[tipu d'interés fixu]] y [[tipu d'interés variable]] utilizar en múltiples operaciones financieres, económiques ya hipotecaries -como la [[compra de vivienda]]-.<ref>[http://www.bde.es/clientebanca/tipu/xenerales/fijovariable.htm Tipu d'interés fixu y tipu d'interés variable], en Bancu d'España</ref> y tien de tenese en cuenta a la de [[Simulador d'hipoteques|calcular una hipoteca]].
L'aplicación de [[interés fixu]] supon qu'el '''interés''' calcúlase aplicando un tipu únicu o estable (un mesmu porcentaxe sobre'l capital) mientres tou lo que dura'l [[préstamu]] o'l [[depósitu]].
Na aplicación de [[interés variable]] el tipu d'interés (el porcentaxe sobre'l capital aplicáu) va camudando a lo llargo del tiempu. El tipu d'interés variable que s'aplica en cada periodu de tiempu consta de dos cifres o tipos y ye la resultancia de la suma de dambos: un índiz o tipu d'interés de referencia (p.y. [[Euribor]]) y un porcentaxe o marxe diferencial.<ref>[http://www.bde.es/clientebanca/productos/hipoteques/cuanto/variable.htm Préstamu hipotecariu - Interés variable + interés fixu], en Bancu d'España</ref>
=== Tipu d'interés nominal - TIN ===
{{AP|Tipu d'interés nominal}}
Llámase ''tipu d'interés nominal''), embrivíu TIN, al porcentaxe aplicáu cuando s'executa'l pagu d'intereses. Por casu:
* Si tiense un '''interés nominal''' de 6% añal y aplícase una vegada al añu, cuando s'aplica al rematar l'añu abona un 6% sobre lo que se tenía aforráu(o recibíu a creitu)
* Si aplicárase una vegada al mes, en cuenta de al añu, sería'l 0,5% de lo que se tenía aforráu: <math>6%/{(12\ meses)} = 0,5%\ </math>
:Pero al siguiente mes el '''TIN''' aplícase sobre lo que se tenía aforráu más lo producío polos intereses. Colo qu'a final d'añu ye como si tuviérase más d'un 6% d'interés:
{{ecuación|
<math>\left( 1+ \frac{6/100}{12} \right)^{12} \approx 1,0617 = 1 + 6,17%</math>
||left}}
En concretu llograríase un 6,17% tasa añal equivalente (TAE). Esti TAE dexa comparar cualquier tipu d'interés nominal yá sía aforráu o pagu, diariamente, semanalmente o mensualmente con otru pagu añalmente y por tantu polo xeneral resulta más claru que l'interés nominal.
=== Tasa añal equivalente - TAE ===
{{AP|Tasa añal equivalente}}
P'amosar cuál ye la ganancia a la fin del añu, de forma normalizada (con independencia de los períodos d'aplicación y otros factores), utilízase la '''tasa añal equivalente (TAE)'''.
* Un TAE d'un 6% sería igual a un '''interés nominal''' de 6% aplicáu una vegada al añu.
* Un interés nominal d'un 6% añal aplicáu cada mes daría un 6,17% TAE. Pa calcular el TAE utilízase la siguiente fórmula:
{{ecuación|
<math>\left ( 1 + \frac {i}{n} \right )^n = 1 + TAE </math>
||left}}
Onde:
:i = Interés nominal (tantu por unu).
:n = Fracciones en que l'interés va ser aplicáu. Si p. ex. aplícase una vegada al mes, son 12 al añu, polo que nesi casu, n=12. Asina, n vale 6 si l'aplicación ye cada dos meses (bimestral), 4 si ye cada 3 meses (trimestral), 3 si ye cada cuatro meses (cuatrimestral), 2 si ye cada 6 meses (semestral), y 1 si ye añal.
* TAE = Tasa añal equivalente (tantu por unu). Exemplu: Con un interés nominal del 6% y 12 pagos al añu, resulta un TAE de 6,17%:
{{ecuación|
<math>\left ( 1 + \frac {0,06}{12} \right )^{12} - 1 = 0,0617</math>
||left}}
llográndose al rematar l'añu, pa 600 [[euru]]s:
{{ecuación|
<math>600 \cdot 0,0617 = 37</math> €
||left}}
Esiste una relación ente los tipos d'interés nominales pagaos añalmente, mensualmente, semanalmente o diariamente que tienen el mesmu TAE:
{|class=wikitable
|-align=center
! TAE
! TIN<sub>a</sub>
! TIN<sub>m</sub>
! TIN<sub>s</sub>
! TIN<sub>d</sub>
|-align=center
! equivalente !
añal
! mensual
! selmanal
! diariu |-align=center
| <math>\mbox{TAE}\,</math>
| <math>\mbox{TAE}\,</math>
| <math>y^{ \frac{\ln(1+{TAE})}{12} } -1</math>
| <math>y^{\frac{\ln(1+{TAE})}{52}} -1</math>
| <math>y^{\frac{\ln(1+{TAE})}{365}}-1</math>
|-align=center
| <math>y^\rho = 1+\mbox{TAE}\,</math>
| <math>y^\rho = 1+\mbox{TIN}_a\,</math>
| <math>y^{ \frac{\rho}{12} }= 1+\frac{\mbox{TIN}_m}{12}</math>
| <math>y^{\frac{\rho}{52}}=1+\frac{\mbox{TIN}_s}{52}</math>
| <math>y^{\frac{\rho}{365}}=1+\frac{\mbox{TIN}_d}{365}</math>
|-align=center
| 1%
| 1%
| 0,99%
| 0,99%
| 0,99%
|-align=center
| 2%
| 2%
| 1,98%
| 1,98%
| 1,98%
|-align=center
| 3%
| 3%
| 2,96%
| 2,96%
| 2,96%
|-align=center
| 4%
| 4%
| 3,92%
| 3,92%
| 3,92%
|-align=center
| 5%
| 5%
| 4,89%
| 4,88%
| 4,88%
|-align=center
| 5%
| 5%
| 4,89%
| 4,88%
| 4,88%
|-align=center
| 6%
| 6%
| 5,84%
| 5,83%
| 5,82%
|-align=center
| 10%
| 10%
| 9,57%
| 9,54%
| 9,53%
|-align=center
| 20%
| 20%
| 18,37%
| 18,26%
| 18,24%
|-align=center
| 30%
| 30%
| 26,52%
| 26,30%
| 26,24%
|-align=center
| 50%
| 50%
| 41,24%
| 40,70%
| 40,57%
|}
Por cuenta de que los tipos d'interés nominales son numbéricamente más grandes cuando se toma una fracción más grande del añu, históricamente los bancos dan como referencia del interés que paguen polos depósitos el TAE (que ye numbéricamente más grande), anque cuando conceden creitos suelen apurrir el tipu interés nominal mensual (que ye numbéricamente más pequenu), asina llogren que lo que cobren a los sos veceros pol so dineru paeza daqué menor que lo que-yos ufierten polos sos depósitos.
=== Tipu d'interés real o afechu ===
{{AP|Tipu d'interés real}}
El tipu d'interés real amuesa qué rentabilidá va llograr de facto l'inversor que realice dalgún tipu d'operación de creitu. Espresar por norma xeneral en porcentaxe. Esti sistema tien en cuenta la [[inflación]] que sufren les economíes, polo que reflexa la devaluación de la divisa debida al pasu del tiempu y collo la perda de poder adquisitivu.
Llograr a partir del tipu d'interés nominal y la tasa d'inflación esperada.
{{ecuación|
<math>\frac{1+r_N}{1+\pi} = 1 + r_R</math>
||left}}
Onde:
:<math>r_N\,</math>= Tipu d'interés nominal.
:<math>r_R\,</math>= Tipu d'interés real.
:<math>\pi\,</math>= Inflación esperada.
Esiste una manera más senciella, anque averada, d'envalorar el tipu d'interés real, que sirve pa faese una idea del so posible valor al intre, denominada la Relación de Fisher:
:'''Tipu d'interés Real ≈ Tipu d'Interés Nominal – Tasa d'Inflación'''
Anque pa cantidaes pequenes de dineru esti aproximamientu ye aceptable, pa cantidaes mayores, falta abondo del cálculu enantes mentáu.
== Vease tamién ==
* [[Barruntu]]
* [[Interés llegal del dineru (España)|Interés llegal del dineru]]
* [[Tipu d'interés nominal]]
* [[Tasa añal equivalente]]
* [[Depósitu a plazu fixu]]
* [[Descubiertu]]
* [[Hipoteca]] - [[Preciu de la vivienda]]
* [[Inversión]]
* [[Númberos coloraos]]
* [[Rentabilidá económica]]
* [[Usura]]
== Referencies ==
{{listaref}}
== Enllaces esternos ==
{{wikcionario}}
* [http://web.archive.org/web/http://gcg.universia.net/articulo/229/DETERMINANTES-MODELIZACION-TIPOS-INTERES-EURIBOR.html] Determinantes y modelización del los tipos d'interés: Euribor
{{wikiquote|Interés}}
{{commons|Interés}}
{{Tradubot|Interés}}
{{Tradubot|Curiosidad}}
[[Categoría:Banca]]
[[Categoría:Contabilidá]]
[[Categoría:Interés| ]]
[[Categoría:Comportamientu humanu]]
[[Categoría:Investigación]]
[[Categoría:Motivación]]
[[Categoría:Habilidaes de resolvimientu de problemes]]
[[es:Curiosidad]]
[[Categoría:Tradubot 2017]]
[[Categoría:Tradubot 2018]]
| 