Diferencies ente revisiones de «Ur»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-DÍI +ID) |
m Bot: Orotografía habitual na wiki |
||
Llinia 16:
[[Archivu:Ciudades de Sumeria.svg|thumb|250px|Situación de les ciudaes de l'antigua [[Mesopotamia]]. Na zona más [[meridional]], xuntu a [[Eridu]], ta Ur.]]
:''Pal llugar bíblicu, vease [[Ur Kaśdim]]. Pa otres acepciones, vease [[Ur (desambiguación)]].''
'''Ur''' foi una antigua ciudá del sur de [[Mesopotamia]]. Originalmente, taba alcontrada cerca de [[Eridu]] y de la desaguada del ríu [[Éufrates]] nel [[golfu Pérsicu]]. Anguaño, les sos ruines atopar a 24 [[Kilómetru|km]] al suroeste de [[Nasiriya]], nel actual [[Iraq]].<ref name="Leickur">{{cita
En xunetu de [[2016]], la [[Unesco]], escoyó'l sitiu arqueolóxicu de Ur como [[Patrimoniu de la Humanidá|Patrimoniu Mistu de la Humanidá]], como "parte de les muertes arqueolóxiques d'asentamientos sumerios na Baxa Mesopotamia, que floriaron ente'l tercer y cuartu milenios a.C. nel delta pantanosu formáu pelos ríos Éufrates y Tigris."<ref>{{cita web|título=The Ahwar of Southern Iraq: Refuge of Biodiversity and the Relict Landscape of the Mesopotamian Cities|url=http://whc.unesco.org/en/list/1481|website=UNESCO World Heritage Centre|publisher=Unesco|fechaacceso=17 de xunetu de 2016|idioma=en}}</ref>
Llinia 23:
Los restos de Ur formen una llomba de ruines de 12 m d'altitú en metá del desiertu d'Iraq, a unos 24 [[Kilómetru|km]] al suroeste de [[Nasiriya]]. Les ruines yeren llamaes polos habitantes locales ''Tell al-Muqayyar'' (montículo de brea).
La primer investigación na zona foi llevada a cabu pol cónsul británicu en [[Basora]] J. Y. Taylor en [[1854]] por suxerencia del [[Muséu Británicu]]. Yá entós atopáronse tablillas qu'indicaben que los restos pertenecíen a la Ur bíblica; sicasí, esto nun foi abondu por que se realizaren investigaciones d'importancia y pocu dempués abandonóse'l llugar, produciéndose saqueos. Miles de tablillas cuneiformes terminaron nos mercaos de
Tres la [[Primer Guerra Mundial]], [[Iraq]] pasó a formar parte del [[Imperiu británicu]]. Esta situación foi aprovechada pol Muséu Británicu, que consiguió establecer escavaciones en Ur, [[Eridu]] y [[El Obeid (Sudán)|El Obeid]] ente [[1918]] y [[1919]]. En [[1920]], arqueólogos de la [[Universidá de Pensilvania]] al mandu de [[Leonard Woolley]] tomaron el relevu de los ingleses. Nes escavaciones, que duraron hasta [[1934]], atopáronse numberosos oxetos de valor, ente los que destacó'l conteníu de les llamaes ''Tumbes Reales''.<ref name="Leickur" />
Llinia 43:
Conócense dellos datos de la familia de Mesanepada. Asina, una tablilla de fundación atopada nun templu cerca de tell Obeid noma a un tal Aanepada, fíu de Mesannepada. El fíu de [[Aanepada]] llamábase [[Meskiaga-nuna]], y foi él quien asocedió al so güelu nel tronu. D'esti rei conoz el so esistencia por una tablilla que-y dedicó'l so esposa a la so muerte. La llista real sumeria menta a estos dos reis y a dos más, na que denomina ''dinastía I de Ur''. D'estos dos últimos reis destaca que los sos nomes nun son sumerios sinón acadios.<ref name="Leickur" />
Los nomes de los monarques de la dinastía II de Ur apaecen bien deterioraos na llista Real; sicasí, conócense bien los acontecimientos d'esti períodu, marcáu pola rivalidá ente les distintes ciudaes. Escontra'l [[sieglu XXIV a. C.|sieglu XXIV a. C.]] el rei de [[Umma (ciudá)|Umma]] [[Lugalzagesi]] conquista les ciudaes del sur de Mesopotamia, incluyida Ur, formando una hexemonía local y declarándose ''rei de Kish'', al igual que fixeren los monarques de la dinastía I de Ur.<ref name="margdinas">{{cita
=== Imperiu acadiu ===
Llinia 49:
El dominiu de Lugalzagesi nun duró enforma yá que escontra'l [[sieglu XXIV a. C.|2335 a. C.]] [[Sargón I de Acad]] fundó [[Agadé]] y empezó les sos conquistes, venciendo primeru a Lugalzagesi y dempués a toles ciudaes sumeries, incluyida Ur, a la que baltó les sos muralles. Tres esto Ur y les demás ciudaes sumeries quedaron incorporaes nel [[Imperiu acadiu]]. Tres la muerte de Sargón toes elles subleváronse, siendo reprimíes pol so socesor.<ref name="Leickur" />
Mientres el reináu del nietu de Sargón, [[Naram-Ensin]], la ciudá siguía formando parte del Imperiu acadiu, magar se producieron rebeliones. A esta dómina pertenez un testu escritu por [[Enheduanna]], una sacerdotisa ''en'' y escriba nel templu de Nannar en Ur.<ref>{{cita
Los motivos de la espulsión de Enheduanna nun tán claros; el testu mentar como ''fía de Sargón'', lo cual podría indicar una filiación simbólica más qu'una relación familiar. Ello ye que según el so sellu, foi nomada sacerdotisa pol conquistador acadiu. Asina, ye posible qu'esta designación cafiara al lugal de Ur, siendo ésti'l motivu de la espulsión.
Llinia 86:
El Gippar yera una cortil sagrada consagráu a [[Ningal]] asitiáu nel sureste de la cortil. Magar foi remocicáu por completu mientres la dinastía III de Ur, ye bien posible que la so construcción remontar al períodu Dinásticu Arcaicu. L'interior del edificiu taba estremáu en dos partes por un pasiellu y contenía numberoses habitaciones que s'asitiaben alredor de patios. El Gippar funcionaba como residencia de la sacerdotisa ''en'' y el so séquitu. Amás, la diosa Ningal tenía delles habitaciones reservaes al so usu.
Tocantes a l'arquiteutura residencial, la vivienda del Ur del [[II mileniu a. C.|II mileniu a. C.]] taba entamada en redol a un espaciu central y xeneralmente tenía dos llantes. L'espaciu central foi interpretáu n'ocasiones como un patiu, magar ye probable que s'atopara cubiertu. Na ciudá atopóse otru tipu d'edificaciones de peor calidá, formaes a cencielles como un agrupamientu en llinia d'unes poques habitaciones. Especulóse sobre la posibilidá de que se tratara de comercios o talleres, magar tamién ye posible que fora un tipu más humilde de vivienda.<ref name="margarquit">{{cita
== Les tumbes reales de Ur ==
| |||