Diferencies ente revisiones de «Ríu Amu Daria»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-de Aral +d'Aral)
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Caspio +Caspiu)
Llinia 23:
}}
[[Archivu:Amu darya delta.jpg|250px|thumb|right|Vista de satélite del antiguu delta del Amu Daria (1994)]]
El ríu '''Amu Daria''' (en [[Idioma tayiko|tayiko]], Омударё o дарёи Ому, ''Omudaryo'' o ''Daryoi Omu''; en [[Idioma persa|persa]] آمودریا, ''Âmudaryâ''; en [[Idioma uzbeko|uzbeko]], ''Amudaryo'', onde ''darya'' en persa antiguu significa ''mar'' o ''gran ríu'') ye un llargu [[ríu]] de [[Asia Central]], d'antiguo llamáu '''Pamir''' y '''Oxus''', polos griegos. Naz na [[cordal del Pamir]], sirve de frontera natural ente [[Afganistán]], [[Tayikistán]], [[Turkmenistán]] y [[Uzbekistán]] y desagua nel [[mar d'Aral]]. Tien un cursu averáu de 2540 kilómetros. Enantes desaguaba nel [[mar CaspioCaspiu]].
<!--
In antiquity, the river was known by the Sanskrit name Vaksu, which now survives in Vakhsh, a tributary of the river. -->
Llinia 38:
Hai evidencies de que los [[Cordal de Pamir|glaciares de Pamir]] apurrieron bastante agua al ríu mientres los sieglos [[Sieglu XIV a. C.|XIV]] y [[Sieglu XIII a. C.|XIII]] a. C.
 
Los escritos históricos indiquen qu'en diversos períodos el ríu fluyó hasta'l mar d'Aral (pel sur), al [[mar CaspioCaspiu]] (pel este) o dambos. L'últimu cambéu de desaguada se documenta nel [[sieglu XIII]], cuando se produz la conquista de [[Kunya-Urgench]] per parte de los [[mongoles]] n'esviando'l Amu Daria y favorecer asina l'hinchente de la ciudá; antes el ríu escurría travesando la cuenca del [[llagu Sariqamish]], formando rápidos y tabayones al traviés del calce anguaño secu del [[Uzboy]], pa desaguar nuna gran badea esistente nesi momentu al este del CaspioCaspiu.<ref>[[Piotr Kropotkin|Kropotkin, P.]] (1898) ''The Old Beds of Amu Daria'' - JSTOR, [http://www.jstor.org/pss/1774318 pp. 306] y [http://www.jstor.org/pss/1774317 310]</ref>
 
== Vease tamién ==