Diferencies ente revisiones de «Santitomás»
Contenido eliminado Contenido añadido
Páxina creada con «{{llocalidá |partíu=Cangues d'Onís }} '''Santitomás'''{{toponimia|Parres}} ye una parroquia del conceyu Asturies|ast…» |
Sin resumen de edición |
||
Llinia 13:
{{llista de columnes|4|
}}
== La fala de Santitomás ==
L'asturianu falau na parroquia de Santitomás pue abarcase dientro de la estaya llingüística del asturianu central. Por embargu, emplégase en tola rodiada'l sistema pronominal própiu de los pueblos asitiaos a la vera'l [[Seya]], onde s'estremen los complementos directos ''me'', ''te'' de los indirectos ''mi'', ''ti''. Exemplos: ''Llévame a Collía en coche'' y ''Llévami esto en coche''; ''Alcontréte pel camín'' y ''Alcontréti lo qu'andabes buscando''.
Formes verbales que finen dafechu n'''i'': 1er. y 2ª pers. sing. del pret. indef., exmp: ''yo tuvi'', ''tu tuvisti''; imperativos, exmps: ''cuerri'', ''duermi'', ''bebi'', etc.
La esistencia d'axetivos neutros nun apaez en forma de terminacines n' ''o'' como nel asturianu más central, sinon pesllando n' ''u'': ''xente buenu'', ''ropa tendíu'', ''cebolla picáu'', etc. Asina tamién los axetivos de cantidá que siempre cierren n' ''u'': ''tou'', ''pocu'', ''munchu''. Nos únicos casos onde apaecen los neutros finaos n' ''o'' sedríen en ''lo uno'' y ''lo otro'', en contraposición al restu de casos onde apaecen ''ún/unu'' y ''otru''.
A estos rasgos propios de l'asturianu oriental hai que suma-y tamién (o meyor dichu, resta-y) el desaniciu, casi sistemáticu, del soníu ''<y>'' nel tiempu verbal ''ye'' y asemeyaos, exmps: ''Esti guaḥe e faltosu'', ''Eren un rebañáu d'hermanos''.
Torna del conxuntu verbal ''ig'' al fonema ''y'', exmps: ''Ten cuidáu non cayas'', ''Les ablanes tráyotiles yo''.
Produzse una metafonía en dellos femeninos con finales n' ''e'': ''peñe'', ''puerte'', ''sidre'', ''de sobre''. Metafonía asemeyada dase en casu de la 3er pers. del plur. del pret. indef., onde la ''o'' desinencial camuda n' ''e'', exmps: ''Tuvieren perequí tola tardi'', ''Lo que-yos pusi non lo comieren''.
Caltiénse la ''f'' llatina como en ''facer'', ''fesoria'', ''feder'', etc., afayándola en casos tan curiosos como ''fachu'' y ''fortiga''.
== Referencies ==
| |||