Diferencies ente revisiones de «El Valle Altu de Peñamellera»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Troquéu automáticu de testu (- xuna + una ) |
mSin resumen de edición |
||
Llinia 1:
{{rexón
|partíu=Llanes
}}
'''El Valle Altu de Peñamellera''' {{toponimia|El Valle Altu de Peñamellera}} ye un [[Conceyos d'Asturies|conceyu]] d'[[Asturies]]. Llenda'l norte con [[Llanes]], al oeste con [[Cabrales]], al este con [[El Valle Baḥu de Peñamellera]] y al sur con [[Cantabria]].▼
▲| xentiliciu = [[wikt:Peñamelleranu|Peñamelleranu, -a, -o]]
▲| mayor_altitú = 1.445 [[Metru|msnm]] ([[El Monte Obesón]])
| web = http://www.aytopenamelleraalta.es/ -|}}▼
[[Alles]] ye la cabeza del conceyu dende [[1869]], añu nel que s'acordó la dixebra de les dos Peñamelleres. Ye'l nucleu más pobláu ({{población de|Alles}}) y poseye un interesante patrimoniu monumental y artísticu como son la ilesia parroquial y delles casones indianes.▼
▲'''El Valle Altu de Peñamellera''' ye un [[conceyu]] d'[[Asturies]]. Llenda'l norte con [[Llanes]], al oeste con [[Cabrales]], al este con [[El Valle Baḥu de Peñamellera]] y al sur con [[Cantabria]].
== Xeografía ==▼
▲Alles ye la cabeza del conceyu dende 1869, añu nel que s'acordó la dixebra de les dos Peñamelleres. Ye'l nucleu más pobláu y poseye un interesante patrimoniu monumental y artísticu como son la ilesia parroquial y delles casones indianes.
▲==Xeografía==
Ye una contorna perbién definida polos accidentes xeográficos, que sirven de llende con otres tierres. Asina, parte con Llanes al traviés de la sierra de Cuera, güei espaciu protexíu, siendo'l so altor máximu de 1.315 msnm nel Picu Turbina. Cola provincia cántabra actúa de llende los Picos d'Europa, los más destacaos por fuerza falando, siendo la Tajadura la so altitú máxima con 1.446 msnm. Pela so parte oriental ye'l míticu picu Peñamellera (765 msnm) el qu'estrema a l'alta de la baxa. D'últimes pel oeste les llendes formar el gargüelu del ríu Cares y los valles de Rozagas y Arangas. Parte del el so territoriu ta integráu en distintes figures de protección como por casu el Paisaxe Protexíu de la Sierra del Cuera.
Línea 53 ⟶ 22:
La so fauna yera de gran importancia con especies como l'[[osu]], el [[faisán]] o'l corzu que prácticamente s'escastaron, quedando otres como corzos, robecos, xabalinos y llobos nel mesmu peligru. Lo que podemos dicir que se caltien son les estupendes truches que s'atopen nos sos ríos.
== Historia ==
[[Imaxe:Mapa_parroquial_de_Peñamellera_Alta_(color).jpg |thumb|250px|Mapa parroquial d'El Valle Altu de Peñamellera]]▼
Separada del so vecín ''Baḥu'' en 1869, Peñamellera Alta compartió destín históricu con esta y col conceyu de Ribedeva, siendo dichos territorios estremaos del territoriu asturianu en 1230, para ser devueltos a la so xurisdicción en 1833.
Línea 80 ⟶ 36:
La capital del valle establecer nel so cueto baxu, en Abándames. Cada cueto, l'altu y al baxu teníen un rexidor, un xuez noble pa cada unu y otru pal valle polo xeneral. Nel valle altu, el cargu de xuez noble yera ostentáu dende'l sieglu XIV polos miembros señoriales de Escandon, Cossio, Mier, y Trespalacios, siendo estos quitaos de tal privilexu en 1603.
El valle sufrió tamién les consecuencies de la guerra de la independencia siendo ocupáu por tropes franceses en 1809 y 1810. L'acontecimientu históricu más relevante d'esi sieglu foi la vuelta a territoriu asturianu de los territorios de Peñamellera en 1833, por cuenta de la nueva distribución territorial d'España. Un añu más tarde'l valle de Peñamellera solicita xunto con Rivadeva'l reingreso na Provincia de Santander pidimientu que va ser refugada desligándose de Cantabria y pasando a formar parte de la provincia d'Uviéu, denominación alministrativa que se caltien hasta 1983, en que se sustitúi pol nome más enraigonáu de Provincia d'Asturies. Nel escudu del conceyu apaez representáu l'escudu de Santander en clara referencia a la so antigua pertenencia provincial. Desque s'integra na provincia d'Uviéu empiecen a apaecer los discutinios pa la capitalidad del mesmu entre Alles y Abándames. En 1869 estrémase'l valle en dos, quedando Alles como capital del valle altu. Esta etapa foi una dómina d'emigraciones de moces a ultramar, lo que se tradució dempués n'inmenses riqueces traducíes n'enormes casones indianes, carreteres, caminos, etc.▼
[[Ficheru:Trescares2.jpg|miniaturadeimagen]]
▲El valle sufrió tamién les consecuencies de la guerra de la independencia siendo ocupáu por tropes franceses en 1809 y 1810. L'acontecimientu históricu más relevante d'esi sieglu foi la vuelta a territoriu asturianu de los territorios de Peñamellera en 1833, por cuenta de la nueva distribución territorial d'España. Un añu más tarde'l valle de Peñamellera solicita xunto con Rivadeva'l reingreso na Provincia de Santander pidimientu que va ser refugada desligándose de Cantabria y pasando a formar parte de la provincia d'Uviéu, denominación alministrativa que se caltien hasta 1983, en que se sustitúi pol nome más enraigonáu de Provincia d'Asturies. Nel escudu del conceyu apaez representáu l'escudu de Santander en clara referencia a la so antigua pertenencia provincial. Desque s'integra na provincia d'Uviéu empiecen a apaecer los discutinios pa la capitalidad del mesmu entre Alles y Abándames. En 1869 estrémase'l valle en dos, quedando Alles como capital del valle altu. Esta etapa foi una dómina d'emigraciones de moces a ultramar, lo que se tradució dempués n'inmenses riqueces traducíes n'enormes casones indianes, carreteres, caminos, etc.
El [[sieglu XX]] tuvo marcáu pola guerra civil española siendo'l valle escenariu de cruentos y doliosos combates, acabando equí los enfrentamientos el 10 de setiembre de 1937, cola entrada na zona de les tropes Navarres en collaboración de la lexón Cóndor. Mientres la posguerra son vistos pol conceyu diversos guerrilleros abelugaos nos montes de los picos d'Europa.
==
{|
A pesar de la emigración ultramarina d'empiezos del sieglu XX, nun foi hasta la década de los 50 y 60 de dichu sieglu cuando apaecen los verdaderos problemes demográficos cola emigración de munches persones del conceyu al centru industrial de la rexón y a Europa. Ye mientres dicha etapa cuando la población baxa de 2.273 habitantes de [[1940]] a les 718 persones contabilizaes nel últimu padrón. Anguaño son esporádiques les salíes que se faen, siendo'l sitiu escoyíu la vecina contorna de Llanes gracies a les oportunidaes qu'ellí ufierta'l sector hosteleru. Tou ello preséntanos unes estructures demográfiques onde se empezar a notar un avieyamientu de la población, anque la relación ente sexos atópase abondo bien partida. Toles parroquies amuesen perdes na población, siendo les de Oceño y Caraves con más del 50%, les que más reculen, y la de Rozagás la que menos con un 10%, dexándonos anguaño una densidá de población d'en redol a 9,4 habitantes/km2.▼
▲|[[Imaxe:Mapa_parroquial_de_Peñamellera_Alta_(color).jpg |thumb|250px|Mapa parroquial d'El Valle Altu de Peñamellera]]
|{{llista de sitios|1234567|El Valle Altu de Peñamellera|Alles|Cáraves|Llonín|Mier|Oceño|Rozagás|Ruenes|Trescares}}
|}
== Demografía ==
▲A pesar de la emigración ultramarina d'empiezos del [[sieglu XX]], nun foi hasta la década de los 50 y 60 de dichu sieglu cuando apaecen los verdaderos problemes demográficos cola emigración de munches persones del conceyu al centru industrial de la rexón y a Europa. Ye mientres dicha etapa cuando la población baxa de 2.273 habitantes de [[1940]] a les 718 persones contabilizaes nel últimu padrón. Anguaño son esporádiques les salíes que se faen, siendo'l sitiu escoyíu la vecina contorna de Llanes gracies a les oportunidaes qu'ellí ufierta'l sector hosteleru. Tou ello preséntanos unes estructures demográfiques onde se empezar a notar un avieyamientu de la población, anque la relación ente sexos atópase abondo bien partida. Toles parroquies amuesen perdes na población, siendo les de Oceño y Caraves con más del 50%, les que más reculen, y la de Rozagás la que menos con un 10%, dexándonos anguaño una densidá de población d'en redol a 9,4 habitantes/km2.
== [[Economía]] ==
<center>
{| {{tablaguapa}}
Línea 199 ⟶ 161:
Dende empiezos de branu hasta principios de seronda asoceder por tolos pueblos del valle les sos fiestes patronales coles sos tradicionales procesiones y puyes del ramu. Tamién s'esfruta de deportes autóctonos como'l bolu-palma y tástiense los meyores manxares de la cocina tradicional de Peñamellera Alta.
== Referencies ==
==Enllaces esternos==▼
{{llistaref}}
▲== Enllaces esternos ==
* {{es}} [http://www.facc.info/FichaConcejo.aspx?id=46&mn=2 Federación Asturiana de Conceyos] ▼
▲*
{{Conceyos d'Asturies}}
[[Categoría:El Valle Altu de Peñamellera]]
| |||