Diferencies ente revisiones de «Mitu de la creación»
Contenido eliminado Contenido añadido
m -as >> -es |
|||
Llinia 76:
{{AP|Inca}}
Los pueblos de los [[civilización andina|Andes centrales]] entendíen los oríxenes de cada pueblu de manera aisllada como apaiciones divines a partir de dalgún fechu natural conocíu como [[pacarina]]. L'orixe del home recai sustancialmente nos dos fíos del Sol, [[Mancu Capac]] y [[Mama Ocllo]], quien salieron del [[llagu Titicaca]] y dieron orixe a los [[inca|inces]]
<!--
Llinia 100:
El pensamientu griegu antiguu sobre poesía consideraba la teogonía como'l xéneru poéticu prototípicu ―el ''mythos'' prototípicu― y atribuyíen-y poderes casi máxicos. [[Orfeo]], el poeta arquetípico, yera tamién l'arquetipu de cantante de teogonías, qu'usaba p'aselar mares y nubes nes ''[[Argonáuticas (Apolonio de Rodas)|Argonáuticas]]'' de Apolonio, y pa trescalar los pedreses corazones de los dioses del [[inframundo]] nel so descensu al [[Hades]]. Cuando [[Hermes]] inventa la [[llira (preséu musical)|llira]] nel ''Himnu homéricu a Hermes'', lo primero que fai ye cantar la nacencia de los dioses.<ref>[http://omacl.org/Hesiod/hymns.html ''Himnu homéricu a Hermes''] (414-435).</ref>
La ''Teogonía'' de Hesíodo nun ye solo'l relatu sobre los dioses calteníu más completu, sinón tamién el relatu calteníu más completu de la función arcaica de los poetes, cola so llarga invocación preliminar a les [[Musa|Muses]]
Unos pocos fragmentos d'estes obres caltener en cites de filósofos [[neoplatonismu|neoplatónicos]] y fragmentos de [[papiru]] apocayá desenterraos. Unu d'estos fragmentos, el [[papiru de Derveni]], demuestra anguaño que siquier nel sieglu V a. C. esistía un poema teogónico-cosmogónicu de Orfeo. Esti poema intentaba superar a la ''Teogonía'' de Hesíodo y la xenealoxía de los dioses ampliar con [[Nix]] (la Nueche) como un empiezu definitivu antes de Urano, Crono y Zeus.<ref>{{cita llibro|apellíos=Burkert|nome=W.|títulu=Greek religion: archaic and classical|editorial = Blackwell Publishing|añu=2002|isbn = 0-631-15624-0|páxines=236}}</ref><ref name="Betegh147"/>
Llinia 140:
[[Nüwa]] apaez en redol al añu [[años 350 a. C.|350 a. C.]] El so compañeru ye [[Fuxi]] y dacuando adorar como los ancestros últimos de la humanidá.
[[Pangu]] apaez na lliteratura non antes del añu 200 de la nuesa era. Foi'l primer ceador. Al empiezu solo había un caos ensin forma del que surdió un güevu de 18 000 años. Cuando les fuerces [[yin y yang]] taben permediaes, Pangu salió del güevu y tomó la xera de crear el mundu. Estremó'l yin y el yang col so hachu. El yin, pesáu, fundir pa formar la tierra, ente que'l yang alzar pa formar los cielos. Pangu permaneció ente dambos alzando'l cielu mientres 18 000 años, tres los cualos folgó. De la so respiración surdió'l vientu, de la so voz el truenu, del güeyu esquierdu'l Sol y del derechu la Lluna. El so cuerpu tresformar nos montes, la so sangre nos ríos, los sos músculos nes tierra fértiles, el vellu de la so cara nes estrelles y la [[Vía Láctea]]. El so pelo dio orixe a los montes, los sos güesos a los minerales de valor, el migollu a los diamantes sagraos. El so sudu cayó en forma d'agua y les pequenes criatures que poblaben el so cuerpu ([[pulga|pulges]]
El [[emperador de Jade]] apaez na lliteratura dempués del establecimientu del [[taoísmu]]. Tamién se-y representa como [[Yuanshi Tianzun]] o como [[Huangtian Shangdi]].
| |||