Diferencies ente revisiones de «Idioma feniciu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Orotografía habitual na wiki |
m a |
||
Llinia 1:
{{Ficha d'idioma|nome=Feniciu |nativu= '𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌 <br />''{{lang|phn-Latn|Dabarīm kanaʿnīm}}''<br /> 𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤐𐤍𐤉𐤌 <br />''{{lang|phn-Latn|Dabarīm pōnīm}}'' '|familia madre = Llingües afroasiáticas
|país= [[
|llingua_muerta = escontra'l [[sieglu VI|sieglu VI d. C.]]
|familia= [[Llingües afroasiáticas|Afroasiática]]<br /> [[Llingües semítiques|Semítica]]<br /> [[Llingües semítiques occidentales|Semítica Occidental]]<br /> [[Llingües semítiques centrales|Semítica Central]]<br /> [[Llingües semítiques noroccidentales|Semítica Noroccidental]]<br /> [[Llingües cananees|Cananéu]]<br /> '''Feniciu'''
Llinia 7:
|mapa= [[File:Idioma fenicio.png|300px]]
}}
El '''feniciu''' (en feniciu 𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌, ''dabarīm kanaʿnīm'' o 𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤐𐤍𐤉𐤌, ''dabarīm pōnīm'')<ref name="krahmalkov2">{{cita llibru|apellíos=Krahmalkov |nome=Charles R. |títulu=A Phoenician-Punic Grammar |añu=2001 |capítulu=1. The Phoenician language |allugamientu=Leiden; Boston; Köln |editorial=Brill |páxines=2 y ss}}</ref> foi una llingua [[semítica]] del subgrupu cananéu ([[Llingües semítiques noroccidentales|semíticu noroccidental]]), falada en [[Fenicia]] (en feniciu 𐤊𐤍𐤏𐤍 ''kanaʿan'' o 𐤐𐤕 ''Pūt''), nel territoriu de los actuales [[
El feniciu namái se conoz anguaño por una serie d'inscripciones curties y uniformes de calter oficial y relixosu, y gloses ocasionales de llibros escritos n'otros idiomes.<ref name="krahmalkov14s"/> Autores romanos, como [[Salustio]], aluden a ciertos llibros escritos en púnicu, pero nengunu llegó a los nuesos díes sacante delles traducciones (v. g. el Tratáu de [[Magón (escritor)|Magón]]) o en fragmentos (v. g. n'obres de [[Plauto]]). Los [[Cippi de Melqart]], afayaos en [[Malta]] en [[1694]], taben escritos en dos idiomes, [[griegu antiguu]] y púnicu.<ref name="louvre">{{Cita web |url=http://www.louvre.fr/llv/oeuvres/detail_notice.jsp?CONTENT%3C%3Ecnt_id=10134198673225322&CURRENT_LLV_NOTICE%3C%3Ecnt_id=10134198673225322&FOLDER%3C%3Efolder_id=9852723696500787&bmLocale=en |títulu= Cippus from Malta |añu=2009 |editorial=Louvre.com |fechaacceso=16 de febreru de 2011 |idioma=inglés}}</ref> Esti fechu dexó-y al eruditu francés [[Jean-Jacques Barthélemy|Abbé Barthelemy]] descifrar y reconstruyir l'alfabetu cartaxinés.<ref name="louvre"/> De la mesma, en [[1964]] topóse un tratáu comercial realizáu ente los etruscos y un grupu de fenicios, que dexó descifrar más el [[idioma etruscu|etruscu]].<ref>{{Cita web |url=http://www.my-malta.com/interesting/MalteseLanguage.html |títulu=The Maltese Language |obra=My Malta |fechaacceso=1 de xunetu de 2011 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20110824050908/http://www.my-malta.com/interesting/MalteseLanguage.html |fechaarchivo=24 d'agostu de 2011 }}</ref>
Llinia 23:
==== Del feniciu al púnicu ====
[[Archivu:Carthage.Coin.1st.PunicWar.Revers.jpg|thumb|Moneda [[Cartago|cartaxinesa]] de la [[primer guerra púnica]]. Apaecen un caballu aláu y una inscripción.]]
[[idioma púnicu|Púnicu]] ye'l nome que recibe la variante occidental del feniciu, falada a partir del [[sieglu IV a. C.]] en [[Cartago]] y la so zona d'influencia. Anque dalgunos de les traces que se consideren tradicionalmente típicos del púnicu yá apaecen n'inscripciones del [[
* '''Debilitamientu de guturales'''. Nes inscripciones púniques de Cartago, seique debíu al substrato bereber, reparar que delles guturales sufren [[debilitamientu]] asina ''ml<sup>ʔ</sup>kt'' > ''mlkt'' «obra, trabayu»; ''šm{{IPA|ʕ}}'' > ''šm'' «oyó» (na epigrafía griega apaez testimonada esta palabra como σάμω).
* '''Retención d'aspiraes'''. Los fonemes /{{IPA|ħ, h}}/, dambos transcritos como ''h'' en llatín, persistieron hasta relativamente tarde, como atestigüen les formes llatines: ''[[Aníbal|Hannibal]]'', ''[[Maharbal]]'' o ''[[Cartago|Carthago]]'', anque en púnicu tardíu apaez yá ''Øannibal''.
Llinia 41:
=== Distribución xeográfica ===
[[Archivu:Rutas comerciales fenicias-es.svg|thumb|350px|Principales rutes comerciales fenicies, que xuníen les [[metrópoli]]s coles sos colonies.]]
El feniciu ye orixinariu de la zona costera de [[Canaán]], [[Fenicia]], estendiéndose originalmente alredor de [[Tiro]] y [[Sidón]], nel actual territoriu del [[
=== Dialectoloxía y variantes ===
|