Diferencies ente revisiones de «Tártaros»
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición |
m Bot: Orotografía habitual na wiki |
||
Llinia 39:
{{AP|Tártaros de Crimea}}
[[Archivu:Tuhaj Bej.jpg|thumb|200px|'''"[[Tugay bey]]"''', famosu capitán tártaru de [[Crimea]] pintáu por [[Jan Matejko]], 1885, Muséu Nacional de Varsovia.]]
Anguaño, más de 250.000 [[tártaros de Crimea]] viven en Crimea y alredor de 150.000 permanecen nel esiliu n'Asia Central, principalmente en [[Uzbekistán]]. Casi 5.000.000 de persones d'orixe tártaru de Crimea habiten en [[Turquía]], los descendientes de quien emigraron nos sieglos XIX y principios del XX. Na [[Dobruja]], rexón de [[Rumania]] y [[Bulgaria]], hai más de 27.000 tártaros de Crimea: 24000 nel llau rumanu, y 3000 per parte de Bulgaria y 3.789 en Rusia El nome provien de los [[mongoles]] [[Ta-ta]], que nel [[sieglu V]] habitaron el noroeste del [[Gobi]], y en siendo apoderaos nel [[sieglu IV]] pola [[dinastía Liao]], migraron escontra'l sur, fundando'l [[Imperiu mongol]] baxu [[Gengis Kan]]. Sol lideralgu del so nietu [[Batu Kan]] treslladar escontra l'oeste, llevando consigo munchos uralaltaicos túrquicos escontra les enllanaes de [[Rusia]]. Los de la mariña sur, entemecíos con [[escitas]], griegos ya italianos, yeren bien conocíos pola so habilidá na xardinería, la so honestidá y los sos vezos de trabayu. Los tártaros montañeses son bien paecíos a los del
Los [[tártaros de Crimea]] son [[musulmanes]], pertenecen a la escuela '''[[Hanafí]]''' (en [[idioma árabe|árabe]] حنفى ), una de los cuatro escueles de pensamientu ''([[madhab]]s)'' o xurisprudencia (''[[fiqh]]'') dientro del [[Islam]] [[Sunní]]. Nel so momentu constituyeron el [[Janato de Crimea]], que foi anexionado por [[Rusia]] en [[1783]]. La guerra de [[1853]] y les lleis de [[1860]]-[[1863|63]] y [[1874]] causaron un éxodu de los tártaros de Crimea; munchos moviéronse a [[Turquía]].
Mientres la [[Segunda Guerra Mundial]], la población tártara de Crimea amenorgóse por cuenta de la política opresiva de Stalin. En 1944 acusóse-yos de ser collaboradores de los nazis y fueron deportaos en masa al Asia Central y otres rexones de la [[Unión Soviética]]. Esta deportación ye conocida ente los sos descendientes como'l '''[[Sürgün (Crimea)|Sürgün]]''' ("esiliu" en [[tártaru de Crimea]] y [[Idioma turcu|turcu]]). La deportación empezó'l 17 de mayu de 1944 en toles localidaes habitaes de [[Crimea]]. Más de 32.000 efectivos de la [[NKVD]] participaron na acción. 193.865 tártaros de Crimea fueron deportaos: d'ellos, 151.136 a la República Socialista Soviética
Dende finales de la década de 1980, alredor de 250.000 tártaros de Crimea tornaron a la so patria orixinal en Crimea. Los activistes de Crimea reclamen la reconocencia del Sürgün como [[xenocidiu]].<ref>[http://www.rferl.org/featuresarticle/2005/12/6a4a70da-2d13-4cc1-aca5-1f4y2464y11y.html "Crimean Tatars Call On Kyiv To Restore Their Rights"], en Radiu Free Europe/Radio Liberty, 12 d'avientu de 2005. Consultáu'l 29/12/2007.</ref>
Llinia 59:
Ye de notar que los chinos utilizaron el términu "tártaros" (''Tazi/Dazi'' en [[Idioma chinu|chinu]]) de manera despreciatible pa xeneralizar, refiriéndose a grupos del norte non pertenecientes a la etnia [[Etnia han han]], y tampoco tártaros, como los mongoles y los [[manchú]]es, cuantimás en períodos nos que China foi invadida por estos grupos, como por casu mientres la [[dinastía Song]] y la [[dinastía Ming]].
==
* [[Idioma tártaru]]
* [[Alfabetu tártaru]]
| |||