Diferencies ente revisiones de «Secretariu Xeneral del Partíu Comunista de la Xunión Soviética»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Orotografía habitual na wiki
Llinia 42:
}}
|}
El '''Secretariu Xeneral del Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética''' ({{lang-ru|Генеральный секретарь ЦК КПСС}}) foi'l títulu dáu al líder del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética]]. Con delles esceiciones, el cargu foi sinónimu de [[Anexu:Gobernantes de la Xunión Soviética|líder de la Xunión Soviética]]. A lo llargo de la so hestoria, el cargu tuvo otros cuatro nomes; '''Secretariu Técnicu''' (1917-1918), '''Presidente del [[Secretariáu del Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Secretariáu]]''' (1918–1919), '''Secretariu Responsable''' (1919–1922) y '''Primer Secretariu''' (1953–1964). [[Iósif Stalin]] alzó'l cargu escontra'l comandu xeneral del Partíu Comunista y por definición de tola Xunión Soviética.<ref name="JFH">{{cita llibrollibru | autor = [[Jerry F. Hough|Hough, Jerry]]; Fainsod, Merle | páxines = 142–146 | títulu = How the Soviet Union is Governed | allugamientu = | editorial = [[Harvard University Press]] | añu = 1979 | isbn = 978–0674410300}}</ref>
 
Nos sos dos primeres encarnaciones el cargu realizó la mayor parte del trabayu secretarial. Depués en 1919 creóse'l puestu de Secretariu Responsable pa realizar llabores alministrativos.<ref name="Res"/> En 1922, el cargu de Secretariu Xeneral siguió siendo una posición puramente alministrativa y disciplinaria, que la so función nun yera más que determinar la composición de miembros del partíu. Stalin, el so primer titular, utilizó los principios del [[centralismu democráticu]] pa tresformar el so cargu nel de líder del partíu y darréu líder de la Xunión Soviética.<ref name="JFH" /> En 1934, el [[XVII Congresu del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|XVII Congresu del Partíu]] nun escoyó a un Secretariu Xeneral<ref name="Izvestia_CC_CPSU">{{cita web | url = http://vivovoco.rsl.ru/VV/PAPERS/HISTORY/KPSS/HISTORY.HTM#1924 | título = Secretaría, Orgburó, Politburó y Presidium del CC del PCUS en 1919-1990 – Izvestia del CC del PCUS. | fecha = 7 de payares de 1990 | fechaacceso = 21 d'ochobre de 2011 | idioma = rusu | urlarchivo = https://web.archive.org/web/20111107022847/http://vivovoco.rsl.ru/VV/PAPERS/HISTORY/KPSS/HISTORY.HTM#1924 | fechaarchivo = 7 de payares de 2011 }}</ref> y Stalin foi un secretariu ordinariu de magar, anque se caltuvo como líder de facto, ensin menguar la so propia autoridá.
 
Na década de 1950, pa poner a prueba a [[Georgi Malenkov]] como un potencial sucesorsocesor, Stalin retiróse cada vez más de los asuntos de la Secretaría, dexándo-y la supervisión del órganu.<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Zhores Medvedev|Medvédev, Zhores]]; [[Roy Medvedev|Medvédev, Roy]] | páxina = 40 | títulu = The Unknown Stalin | allugamientu = | editorial = [[I.B. Tauris]] | añu = 2006 | isbn = 978–185043980X}}</ref> N'ochobre de 1952, Stalin reestructuró'l lideralgu del partíu y abolió oficialmente'l cargu del Secretariu Xeneral.<ref name="october"/> Cuando Stalin morrió'l 05 de marzu de 1953, Malenkov yera'l miembru más importante de la Secretaría, que tamién incluyía ente otros, a [[Nikita Jrushchov]]. Malenkov convertir en [[Presidente del Conseyu de Ministros de la Xunión Soviética|Presidente]] del [[Conseyu de Ministros de la URSS|Conseyu de Ministros]], pero viose obligáu a arrenunciar a la Secretaría'l 14 de marzu de 1953, dexando a Jrushchov con control efectivu del órganu.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Ra'anan, Uri | títulu = Flawed Succession: Russia's Power Transfer Crises | páxines = 29–31| editorial = [[Lexington Books]] | añu = 2006 | isbn = 978–0739114034}}</ref> Jrushchov foi escoyíu como Primer Secretariu nel plenariu del Comité Central el 14 de setiembre de 1953. Anque originalmente foi concebíu como un [[lideralgu colectivu]], Jrushchov removió a los sos rivales del poder ente 1955 y 1957 y reforzó la preeminencia del Primer Secretariu.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Ra'anan, Uri | títulu = Flawed Succession: Russia's Power Transfer Crises | páxina = 58| editorial = [[Lexington Books]] | añu = 2006 | isbn = 978–0739114034}}</ref>
 
En 1964 la oposición dientro del Politburó y del Comité Central llevó a la destitución de Jrushchov como Primer Secretariu. [[Leonid Brézhnev]] asoceder nel puestu y ésti foi renombráu a Secretariu Xeneral en 1966.<ref name="Service"/> Mientres la dómina de Brézhnev el lideralgu colectivu foi capaz de llindar los poderes del Secretariu Xeneral.<ref name="name"/> [[Yuri Andrópov]] y [[Konstantin Chernenko]] viéronse obligaos por protocolu a gobernar el país de la mesma manera que Brézhnev lo fixera.<ref name="Baylis"/> [[Mijaíl Gorbachov]] gobernó la Xunión Soviética al traviés del cargu de Secretariu Xeneral hasta 1990, cuando'l Partíu Comunista perdió'l so monopoliu del poder nel sistema políticu. El cargu de [[Presidente de la Xunión Soviética]] foi establecíu por que Gorbachov entá caltuviera'l so papel como líder de la Xunión Soviética.<ref name="President"/> Tres el fallíu [[Intentu de golpe d'Estáu na Xunión Soviética|intentu de golpe d'agostu de 1991]], Gorbachov arrenunció como Secretariu Xeneral.<ref name="resignation"/> Foi asocedíu pol so suplente, [[Vladímir Ivashko]], que namái sirvió mientres cinco díes como Secretariu Xeneral interín primero que [[Borís Yeltsin]], el [[Presidente de Rusia]], suspendiera toles actividaes de Partíu Comunista.<ref name="DeputyGS"/>
Llinia 64:
| [[Archivu:Stasova2.jpg|90px|alt=A woman wearing dark clothes and using a pair of glasses]]
| Abril de 1917 – 1918
| Como Secretaria Técnica, Stásova y el so personal de cuatro mujer, fueron responsables de caltener correspondencia coles célules provinciales del partíu, la asignación de trabayu, el caltenimientu de los rexistros financieros, la distribución de los fondos del partíu,<ref>{{cita llibrollibru | autor = Evans Clements, Barbara | páxina = 140 | títulu = Bolshevik Women | allugamientu = | editorial = [[Cambridge University Press]] | añu = 1997 | isbn = 978–0521599202}}</ref> la formulación de la estructura política del partíu y del nomamientu de nuevu personal.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Fairfax, Kaithy | páxina = 36 | títulu = Comrades in Arms: Bolshevik Women in the Russian Revolution | allugamientu = | editorial = Resistance Books | añu = 1999 | isbn = 978–090919694X}}</ref>
|-
! colspan="4" align="center" | Presidente del [[Secretariáu del Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Secretariáu]] del [[Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Comité Central]] del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Partíu Comunista de Rusia]] (1918-1919)
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Yákov Sverdlov]]<br />(1885–1919)<ref>{{cita llibrollibru | autor = Williamson, D.G. | títulu = The Age of the Dictators: A Study of the European Dictatorships, 1918–53 | allugamientu = | editorial = [[Pearson Education]] | añu = 2007 | isbn = 978–0582505801| páxina = 42 }}</ref>
| [[Archivu:Old Russia - Yakov Sverdlov.jpg|90px|alt=A man in a black suit, black shirt and wearing a pair of glasses]]
| 1918 – 16 de marzu de 1919
| Sverdlov caltener nel cargu hasta la so muerte'l 16 de marzu de 1919. Mientres el so mandatu foi'l principal responsable de los asuntos técnicos en llugar de los políticos.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Zemtsov, Ilya| páxina = 132 | títulu = Encyclopedia of Soviet Life | allugamientu = | editorial = [[Transaction Publishers]] | añu = 2001 | isbn = 978–0887383505}}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Elena Stásova]]<br />(1873–1966)<ref name="ageS">{{cita llibrollibru | autor = McCauley, Martin | títulu = Who's who in Russia since 1900 | allugamientu = | editorial = [[Routledge]] | añu = 1997 | isbn = 978–0415138981 | páxina = 117 }}</ref>
| [[Archivu:Stasova2.jpg|90px|alt=A woman wearing dark clothes and using a pair of glasses]]
| Marzu de 1919 – avientu de 1919
| Cuando'l so cargu eslleióse, Stásova nun yera considerada una seria competidora pal cargu de Secretariu Responsable, el cargu sucesorsocesor del Presidente de la Secretaría.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Noonan, Norma | páxina = 183 | títulu = [[Encyclopedia of Russian Women's Movements]] | allugamientu = | editorial = [[Greenwood Publishing Group]] | añu = 2001 | isbn = 978–0313304386}}</ref>
|-
! colspan="4" align="center" | Secretariu Responsable del [[Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Comité Central]] del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Partíu Comunista de Rusia]] (1919-1922)
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Nikolái Krestinski]]<br />(1883–1938)<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Vadim Rogovin|Rogovin, Vadim]] | títulu = Stalin's Terror of 1937–1938: Political Genocide in the USSR | páxina = 38 | editorial = [[Mehring Books]] | añu = 2001 | isbn = 978–1893638049}}</ref>
| [[Archivu:Nikolai Krestinsky.jpg|90px|alt=A man in a grey suit, light shirt and dark tie]]
| Avientu de 1919 – marzu de 1921
| El cargu de Secretariu Responsable funcionaba como un [[secretariu]], que yera una posición más o menos servil, yá que Krestinski foi tamién miembru del [[Buró Políticu del Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Politburó]] del Partíu, del [[Orgburó]] y del [[Secretariáu del Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Secretariáu]]. Sicasí, Krestinski nunca trató de crear una base de poder independiente como [[Iósif Stalin]] que lo fixo más tarde mientres la so xestión como Secretariu Xeneral.<ref name="Res">{{cita llibrollibru | autor = [[Jerry F. Hough|Hough, Jerry]]; Fainsod, Merle | páxina = 126 | títulu = How the Soviet Union is Governed | allugamientu = | editorial = [[Harvard University Press]] | añu = 1979 | isbn = 978–0674410300}}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Viacheslav Mólotov]]<br />(1890–1986)<ref>{{cita llibrollibru | autor = Phillips, Steve | títulu = The Cold War: conflict in Europe and Asia | páxina = 20 | editorial = [[Heinemann (publisher)|Heinemann]] | añu = 2001 | isbn = 978–0435327364}}</ref>
| [[Archivu:Molotov.bra.jpg|90px|alt=A man in a dark suit, light shirt and dark tie, smiling]]
| Marzu de 1921 – abril de 1922
| Foi electu Secretariu Responsable nel XX Congresu del Partíu celebráu en marzu de 1921. El Congresu decidió que'l cargu de Secretariu Responsable tenía de tener presencia nes cámares del Politburó. De resultes d'ello Mólotov pasó a ser miembru candidatu del Politburó.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Grill, Graeme | páxina = 72 | títulu = The Origins of the Stalinist Political System | allugamientu = | editorial = [[Cambridge University Press]] | añu = 2002 | isbn = 978–0521529360 | volume = 74 }}</ref>
|-
! colspan="4" align="center" | Secretariu Xeneral del [[Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Comité Central]] del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Partíu Comunista de tola Unión (Bolchevique)]] (1922-1952)
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Iósif Stalin]]<br />(1878–1953)<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Archie Brown|Brown, Archie]] | títulu = The Rise & Fall of Communism | páxina = 59| editorial = [[Bodley Head]] | añu = 2009 | isbn = 978–1–845–95076–5}}</ref>
| [[Archivu:CroppedStalin1943.jpg|100px]]
| 3 d'abril de 1922 – 16 d'ochobre de 1952
| Stalin utilizó'l cargu de Secretariu Xeneral pa crear una fuerte base de poder pa sigo mesmu. Más tarde [[Vladímir Lenin]] acusar de manipoliar los poderes de la Secretaría Xeneral. Stalin casi perdió'l so cargu nel [[XVII Congresu del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|XVII Congresu del Partíu]] en 1934, pero la muerte del so principal rival, [[Serguéi Kírov]] debilitó'l movimientu pa remover.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Rappaport, Helen | títulu = Joseph Stalin: A Biographical Companion | editorial = [[ABC-CLIO]] | añu = 1999 | páxines = 95–96 | isbn = 978–1576072088 }}</ref> Presentó'l so arrenunciu en 1934, y raramente foi referíu como Secretariu Xeneral dempués d'esto.<ref name="resignation">{{cita llibrollibru | autor = [[Adam Ulam|Ulam, Adam]] | títulu = Stalin: The Man and His Yera | editorial = [[Tauris Parke Paperbacks]] | añu = 2007 | páxina = 734 | isbn = 978–1845114221 }}</ref> El cargu foi suprimíu nel XIX Congresu del Partíu n'ochobre de 1952.<ref name="october">{{cita llibrollibru | autor = [[Archie Brown|Brown, Archie]] | títulu = The Rise & Fall of Communism | páxines = 231–232| editorial = [[Bodley Head]] | añu = 2009 | isbn = 978–1–845–95076–5}}</ref>
|-
! colspan="4" align="center" | Primer Secretariu del [[Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Comité Central]] del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética]] (1953-1966)
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Nikita Jrushchov]]<br />(1894–1971)<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[William Taubman|Taubman, William]] | añu = 2003 | títulu = Khrushchev: The Man and His Yera | editorial = [[W.W. Norton & Company]] | isbn = 978–0393324842 | páxina = 258 }}</ref>
| [[Archivu:Nikita Khrusjtsjov.jpg|90px|alt=An elderly man in a suit, with three medals pinned on it]]
| 14 de setiembre de 1953 – 14 d'ochobre de 1964
| Jrushchov restableció'l cargu'l 14 de setiembre de 1953 sol nome de Primer Secretariu. En 1957 casi foi destituyíu del so cargu pol [[Grupu Anti-Partíu]], yá que [[Georgi Malenkov]], unu de los principales miembros del Grupu Anti-Partíu, taba esmolecíu de que los poderes del Primer Secretariu yeren prácticamente ilimitaos.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Ra'anan, Uri | títulu = Flawed Succession: Russia's Power Transfer Crises | páxina = 69| editorial = [[Lexington Books]] | añu = 2006 | isbn = 978–0739114034}}</ref> Jruschov foi destituyíu como líder el 14 d'ochobre de 1964, y reemplazáu por [[Leonid Brézhnev]].<ref name="Service">{{cita llibrollibru | autor = [[Robert Service (historien)|Service, Robert]] | títulu = History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century | editorial = [[Penguin Books Ltd]] | añu = 2009 | isbn = 978–0141037970 | páxina = 378 }}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Leonid Brézhnev]]<br />(1906–1982)<ref name="ageB">{{cita llibrollibru | autor = Chubarov, Alexander | añu = 2003 | títulu = Russia's Bitter Path to Modernity: A History of the Soviet and post-Soviet Yeres | editorial = [[Continuum International Publishing Group]] | isbn = 978–0826413501 | páxina = 60 }}</ref>
| [[Archivu:1977 CPA 4774(Cutted).jpg|90px|alt=A man with dark, wavy hair in a suit, applauding]]
| 14 d'ochobre de 1964 – 8 d'abril de 1966
| El cargu de Primer Secretariu pasó a llamase Secretariu Xeneral nel XXIII Congresu del Partíu.<ref name="name">{{cita llibrollibru | autor = McCauley, Martin | títulu = Who's who in Russia since 1900 | allugamientu = | editorial = [[Routledge]] | añu = 1997 | isbn = 0415138981 | páxina = 48 }}</ref>
|-
! colspan="4" align="center" | Secretariu Xeneral del [[Comité Central del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Comité Central]] del [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética]] (1966-1991)
Llinia 114:
| [[Archivu:1977 CPA 4774(Cutted).jpg|90px|alt=A man with dark, wavy hair in a suit, applauding]]
| 8 d'abril de 1966 – 10 de payares de 1982
| De primeres nun había un claru líder de la dirección colectiva con Brézhnev y el primer ministru [[Alekséi Kosygin]] gobernando de pies d'igualdá.<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Archie Brown|Brown, Archie]] | títulu = The Rise & Fall of Communism | allugamientu = | editorial = [[Bodley Head]] | añu = 2009 | isbn = 978–1845950765 | páxina = 403 }}</ref> Sicasí, na década de 1970 la influencia de Brézhnev yera cimera a la de Kosygin y foi capaz de caltener esti sofitu, evitando cualquier reforma radical. Les atribuciones y funciones del Secretariu Xeneral viéronse llindaes pola dirección colectiva mientres el mandatu de Brézhnev.<ref>{{cita llibrollibru | autor = Baylis, Thomas A. | títulu = Governing by Committee: Collegial Leadership in Advanced Societies | allugamientu = | editorial = [[State University of New York Press]] | añu = 1989 | isbn = 978–0887069444 | páxines = 98–99, and 104 }}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Yuri Andrópov]]<br />(1914–1984)<ref>{{cita llibrollibru | autor = Nikolaevna Vasilʹeva, Larisa | títulu = Kremlin Wives | editorial = [[Arcade Publishing]] | añu = 1994 | isbn = 978–1559702605 | páxina = 218 }}</ref>
| [[Archivu:RIAN archive 101740 Yury Andropov, Chairman of KGB.jpg|90px|alt=A man in a suit wearing glasses]]
| 12 de payares de 1982 – 9 de febreru de 1984
| Yera vistu como'l más probable candidatu pa la Secretaría Xeneral cuando se supo que fuera'l presidente del comité encargáu d'entamar, alministrar y preparar el funeral de Brézhnev.<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Stephen K. White|White, Stephen]] | títulu = Russia's New Politics: The Management Of a Postcommunist Society | allugamientu = | editorial = [[Cambridge University Press]] | añu = 2000 | isbn = 978–0521587379 | páxina = 211 }}</ref> Andropov foi obligáu por protocolu a gobernar el país de la mesma manera que Brézhnev lo fixera antes de morrer.<ref name="Baylis">{{cita llibrollibru | autor = Baylis, Thomas A. | títulu = Governing by Committee: Collegial Leadership in Advanced Societies | allugamientu = | editorial = [[State University of New York Press]] | añu = 1989 | isbn = 978–0887069444 | páxines = 98 }}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Konstantín Chernenko]]<br />(1911–1985)<ref name="ageB"/>
| [[Archivu:Konstantin Chernenko1.jpg|90px|alt=A elderly man, balding with white hair, in a suit]]
| 13 de febreru de 1984 – 10 de marzu de 1985
| Chernenko tenía 72 años cuando foi escoyíu pal cargu de Secretariu Xeneral y con un débil estáu de salú.<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Robert Service (historien)|Service, Robert]] | títulu = History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century | editorial = [[Penguin Books Ltd]] | añu = 2009 | isbn = 978–0141037970 | páxines = 433–435 }}</ref> Chernenko tamién se vio obligáu por protocolu, según [[Yuri Andrópov]], a gobernar el país de la mesma manera que Brézhnev lo fixera.<ref name="Baylis"/>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Mijaíl Gorbachov]]<br />(nació en 1931)<ref>{{cita llibrollibru | autor = [[Robert Service (historien)|Service, Robert]] | títulu = History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century | editorial = [[Penguin Books Ltd]] | añu = 2009 | isbn = 978–0141037970 | páxina = 435 }}</ref>
| [[Archivu:Mikhail Gorbachev 1987.jpg|90px|alt=A man in a grey suit, white shirt and dark tie, he has a birthmark on his forehead]]
| 11 de marzu de 1985 – 24 d'agostu de 1991
| El [[Congresu de los Diputaos del Pueblu de la Xunión Soviética|Congresu de los Diputaos del Pueblu]] de 1990 votó a favor d'esaniciar l'artículu 6 de la [[Constitución de la Xunión Soviética de 1977|Constitución soviética de 1977]]. Esto significaba qu'el [[Partíu Comunista de la Xunión Soviética|Partíu Comunista]] perdería la so posición como la "fuerza dirixente y guía de la sociedá soviética" y que los poderes del Secretariu Xeneral amenorgaríense drásticamente. Nel restu del so mandatu de Gorbachov gobernó al traviés del cargu de [[Presidente de la Xunión Soviética]].<ref name="President">{{cita llibrollibru | autor = [[Michael Kort|Kort, Michael]] | títulu = The Soviet Colossus: History and Aftermath | editorial = [[M.Y. Sharpe]] | añu = 2010 | isbn = 978–0765623874 | páxina = 394 }}</ref> Arrenunció al so cargu'l 24 d'agostu de 1991 nes remortines del [[Intentu de golpe d'Estáu na Xunión Soviética|intentu de golpe d'estáu d'agostu]].<ref name="resignation">{{cita llibrollibru | autor = Radetsky, Peter | títulu = The Soviet Image: A Hundred Years of Photographs from Unside the TASS Archives | editorial = [[Chronicle Books]] | añu = 2007 | isbn = 978–0811857980 | páxina = 219 }}</ref>
|-
! scope="row" style="font-weight:normal;" | [[Vladímir Ivashko]]<br />(1932–1994)<ref>{{cita llibrollibru | autor = McCauley, Martin | títulu = Gorbachev | editorial = [[Pearson Education]] | añu = 1998 | isbn = 978–058243758X | páxina = 314 }}</ref>
|
| 24 d'agostu de 1991 – 29 d'agostu de 1991
| Foi escoyíu Secretariu Xeneral Axuntu, otru nome pa designar el líder axuntu, nel [[XXVIII Congresu del Partíu Comunista de la Xunión Soviética|XXVIII Congresu del Partíu]]. Ivashko convertir en Secretariu Xeneral en funciones tres l'arrenunciu de Gorbachov, pero aquel día el partíu yera políticamente impotente y el 29 d'agostu de 1991 foi abolíu.<ref name="DeputyGS">{{cita llibrollibru | autor = McCauley, Martin | títulu = Who's who in Russia since 1900 | allugamientu = | editorial = [[Routledge]] | añu = 1997 | isbn = 0415138981 | páxina = 105 }}</ref>
|}