Diferencies ente revisiones de «Cuzco»
Contenido eliminado Contenido añadido
m correición de nomes propios |
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Llima +Lima) |
||
Llinia 1:
{{llocalidá}}
'''Cuzco''' o '''Cusco'''<ref name=DPD>{{Cita web |url= http://lema.rae.es/dpd/?key=Cuzco&orixe=RAI |títulu= Cuzco |fechaacceso=23 de xineru de 2009 |autor= Real Academia Española |enlaceautor= Real Academia Española |añu= 2005 |obra= [[Diccionariu panhispánicu de duldes]] |editorial= Madrid: Santillana|cita= '''Cuzco'''. Nome d'una ciudá, una provincia y una rexón del Perú: «Soi de Cuzco pola mio ascendencia paterna» (Ocampo Testimonios [Arg. 1977]). Nel Perú usar con preferencia la grafía Cusco, de bien escasa presencia nel restu d'América y ensin usu n'España: «Pa viaxar de
La ciudá de Cuzco, según el [[Institutu Nacional d'Estadística ya Informática]], ye la octava ciudá más poblada de Perú, y allugaba, en [[2014]], una población de 420 137 habitantes.<ref name=consulta2007sistema>{{Cita web|url=http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0950/cap01.pdf|títulu=Sistema de Consulta de Resultancies Censales|urlarchivo=https://web.archive.org/web/20131016063738/http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0950/cap01.pdf|fechaarchivo=16 d'ochobre de 2013}}</ref>
Llinia 38:
Los primeros cronistes apuntaron el nome de la ciudá casi invariablemente como <Cuzco> o <Cozco>, que na ortografía española del [[sieglu XVI]], en plenu procesu de [[reaxuste de les sibilantes del idioma español|reaxuste de les consonantes sibilantes]], meyor averar al soníu de ''Qusqu'' {{IPA|[ˈqo̝s.qo]}}. Asina, podemos atopar ''Cuzco'' nes Reales Cédules de [[Carlos I d'España|Carlos I]], nes cróniques de [[Francisco de Xerez]] ([[1534]]), en distintos documentos de la [[Gaceta de Madrid]] y nos mapes del [[sieglu XIX]] (dende [[1815]]) y [[Sieglu XX|XX]] (hasta a lo menos [[1976]]). D'esta forma escrita ye que pasa a los demás idiomes europeos y polo que perdura hasta agora como la forma más usada nel español fuera del [[Perú]].<ref name=DPD /> La grafía <Cusco>, sicasí, sí ye conseñada en dellos documentos coloniales, anque ye bien pocu común ente los testos cultos. Puede atopase nos mapes qu'ilustren los anexos [[Anexu:Perú nos mapes históricos|Perú nos mapes históricos]] y [[Anexu:Ciudá de Pisco nos mapes históricos|ciudá de Pisco nos mapes históricos]] de los sieglos [[Sieglu XVII|XVII]], [[Sieglu XVIII|XVIII]] y [[Sieglu XIX|XIX]] hasta [[1814]], adicionalmente al mapa de [[1597]] qu'ilustra esti artículu (en llatín).
La forma gráfica de <Cuzco> caltúvose como predominante hasta'l sieglu XX. A entamos del [[sieglu XX]], intelectuales locales y limeños, munchos d'ellos influyíos pol indixenismu, como [[Rafael Larco Herrera]], [[Luis Eduardo Valcarcel|Luis Eduardo Valcárcel]], [[Horacio Urteaga]] y [[Carlos Alberto Romero]] <ref>{{Cita web |apellido=Larco Herrera |nome=Rafael |títulu=Cusco Hestóricu |url=http://catalogo.ulima.edu.pe/pages/14/104747.html |añu=1934 |editorial=Biblioteca de la Universidá de
La escritura <'''''Cusco'''''> tópase xeneralizada anguaño nel Perú y suel ser tenida como la más válida xustamente pola mayor parte de los cuzqueños, magar que dellos filólogos ya investigadores como'l llingüista [[Rodolfo Cerrón-Palomino]] considerar apócrifa.<ref>Cerrón-Palomino, Rodolfo. "Cuzco: la piedra onde se posó la curuxa. Historia d'un nome". ''Lexis''. Añu 2006, númberu XXX, volume 1, pp.178. Consulta: 24 de mayu de 2011. <[http://revistas.pucp.edu.pe/index.php/lexis/article/view/1200/1156]></ref>
Llinia 74:
Parte de la nobleza del [[Imperiu incaicu]] caltuvo una llucha mientres los primeros años de la colonia. En [[1536]] [[Mancu Inca]] empecipió los sos enfrentamientos y creó la dinastía de los ''[[Inques de Vilcabamba]]''. Esta dinastía atopó'l so fin en [[1572]] cuando'l postreru inca [[Túpac Amaru I]] foi derrotáu, prindáu y degolláu.
La ciudá convertir nun importante centru comercial y cultural de los [[Cordal de los Andes|Andes]] centrales una y bones s'atopaba nes rutes ente [[
El Cuzco foi tomáu como cabecera de l'alministración [[Virreinatu del Perú|virreinal]] nel sur del país; nos sos entamos, foi l'allugamientu de más importancia en desterciu de les ciudaes apocayá fundaes de [[Arequipa]] o [[Moquegua]]. La so población yera principalmente de [[indíxenas]] pertenecientes a l'aristocracia incaica a quien se-yos respetó dalgunos de los sos fueros y privilexos. Tamién s'aniciaron un bon númberu d'españoles. Nesa dómina empecipió'l procesu de mestizaje cultural que güei marca a la ciudá.
Llinia 282:
[[Archivu:Vista de Cusco, Perú, 2015-07-31, DD 18.JPG|thumb|300px|Vista de la ciudá dende [[Sacsayhuamán]]. Teyaos d'arquiteutura colonial.]]
[[Archivu:Calle-del-medio-Cusco.jpg|thumb|250px|Calle Cobertores, a la derecha apréciase'l campanariu de la ilesia y conventu de La Mercé.]]
Hasta finales del sieglu XVIII la ciudá yera la más poblada del continente, inclusive más que
La ciudá tenía una población de 390.000 habitantes nel añu 2008 según el [[INEI]].
Llinia 579:
Atópase allugáu na ciudá del Cuzco, la ciudá del Perú con mayor atracción turística. Recibe vuelos de dellos puntos del Perú. Les sos pistes atópense totalmente pavimentadas. Más de 1 700 000 persones transiten por esti aeropuertu añalmente{{ensin referencies}}.
Foi bautizáu n'honor del pilotu peruanu [[Alejandro Velasco Astete]] quien foi la primer persona en cruciar andes Volar en 1925. Realizó'l primer vuelu dende
L'aeropuertu ye la principal puerta d'entrada de la ciudá del Cuzco, que ye un centru fundamental del circuitu turísticu suramericanu, y ye puntu obligáu de camín pa llegar a les ruines de [[Machu Picchu]]. Esti aeropuertu ye'l de mayor fluxu aéreo nel sur del país.
Curiosamente, por tar nuna principal ciudá turística, la compañía norteamericana American Airlines dende va un tiempu empecipió vuelos directos a Cuzco dende Estaos Xuníos ensin tocar l'Aeropuertu de
L'aeropuertu cusqueño ta forníu coles mayores comodidaes, p'atender conducentemente a los innumberables turistes que visiten la ciudá imperial. Foi'l primeru del país nel cual instalóse pontes d'abordaxe o mangues. La pista d'aterrizaxe ta asfaltada colos más altos estándares, con un llargor de 3400 metros y un anchu de 45. Ta perfectamente capacitada pa recibir aviones Boeing 747 según unu de los informes de CORPAC.
La ciudá a diariu recibe numberosos vuelos de ciudaes como: [[
==== [[Aeropuertu Internacional de Chinchero]] ====
Llinia 598:
=== Llínea ferrial ===
Coles mesmes ta conectáu per vía [[tren|ferrial]] coles ciudaes de [[Juliaca]], [[Arequipa]] y [[Region Puno|Puno]]. Finalmente, per carretera, atópase conectada coles ciudaes de [[Puertu Maldonado]], [[Arequipa]], [[Abancay]], [[Juliaca]] y [[Puno]]. La vía que la xune cola ciudá de [[Abancay]] ye la más rápida pa llegar a la ciudá capital depués d'un viaxe de más de 20 hores llenu d'impresionantes paisaxes cruciando les rexones [[Perú|peruanes]] de [[Rexón Apurímac|Apurímac]], [[Rexón Ayacucho|Ayacucho]], [[Rexón Ica|Ica]] y [[Rexón
Amás hai un sistema de trenes los cualos lleven escontra l'antigua ciudadela [[Imperiu incaicu|Incaica]] de [[Machu Picchu]]. El percorríu empieza na ciudá capital del Cuzco en rexón de los [[Andes]] que s'empecipia con una serie de cambeos rasantes llamaos localmente “El Zig-Zag” nes contornes del Cuzco antes de realizar una parada nel pueblu de Poroy.
Llinia 843:
Los comentarios reales de los Inques
|editorial= Imprenta y llibrería Sanmartí y Ca.
|allugamientu=
1918 [1609]
|url= https://archive.org/details/loscomentariosre01vega }}.
| |||