Diferencies ente revisiones de «Tártaros»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-]]ye +]]es) |
mSin resumen de edición |
||
Llinia 3:
Los '''tártaros''' (en [[Idioma tártaru|tártaru]] Татарлар) ye un nome colectivu que s'aplica a los [[pueblos túrquicos]] de [[Europa Oriental]] y [[Siberia]]. El nome deriva de Ta-ta o Dada, una tribu [[Mongol (etnia)|mongol]] qu'habitaba'l noroeste de l'actual [[Mongolia]] nel [[sieglu V]]. Originariamente llamábase ''tártaros'' a los pueblos qu'apoderaron partes d'Asia y Europa sol lideralgu mongol nel [[sieglu XIII]]. L'usu d'esti nome estendióse dempués pa incluyir a casi cualquier invasor nómada d'orixe asiáticu, tantu de Mongolia como del occidente d'Asia. Antes de la [[años 1920|década de 1920]], los rusos usaben la palabra Tatar pa designar a numberosos pueblos, dende los [[Pueblos túrquicos|turcos]] [[azeríes]] a les tribus de [[Siberia]]. Na actualidá, la mayor parte de los tártaros viven nel centru y el sur de [[Rusia]] (la mayoría en [[Tartaristán]]).
A finales del [[sieglu XX]] suponíen más de 10 millones. Una bona parte de los tártaros son musulmanes [[Sunismo|suníes]] pero tamién hai munchos tártaros cristianos ortodoxos. De fechu Tartaristán, y n'especial Kazán, alterna grandes mezquites con grandes ilesies ortodoxes. En Tartaristán el 51% de la población ye musulmana
El dominiu rusu supunxo -en bona parte- la so asimilación y rusificación.
Llinia 28:
Los tártaros del [[Volga]] viven nel centru y l'este de la Rusia europea. Na Rusia actual, el términu "tártaros" refierse namá a los ''[[tártaros del Volga]]'''. Nel censu de [[2002]], los tártaros del Volga fueron estremaos en tártaros comunes, tártaros de [[Astracán]] y tártaros [[Keräşen]]. Los tártaros siberianos incorporar al censu como "tártaros". Otros grupos étnicos, como los tártaros de Crimea y los [[Chulyms]], nun fueron reconocíos oficialmente como parte de los tártaros, sinón contabilizaos por separáu como una etnia.
'''Los tártaros del Volga''' —na parte europea de Rusia— son descendientes de los [[búlgaros del Volga]], que fueron apoderaos pola invasión de los [[mongoles]]
Nel [[Volga]] entemecer colos restos del antiguu imperiu búlgaru y con pueblos que falaben les llingües finoúgricas, según con restos de les antigües colonies griegues en [[Crimea]] y caucasianos nel [[Cáucaso]].
Llinia 41:
Anguaño, más de 250.000 [[tártaros de Crimea]] viven en Crimea y alredor de 150.000 permanecen nel esiliu n'Asia Central, principalmente en [[Uzbekistán]]. Casi 5.000.000 de persones d'orixe tártaru de Crimea habiten en [[Turquía]], los descendientes de quien emigraron nos sieglos XIX y principios del XX. Na [[Dobruja]], rexón de [[Rumania]] y [[Bulgaria]], hai más de 27.000 tártaros de Crimea: 24000 nel llau rumanu, y 3000 per parte de Bulgaria y 3.789 en Rusia El nome provien de los [[mongoles]] [[Ta-ta]], que nel [[sieglu V]] habitaron el noroeste del [[Gobi]], y en siendo apoderaos nel [[sieglu IV]] pola [[dinastía Liao]], migraron escontra'l sur, fundando'l [[Imperiu mongol]] baxu [[Gengis Kan]]. Sol lideralgu del so nietu [[Batu Kan]] treslladar escontra l'oeste, llevando consigo munchos uralaltaicos túrquicos escontra les enllanaes de [[Rusia]]. Los de la mariña sur, entemecíos con [[escitas]], griegos ya italianos, yeren bien conocíos pola so habilidá na xardinería, la so honestidá y los sos vezos de trabayu. Los tártaros montañeses son bien paecíos a los del Cáucaso, ente que los de les estepes - la Nogais - son decididamente d'un orixe mistu con turcos y mongoles.
Los [[tártaros de Crimea]] son [[musulmanes]], pertenecen a la escuela '''[[Hanafí]]''' (en [[idioma árabe|árabe]] حنفى ), una de los cuatro escueles de pensamientu ''([[madhab]]s)'' o xurisprudencia (''[[fiqh]]'') dientro del [[Islam]] [[Sunní]]. Nel so momentu constituyeron
Mientres la [[Segunda Guerra Mundial]], la población tártara de Crimea amenorgóse por cuenta de la política opresiva de Stalin. En 1944 acusóse-yos de ser collaboradores de los nazis y fueron deportaos en masa al Asia Central y otres rexones de la [[Unión Soviética]].
Dende finales de la década de 1980, alredor de 250.000 tártaros de Crimea tornaron a la so patria orixinal en Crimea. Los activistes de Crimea reclamen la reconocencia del Sürgün como [[xenocidiu]].<ref>[http://www.rferl.org/featuresarticle/2005/12/6a4a70da-2d13-4cc1-aca5-1f4y2464y11y.html "Crimean Tatars Call On Kyiv To Restore Their Rights"], en Radiu Free Europe/Radio Liberty, 12 d'avientu de 2005. Consultáu'l 29/12/2007.</ref>
Llinia 57:
Los tártaros (塔塔尔族) formen unu de los 56 grupos étnicos reconocíos pola [[República Popular China]]. Los antepasaos de los tártaros chinos yeren tártaros del Volga que s'asitiaron, principalmente, en [[Sinkiang]].
Ye de notar que los chinos utilizaron el términu "tártaros" (''Tazi/Dazi'' en [[Idioma chinu|chinu]]) de manera despreciatible pa xeneralizar, refiriéndose a grupos del norte non pertenecientes a la etnia [[Etnia han han]], y tampoco tártaros, como los mongoles y los [[manchú]]es,
== Vease tamién ==
Llinia 74:
== Enllaces esternos ==
{{commonscat|Tatar people}}
Línea 89 ⟶ 88:
{{ORDENAR:Tartaros}}
{{Tradubot|Tártaros}}
[[Categoría:Pueblos túrquicos]]
[[Categoría:Tártaros|
[[Categoría:Etnies d'Asia]]
[[Categoría:Etnies d'Europa]]
Línea 106 ⟶ 97:
[[Categoría:Hestoria de China]]
[[Categoría:Pueblos musulmanes]]
[[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]]
| |||