Diferencies ente revisiones de «Oryza sativa»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Bangladés +Bangladex) |
m us os |
||
Llinia 4:
[[Archivu:Arrozal, Angkor, Camboya, 2013-08-16, DD 07.JPG|miniaturadeimagen|[[Arrozal]] en [[Angkor]], [[Camboya]].]]
El '''arroz''' (del [[idioma árabe|árabe]] أرز, ''Ar-ruzz'') ye la [[grana]] de la planta ''[[Oryza sativa]]''. Tratar d'un [[cebera]] consideráu [[alimentu básico]] en munches cultures culinaries (n'especial la [[Gastronomía d'Asia|cocina asiática]]), según en delles partes de [[América Llatina]].<ref name="Cambridge">{{cita llibro|apellíos=Kiple|nome=Kenneth F|autor2=Kriemhild Conee Ornelas|títulu=Cambridge World Encyclopaedia of Food, Volume I, Animal, Marine and Vegetable Oils|editorial=[[Cambridge University Press]]:, Cambridge, England|fecha=2000|páxines=375-379}}</ref> L'arroz ye la segunda cebera más producíu nel mundu, tres el [[Zea mays|maíz]].<ref name="prodstat">{{cita web | url=http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx | títulu=ProdSTAT | obra=FAOSTAT | fechaacceso=7 d'abril de 2009}}</ref> Por cuenta de que el maíz ye producíu con otros munchos propósitos estreme del consumu humanu, puede dicise que l'arroz ye la cebera más importante na [[alimentación humano]] y que contribúi de forma bien efectiva al [[caloría|apurra calóricu]] de la [[nutrición|dieta]] humana actual; ye fonte d'una quinta parte de les [[caloría]]s consumíes nel mundu.<ref>{{cita llibro|autor=Smith, Bruce D.|títulu=The Emergence of Agriculture|edición=1ª|añu=1998|editorial=W H Freeman & Co|allugamientu=Nuevu York|idioma=inglés|isbn=0716750554}}</ref> Dende [[2008]], realizóse un [[racionamientu]] en dellos países por cuenta de la [[carestía d'arroz]].<ref>[http://www.bbc.co.uk/worldservice/news/2008/04/080411_rice_seq_wt_sl.shtml BBC World Service - News - Global rice shortage</ref> En países como [[Bangladex]] y [[Camboya]] puede llegar a representar casi los trés cuartes partes de l'alimentación de la población.<ref name="McGee" />
Dedíquense munches [[hectárea]]s al cultivu del arroz nel mundu. Sábese qu'el 95 % d'esti cultivu estender ente los [[paralelu|paralelos]]
== Morfoloxía ==
Llinia 20:
[[Archivu:Bomba-Rice.jpg|thumb|'''Arroz de granu mediu''': [[Arroz bomba]].]]
[[Archivu:Brown rice.jpg|thumb|'''[[Arroz integral|Arroz marrón]]'''.]]
Esisten cerca de diez mil variedaes d'arroz. Toes elles entren nuna de los dos subespecies de ''Oryza sativa'',<ref name="McGee">{{cita llibro|apellíos=McGee|nome=Harold|enlaceautor=Harold McGee|títulu=On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen|edición=ed. rev.|añu=2004|editorial=Scribner|idioma=inglés|allugamientu=Nuevu York|isbn=0684800012|páxines=472}}</ref> la variedá ''índica'', que suel cultivase nos [[trópicu|trópicos]]
La mayoría d'arroces se «''apolacen''» primeramente pa lliberar de la cubierta que los protexe (que se convierte en [[salváu]]), lo qu'esanicia asina [[aceite vexetal|aceites]] y [[enzima]]s del arroz. La resultancia ye un granu d'arroz que se caltien estable mientres meses.
Llinia 67:
Na mayoría de les cultures el [[arroz integral]] se ''llimpia'' y esaníciase-y la capa de salváu (rica en [[siliciu]]) quedando'l [[cariópside]] o ''granu''. Unu de los problemes a los que s'enfrenten los países productores d'esta cebera ye l'acumuladura de cascariella d'arroz que se xenera nel procesu de triáu nos molinos, pero esisten procesos pa tresformar la cascariella d'arroz en fertilizante orgánicu de gran calidá nel que'l merucu aliméntase solo de cascariella.<ref>{{cita web|título=Bio Arroz|url=http://www.bioarroz.com/|fechaacceso=23 de febreru de 2015}}</ref>
Por riegla xeneral l'arroz cocinar por aciu aplicación de mugor y calor a los granos. La [[Gastronomía de la India|cocina de la India]] suel cocer l'arroz nun escesu d'agua de tala forma que l'agua residual esaníciase cuando la cocción completóse. La [[Gastronomía de China|cocina de China]] y [[Gastronomía de Xapón|Xapón]] emplega cantidaes xustes d'agua, lo suficiente como p'amugar l'arroz mientres el so calentamientu nuna [[olla (recipiente)|olla]] zarrada. Esta forma de cocináu favorez el so ingesta por aciu [[paliyos]]. Na [[Gastronomía mediterránea|cocina mediterránea]] suelse ''arriquecer'' l'arroz col cocináu de [[aceite d'oliva|aceites]], [[mantequilla]], [[caldu|caldos]]
{{multiple image
| align = right
Llinia 82:
}}
Les formes d'aplicar calor al arroz pal so cocináu son diverses. En delles ocasiones se [[tostar|tuesta]] llixeramente en sartenes con [[aceite vexetal]] pa ellaborar una serie de platos denomináu [[arroz frito|arroces fritos]]. O se-y aplica [[vapor d'agua]] por aciu [[vaporera]]s y de esta forma realiza la [[cocción al vapor]].
Anguaño empléguense en munchos países asiáticos electrodomésticos especializaos como la [[olla arrocera]]. Les cocines del [[Gastronomía del Sureste Asiáticu|sudeste asiáticu]] consideren l'arroz como un alimentu que tien de tar presente nos trés comíes diaries. Inclúyese davezu nos [[almuerzu|almuerzos]]
Otres variedaes de preparación del arroz a lo llargo del mundu son la [[farina d'arroz]] característica del so altu conteníu d'almidón, emplegada na ellaboración de [[mueyu (gastronomía)|mueyos]], rellenos, etc. la farina ye emplegada por cuenta de la característica especial de la so fina testura. El so baxu conteníu de [[proteína]] fai qu'absuerba poca cantidá d'agua. Emplegar na ellaboración de la [[tempura]]s. La so masa nun puede emplegase na ellaboración de panes: por cuenta de la ausencia de [[gluten]]. El [[arroz en polvu]] emplegar na [[Gastronomía de Vietnam|cocina vietnamita]], suelse moler un arroz turrao que s'arrama finalmente sobre platos. Ente'l procesáu d'arroz atopen los [[fidéu d'arroz|fideo d'arroz]] que s'empleguen como acompañamientu de [[sopa]]s y ''[[dumpling]]s'' de [[carne]] o [[verdura]]s. Emplégase dacuando na ellaboración de ''[[snack]]s''.
Llinia 91:
== Sabor del arroz ==
El sabor del arroz depende en gran midida de la variedá según del grau de procesamientu realizáu na molienda. Ye interesante la investigación de los arumes nel arroz non yá pol consumu humanu, sinón pola percepción que tienen d'ésti los [[insectu|insectos]]
Cerca de 100 compuestos volátiles detectáronse n'arroz cocinao, y gran parte d'ellos son contribuyentes del arume final del arroz.<ref name="volatiles" /> En dellos casos el principal compuestu qu'apurre arume al arroz ye la [[2-acetil-1-pirrolina]] (n'especial aquellos arroces que tienen arumes similares a les ''palombines de maíz''), esti arume atopa presente d'igual forma na corteza del [[pan]].<ref name="pyrroline" /> Sicasí esti arume lliberar mientres el so cocináu y escai de forma progresiva, hasta ser mínimu al llegar al [[platu]].
| |||