Diferencies ente revisiones de «Gondwana»

'''Gondwana''' ye'l nome que se-y da a un antiguu [[continente|bloque continental]] meridional que resultó de la partición en dos de [[Pangea]], cuando s'estendió'l [[mar de Tethys]] escontra l'oeste, lo que lo dixebró de [[Laurasia]]. Mientres el [[Xurásicu]] y el [[Cretácicu]] Gondwana foi biforcándose, y dio llugar a les mases continentales de les actuales [[Suramérica]], [[África]], [[Australia]], [[Zealandia]], el l'[[Indostán]], la isla de [[Madagascar]] y la [[Antártida]], un procesu de partición y alloñamientu que siguió mientres el [[Cenozoicu]] y permanez activu.

Nel [[Pérmico]] (fai más de 250 millones d'años) toles mases continentales taben axuntaes nun únicu [[supercontinente]], al que llamamos agora [[Pangea]]. Fai unos 200 millones d'años ésta habíase partíu en dos [[supercontinentes]]: [[Laurasia]], al norte y Gondwana, al sur. Dixebrar entós el l'[[océanu Tethys]], que s'estendía dende'l sur d'Asia, pola actual cuenca del [[Mediterraneu]], hasta l'actual América, dixebrada en dos peles sos agües, pos [[Norteamérica]] taba xunida a [[Europa]] y [[Suramérica]] a África. Enantes el continente de Gondwana foise subdividiendo en grandes bloques separaos por [[rift|quebres]] de la [[litosfera|litosfera continental]]. Esos fragmentos, continentes o [[subcontinente]]s, esvalixar nun procesu qu'entá sigue, complementáu agora con una converxencia xeneral de los continentes del norte (laurásicos) contra los del sur (gondwánicos). D'esta miente, Gondwana emburriaría contra los continentes [[boreal]]ye'l [[geosinclinal]] [[mediterráneumediterraneu]], plegando los [[alpes]] [[Eurasia|euroasiáticos]] y provocando nellos grandes [[tectónica de plaques|corrimiento]] escontra'l norte. Al empar, Norteamérica y Suramérica confluyeron dando llugar al llevantamientu del [[istmu de Panamá]].

[[África]], que constituyía'l núcleu central de Gondwana, sigue estazándose. Nun pasáu relativamente recién dixebrar de d'[[Arabia]], que sigue alloñar escontra'l noroeste al dir enanchándose'l [[rift]] del [[mar Coloráu]]. Agora, anque bien amodo, ta esgazándose otru fragmentu del continente africanu, al este del llamáu [[Gran Valle del Rift]], que ye una enorme quebra que parte na desaguada del [[ríu Zambeze]] y va hasta'l [[mar Coloráu]], jalonada polos [[llagu|llagos]] [[llagu Malawi|Malawi]], [[Llagu Tanganica|Tanganica]], [[lago Victoria|Victoria]] y [[llagu Rodolfo|Rodolfo]]. Tamién se mueve bien amodo escontra'l [[Mediterraneu]] y va acabar encuallándose contra los países del sur d'Europa.