Moción de censura

La moción de censura ye'l procedimientu pol que los partíos con representación na cámara baxa d'un parlamentu bicameral o nun parlamentu unicameral en plenu d'un país o entidá subnacional pueden esixir la responsabilidá política al poder executivu respectivu. Tamién, siquier nel casu d'España, puede incorporase esti procedimientu a nivel municipal y autonómicu.

Ye típicu y de gran importancia nos sistemes parlamentarios, nos que ye'l parlamentu quien escueye al presidente del Gobiernu o primer ministru, pudiendo al traviés de la moción de censura forzar la so sustitución. Anque nun ye esclusivu de los sistemes parlamentarios; hai sistemes presidenciales nos qu'esiste'l procedimientu pero puramente pa destituyir a ministros del Gabinete executivu, pero nunca pa destituyir al presidente de la República (que nos sistemes presidencialistes ye coles mesmes xefe d'Estáu y xefe de Gobiernu). La moción de censura nun tien de ser confundida col procedimientu de xuiciu políticu (inspiráu de la mesma nel impeachment anglosaxón) qu'en casi tolos sistemes presidencialistes ye l'únicu mecanismu llegal pa destituyir al presidente de la República; mientres na moción de censura la razón pa destituyir al primer ministru o presidente del Gobiernu ye la perda del respaldu parlamentariu al gobiernu, nel xuiciu políticu la razón nun ye esa (una y bones el presidente nun ye escoyíu pol Parlamentu) sinón que la Constitución esixe que'l presidente cometiera unu o dellos delitos o actos violatorios de la Constitución o les lleis. Amás polo xeneral nel procedimientu de xuiciu políticu esíxense unos requisitos o trámites más engarrosos o esixentes que na moción de censura, y en munchos casos la participación del Poder xudicial; y tamién en dellos casos xunas mayoríes cualificaes más amplies que la mayoría absoluta (siquier metá más unu) que s'esixe xeneralmente pa la moción de censura.

La moción de censura parte de la oposición, de normal énte un episodiu de crisis política que provocara la perda del respaldu parlamentariu mayoritariu a l'acción del gobiernu.

Distinción en función de si preséntase o non alternativa

Estrémense dos tipos de moción de censura en función de si preséntase alternativa o non:

• Moción de censura destructiva: ye aquella que busca la cayida del primer ministru o presidente del Gobiernu, ensin tratar la forma de sustituyi-y y cubrir el vacíu de poder. Nun sistema parlamentariu habría que proceder dempués a escoyer a un nuevu presidente o primer ministru.
• Moción de censura constructiva: el grupu del Parlamentu qu'alza la moción de censura propón de la mesma un nuevu primer ministru o presidente del Gobiernu, con un programa políticu propiu. D'esta forma, la elección nun ye solamente si caltien la enfotu nel primer ministru o presidente, sinón si daríase-y sicasí al que foi propuestu na moción.

Distinción en función de la posible convocatoria d'elecciones posterior

Estrémense dos tipos de moción de censura en función de si convóquense nueves elecciones o non:

• Moción de censura rupturista: Ye un tipu de moción de censura, na que la so aprobación supon l'adelantu de les elecciones.
• Moción de censura continuista: Ye un tipu de moción de censura, na que la so aprobación nun supon l'adelantu de les elecciones sinón que sigue inalteráu'l calendariu electoral como si nada pasara, polo que se realizaría otra votación de investidura na qu'un partíu podría proponer otru candidatu a la presidencia (en sistemes parlamentarios non presidencialistes, como España).

Distinción ente moción de censura y cuestión d'enfotu

La cuestión d'enfotu ye esencialmente igual nel so conteníu a una moción de censura. Solicitase al Parlamentu que dictamine si'l primer ministru o presidente del Gobiernu sigue teniendo o non el so enfotu y, por tanto, puede gobernar.

El matiz ye políticu: la cuestión d'enfotu parte del propiu primer ministru o presidente del Gobiernu que, previa deliberación del Conseyu de Ministros, puede plantegar énte'l Parlamentu la cuestión d'enfotu sobro'l so programa o xuna declaración de política xeneral. L'enfotu va entendese otorgada cuando la mayoría simple o absoluta (depende del ordenamientu xurídicu de cada país) de los diputaos vote a favor. La moción de censura, pela so parte, naz del Parlamentu, de normal de dalgún grupu de la oposición política, y la so finalidá ye consiguir la retirada del sofitu al presidente.

En dellos sistemes parlamentarios, la perda d'una cuestión d'enfotu nun esixe necesariamente la dimisión del Gobiernu. Sicasí, la perda d'una moción de censura si suel implicar la destitución del gobiernu enteru o de la cabeza de gobiernu.

Amás, n'una cuestión d'enfotu nunca s'esixe la esistencia d'una alternativa propuesta pola oposición, como ye'l casu n'una moción de censura constructiva.

Moción de censura n'España

Según l'artículu 113 de la Constitución Española, el Congresu de los Diputaos puede esixir la responsabilidá política al Gobiernu pela vía de l'adopción, por mayoría absoluta, de la moción de censura, que tien que ser propuesta siquier pela décima parte de los Diputaos, y hai d'incluyir un candidatu a la Presidencia del Gobiernu. Ente la presentación de la moción de censura y la so votación tienen que pasar siquier cinco díes. Dientro de los dos primeros díes pueden presentase mociones alternatives. Nel casu de nun aprobase, quien la propunxeren nun van poder presentar otra dientro del mesmu periodu de sesiones. Sicasí, si'l Congresu aprueba la moción de censura, el Gobiernu va presentar la so dimisión al Rei, que va nomar presidente al candidatu incluyíu na moción.

N'España la moción de censura ye constructiva y continuista. Nun se puede incoar el procedimientu en determinaos momentos, como por casu dientro del plazu nel que fuera convocada xuna cita electoral.

En contraposición, el presidente del Gobiernu vese facultáu pola Constitución para plantegar énte'l Congresu de los Diputaos la cuestión d'enfotu, conformándose como los mecanismos con mayor trescendencia nes denominaes relaciones ente'l Gobiernu y les Cortes Xenerales, regulaes nel Títulu V de la Constitución.

Hai de mentase tamién que la moción de censura y la cuestión d'enfotu puede ser plantegaes respectu del alcalde nel ámbitu municipal, nesti casu, va plantegasse énte'l Plenu Municipal, qu'en casos estremos puede llegar a axuntase convocáu pol secretariu municipal si l'alcalde negase a aldericar la moción. Les Comunidaes Autónomes tamién previeron nos sos respectivos Estatutos d'Autonomía la posibilidá de incoar xuna moción de censura contra'l so presidente rexonal.

Vease tamién

• Moción de censura constructiva
• Interpelación
• Impeachment
• Xuiciu políticu
• Comisión Europea