Diferencies ente revisiones de «Tutankamón»
Contenido eliminado Contenido añadido
m lint |
m Iguo plurales |
||
Llinia 12:
Magar formalmente defínese que la [[Dinastía XVIII]] remata col reináu de [[Horemheb]], puede afirmase con un altu grau de certidume que'l mozu '''Tutankamón''' foi l'últimu faraón de sangre real de la dinastía. Xubió al tronu dempués del [[Atonismo|periodu de Amarna]] y devolvió a los [[Amón#Historia|sacerdotes de Amón]] la influencia y el poder que tuvieren enantes de la revolución relixosa y política de [[Akenatón]]. Mientres el so curtiu reináu tuvo en manos de [[Ai]] y [[Horemheb]], que se partieron el poder: Ai alministró Exiptu y Horemheb remanó l'exércitu.
El so reináu caracterizar por una torna a la normalidá nel planu sociu-relixosu dempués del interludiu protagonizáu pol monoteísmu de Akenatón. Dichu torna foi paulatín, restaurando'l cultu nos templos abandonaos de dioses como [[Amón]], [[Osiris]] o [[Ptah]], asitiando en funciones a la casta sacerdotal y dexando la celebración de los ritos pertinentes. Nel planu artísticu, los cánones inauguraos so la égida d'[[Tell el-Amarna|Amarna]] siguiríen fluyendo hasta fundise colos patrones tradicionales del arte exipcio. Nes
Tutankamón nun foi un faraón notable nin conocío en dómines antigües; el tamañu relativamente pequeñu de la so tumba ([[KV62]]) foi la razón de que nun fuera afayada hasta'l [[sieglu XX]].<ref>{{Cita llibru|autor=Carter, Howard|títulu=La tumba de Tutankhamon|añu=1995|id=ISBN 84-233-2538-5|editorial=Ed. Destín}}</ref> [[Howard Carter]] atopar intacta en 1922. El so descubrimientu y les ayalgues atopaes nella tuvieron cobertoria mundial na prensa y anovaron l'interés del públicu pol [[Antiguu Exiptu]], convirtiéndose la mázcara funeraria del faraón na imaxe más popular. L'afayu de la so tumba, casi intacta, foi un apurra fundamental pa la comprensión de la hestoria y cultura exipcia. Fixo posible sacar a la lluz una cantidá apreciable de xoyes, muebles, armes y variaos instrumentos; dexando esto ampliar la conocencia de la civilización exipcia.
Llinia 68:
[[Archivu:Silla cedro Tutankhamon.jpg|thumb|El descubrimientu de la so tumba casi intacta dexó conocer la sofisticación de la vida de los faraones nel 1300aC. Esta siella de [[cedru]] col respaldu talláu col dios de la eternidá [[Heh]] pertenecía a la so dote funeraria.]]
Los datos del so reináu son curtios. Sábese que foi coronáu rei a la edá d'ocho a diez años aprosimao.
Acordies con l'exiptólogu James Allen, escontra l'añu 14 ó 15 del reináu de Ajenatón, ésti alzó al cargu de [[correxente]] a '''Nefernefruatón''', de quién sabemos polos determinativos femeninos de los xeroglíficos inscritos nel so cartuchu, que yera una muyer. De primeres pensóse que yera '''Nefertiti''', pero l'afayu en 1973 d'un ushebti pa Nefertiti del añu 12 aprosimao del reináu de Akenatón, fai suponer que Nefertiti finó enantes del ascensu de Nefernefruatón coincidiendo cola ausencia d'
De Akenatón nun se tienen rastros pasáu l'añu 17 ó 18 del so reináu, suponiendo entós que morrió pa esa dómina, onde xube al tronu l'o meyor dichu la correxente Nefernefruatón al pie de un consorte, ignoto hasta'l momentu denomináu Semenejkara. Dichu consorte reinaría por un ralu de tiempu non mayor a un añu, dando llugar al ascensu posterior del nuevu príncipe Tutankaton quien depués camudaría'l so nome a Tutankamón. La unión matrimonial de Tutankamón y Anjesenamón fai suponer que la fía mayor sobreviviente de Akenatón, Meritatón, con muncha probabilidá morrió coles mesmes qu'el so maríu, Semenejkara. Comoquier, el ralu de tiempu que va dende'l decesu de Akenatón y la entronización del príncipe Tutanjatón ye de solamente un añu.
Llinia 77:
[[Archivu:Amarnamap.png|thumb|left|250px|Mapa del antiguu [[Cercanu Oriente]] mientres el periodu de Amarna, amosando les grandes potencies del periodu: Exiptu (verde), [[Hatti]] (mariellu), el reinu [[Kasita]] de Babilonia (púrpura), Asiria (gris), y Mittani (colloráu). Les árees más clares amuesen control directu, les árees más escures representen esferes d'influencia. La estensión de la civilización Aquea-Micénica amosar en naranxa.]]
La imaxe de la pareya foi aponderada repitíes vegaes, yá que nos afayos de la so tumba apaecen múltiples
Cuando xubió al tronu, producióse la restauración de los antiguos cultos, intentando escaecer l'interludiu que significó la esperiencia relixosa de Ajenatón. Poles feches en qu'asocedió esto y l'escasa edá que tenía Tutankamón, munchos estudiosos creen que l'abandonu del cultu a [[Atonismo|Atón]] foi debíu más a los sos conseyeros, sobremanera a Ai y Horemheb, qu'a una mesma decisión del faraón.
Llinia 119:
Les monumentales estatues del dios Amón en Karnak, personificaes cola cara del Rei, amuesen al faraón totalmente alloñáu de los cánones artísticos de Amarna. La torna a la tradición rescampla non solo nel calter monumental de les estatues, sinón tamién na énfasis na imaxe tradicional del faraón: vistíu con [[faldellín]], corona, barba real y [[uraeus]].
Coles mesmes, magar nun se conocen documentos qu'atestigüen campañes militares efectuaes por Tutankamón, na so tumba atopóse una arca con
Dende'l puntu de vista artísticu, reparar qu'el viraje de la realeza, dempués de l'aventura del faraón Ajenatón, escontra la torna a la tradición, nun foi efectuada de forma sópita, sinón paulatina. A favor d'esta posición atopa la necesidá non solo de gobernar un Estáu, qu'a la fin del reináu de Ajenatón pudo sufrir una desestabilización, d'alcuerdu a lo atestiguao, por casu nes [[cartes de Amarna]], sinón tamién d'otorga-y un marcu de llexitimidá al nuevu rei dando amueses de continuidá col ''[[statu quo]]'' vixente. El golpe de timón sópitu dar Horemheb y el tiru de gracia los primeros reis de la [[Dinastía XIX]].
Llinia 127:
Del conxuntu d'evidencies rastrexaes (ushebtis, pintures, estatues, etc.) en [[KV62]] y n'otros templos y tumbes de la nobleza, púdose reconstruyir l'universu de funcionarios de primera llinia qu'arrodiaben al faraón. Dada la precocidá del rei, de xuru yeren quien llevaben los destinos d'Exiptu so les sos riendes en forma verdadera y efectiva.
[[Archivu:Tutankhamun_pendant_with_Wadjet.jpg|thumb|Ente les xoyes de la so tumba, atopábase esti pectoral del rei. Yera común utilizar
==== Ai ====
Llinia 188:
La so tumba, [[KV62]], foi atopada nel [[Valle de los Reis]] el 4 de payares de 1922 pol británicu [[Howard Carter]], constituyendo unu de los descubrimientos arqueolóxicos más sensacionales de la hestoria de la [[exiptoloxía]], por cuenta de la gran riqueza arqueolóxica atopada.
La fama actual de Tutankamón nun se debe a los acontecimientos del so reináu, que foi curtiu ya intrescendente comparáu col d'otros grandes reis como [[Tutmosis III]] o [[Ramsés II]]; débese más bien al tardíu descubrimientu de la so tumba, que ye hasta'l momentu la única tumba real atopada con una dote funeraria tan variáu, numberosu, bien calteníu y prácticamente intactu. Magar dicha tumba fuera violada por saquiadores na Antigüedá, el conteníu de la tumba foi restituyíu y volvióse a sellar. Trés mil años dempués, en 1922, la tumba foi atopada por [[Howard Carter]], nuna espedición sufragada por [[Lord Carnarvon]]. Al so descubridor llevólu casi una década estenar ya inventariar tol material atopao. La riqueza y variedá de los oxetos atopaos, xuntu col escelente trabayu lleváu a cabu por Carter y el so equipu, dexaron conocer munchos aspeutos de la vida del Antiguu Exiptu, dende los [[Ciencia del Antiguu Exiptu|avances científicos y tecnolóxicos]] o los aspeutos artísticos, afiguraos en vasíes, arques, xuegos, armes, etc.<ref>{{Cita llibru|autor=Allegre, Susana|títulu=Tutankhamón: :
=== Descubrimientu y escavación ===
| |||