Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Xunión Soviética»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
Sin resumen de edición
Etiqueta: edición de fonte 2017
Esfacer la revisión 1534463 de Fotoasturias (alderique)
Etiqueta: Desfacer
Llinia 5:
{| style="background: #f9f9f9;" border=0 cellpadding=2 cellspacing=0
|-
| align=center width=140px | [[Archivu:Flag of the Soviet Union.svg|130px|Bandera de la URSSXRSS]] || align=center width=140px | [[Archivu:State Emblem of the Soviet Union.svg|120px]]
|- align=center
| (Bandera) || (Escudu)
Llinia 34:
| '''Códigu Internet''' || .su
|}
La '''Xunión Soviética''' ({{lang-ru|Советский Союз}} [[Romanización del rusu|tr.]]: ''Sovietsky Soyuz''), oficialmente nomada '''Xunión de Repúbliques Socialistes Soviétiques''' ('''URSSXRSS''', {{lang-ru|Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик}} [[Romanización del rusu|tr.]]: ''Soyuz Sovétskij Sotsialistícheskij Respublik''; {{audio|Ru-CCCP.ogg|pronunciación}}; abreviáu СССР, ''SSSR'')<ref>Советский Союз, ''Sovetski Soyuz''; cf. [http://www.britannica.com/eb/article-9105999/Union-of-Soviet-Socialist-Republics Union of Soviet Socialist Republics]. ''[[Britannica]]''.</ref> foi un [[Estáu federal]] constitucionalmente [[Estáu socialista|socialista]] qu’esistió n’[[Eurasia]] ente 1922 y 1991. El nome empregáu informalmente ente los residentes foi la '''Xunión''' (''Soyuz'').
 
La Xunión Soviética tuvo un [[Unipartidismu|sistema políticu de partíu únicu]] domináu pol [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Partíu Comunista]] hasta 1990<ref>Bridget O'Laughlin (1975) ''Marxist Approaches in Anthropology'' Annual Review of Anthropology Vol. 4: pp. 341–70 (October 1975) (doi:10.1146/annurev.an.04.100175.002013).<br />William Roseberry (1997) ''Marx and Anthropology'' Annual Review of Anthropology, Vol. 26: pp. 25–46 (October 1997) (doi:10.1146/annurev.anthro.26.1.25)</ref> y anque yera una [[Xunión política|xunión]] [[Federalismu|federal]] de 15 [[Repúbliques de la Xunión Soviética|repúbliques soviéticas]] subnacionales, l’Estáu soviéticu foi estructuráu baxo un [[Gobiernu y política de la Xunión Soviética|Gobiernu nacional]] y una [[Economía de la Xunión Soviética|economía]] altamente centralizaos.
Llinia 42:
Tres el decesu del primer líder soviéticu, [[Vladímir Lenin]], en 1924, [[Iósif Stalin]] acabó ganando la llucha pol poder<ref name="StalinRobertService">Robert Service. ''Stalin: A Biography.'' 2004. ISBN 978-0-330-41913-0</ref> y dirixió’l país a traviés d’una [[industrialización]] a gran escala con una [[economía centralizada]] y, al mesmu tiempu, con [[represión política]].<ref name="StalinRobertService" /><ref>{{cita llibru |nombre=George |apellidos=Crile |título=Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History |editorial=Atlantic Monthly Press |año=2003 |isbn=0871138549}}</ref> En xuno de 1941, mientres la [[Segunda Guerra Mundial]], [[Alemaña nazi|Alemaña]] xunto a los sos aliaos [[Operación Barbarroxa|invadió]] la Xunión Soviética, un país col que firmó un [[Pactu Ribbentrop-Mólotov|pactu de non-agresión]]. Cuatro años dempués d’una guerra brutal, la Xunión Soviética emerxió victoriosa como una de les dos [[Superpotencia internacional|superpotencies]] del mundu, xunto a los [[Estaos Xuníos]].
 
La Xunión Soviética y los sos Estaos satélites d’[[Europa oriental]] tuvieron involucraos na [[Guerra Fría]], que foi una llarga llucha ideolóxica y política mundial escontra los Estaos Xuníos y los sos aliaos del bloque occidental; finalmente la URSSXRSS cedió énte los problemes económicos y los disturbios políticos internos y esternos.<ref>{{cita llibru |título=Stalin and the Bomb |apellidos=Mr. David Holloway |año=1996 |editorial=Yale University Press |isbn=978-0300066647 |página=18 |url=http://yalepress.yale.edu/book.asp?isbn=9780300066647 }}</ref><ref name="turner23">{{Harvnb|Turner|1987|p=23}}</ref> Mientres esta dómina, la Xunión Soviética consiguió ser el modelu de referencia pa futuros Estaos socialistes. Dende 1945 hasta 1991, la Xunión Soviética y los [[Estaos Xuníos d’América|Estaos Xuníos]] dominaron l’axenda mundial de la [[política económica]], [[Rellaciones Internacionales|asuntos esteriores]], [[operación militar|operaciones militares]], intercambiu cultural, progresos científicos, incluyendo l'entamu de la [[exploración espacial|esploración espacial]], y [[deporte]]s (incluyíos los [[Xuegos Olímpicos]]). A finales de la década de 1980, l’últimu líder soviéticu [[Miḥaíl Gorbachov]] trató de reformar l’Estáu coles sos polítiques de la ''[[perestroika]]'' y ''[[glasnost]]'', pero la Xunión Soviética [[Hestoria de la Xunión Soviética (1985-1991)| derrumbóse]] y foi disuelta formalmente n’avientu de 1991 tres el fallíu [[Intentu de golpe d’Estáu na Xunión Soviética|intentu de golpe d’Estáu d’agostu]].<ref name = "Byrd">{{Cita enciclopedia|autor=Byrd, Peter|editor=McLean, Iain; McMillan, Alistair|encyclopedia=The concise Oxford dictionary of politics|title=Cold War (entire chapter)|url=http://books.google.com/?id=xLbEHQAACAAJ|fechaacceso=2008-06-16|año=2003|editorial=Oxford University Press|isbn=0192802763}}</ref> Dempués d’esto, la [[Federación de Rusia]] asumió los sos derechos y obligaciones.<ref name="Rusia">''«Rusia ye agora la parte de tou tratáu nos que l’antigua Xunión Soviética foi una de les partes, y tien los mesmos derechos y obligaciones que l’antigua Xunión Soviética, escepto na medida que los axustes se requieran necesariamente, por exemplu, pa tener en cuenta’l cambio na estensión territorial. [...] La Federación Rusa continúa la personalidá xurídica de la ex Xunión Soviética y poro nun ye un Estáu socesor nel sentíu recién mencionáu. Les otres ex repúbliques soviétiques son los Estaos socesores.»'', United Kingdom Materials on International Law 1993, BYIL [[1993]], pp. 579 (636).</ref>
 
Los llindares xeográficos de la Xunión Soviética variaron conl tiempu, pero tres les sos postreres anexiones territoriales principales y la ocupación de los [[Repúbliques báltiques|países Bálticos]] ([[Lituania]], [[Letonia]], y [[Estonia]]), del este de [[Polonia]], [[Besarabia]], y dellos otros territorios mientres la [[Segunda Guerra Mundial]], dende [[1945]] hasta la disolución, los llindares correspondieron aprosimádamente a aquellos de la estinta [[Imperiu rusu|Rusia Imperial]], coles esclusiones notables de Polonia, la mayor parte de [[Finlandia]], y [[Alaska]].
 
 
Llinia 64:
* [[Uzbequistán]]
 
== HIstoriaHestoria de la Xunión Soviética ==
[[Archivu:USSR_animated_flag.gif|thumbnail|left|Bandera de la URSSXRSS]]
 
== Revolución de 1917 y guerra civil ==
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Xunión_Soviética»