|
'''Oasisamérica'''
el nome d'una área cultural de la [[América del Norte]] precolombina. Estender dende'l territoriu de los [[Estaos Xuníos]] hasta'l norte de [[Chihuahua]], [[México]], y dende la mariña [[Sonora|sonorense]] del [[golfu de California]] hasta'l valle del [[ríoríu Bravo]]. Debe'l so nome a la so posición como área entemedia ente les cultures del [[Mesoamérica|mesoamericanas]] y les cultures de los nómades del desiertu [[Aridoamérica|aridoamericano]] de México.
A diferencia de los sos vecinos del desiertu, los oasisamericanos fueron cultivadores, anque les condiciones climatolóxiques nun-yos dexaben una agricultura bien eficiente y pollo teníen que recurrir a la caza y a la [[Caza-recueya|recueya]] pa complementar la so subsistencia. Construyeron grandes aldegues en Nuevu México y la zona arqueolóxica de Cases Grandes, en Chihuahua. Esta zona tenía una gran importancia por cuenta de los eficientes sistemes hidráulicos colos que cuntaben. El so apoxéu dar ente 1205 y 1261, y foi abandonada escontra 1341.
Oasisamérica ye términu deriváu de la conxunción de ''[[oasis]]'' y ''[[América]]''. Tratar d'un territoriu montascosu, marcáu pola presencia de les [[Montes Predresos]] y la [[Sierra Madre Occidental]]. Al oriente y al poniente d'estos enormes cordales estiéndense les grandes planicies grebes de los desiertos de [[Desiertu de Sonora|Sonora]], [[Desiertu de Chihuahua|Chihuahua]] y [[Desiertu de Arizona|Arizona]]. Nel so momentu de mayor espansión, Oasisamérica cubría una parte la superficie de los actuales estaos mexicanos de [[Chihuahua]] y [[Sonora]], lo mesmo que de [[Arizona]], [[Utah]], [[Nuevu México]], [[Coloráu]], [[Nevada]] y [[California]], nos Estaos Xuníos.
Sicasí que se trata d'un territoriu secu, Oasisamérica ta derrota por delles corrientes d'agua como los ríos [[Ríu Yaqui|Yaqui]], [[RíoRíu Bravo|Bravo]], [[Ríu Coloráu|Coloráu]], [[Ríu Gila|Gila]], y [[Cases Grandes]]. La presencia d'estes corrientes (y delles llagunes que se tragó'l desiertu a lo llargo de los años), según el so clima de xuru más benignu qu'el de la rexón aridoamericana oriental, foi la que dexó'l desenvolvimientu de les técniques agrícoles importaes de Mesoamérica.
La rexón de Oasisamérica ye rica en xacimientos de [[turquesa]], unu de los materiales suntuarios más apreciaos poles altes cultures de [[Mesoamérica]]. Esto dexó l'establecimientu de relaciones d'intercambiu ente estos dos grandes superáreas.
Colors =
id:cultura value:rgb(0.7,0.7,1) # light yellow
id:rexón value:rgb(1,0.7,0.7) # light black
id:sitiu value:rgb(0.7,1,0.7) # light green legend:Sitios importantes
id:estilu value:rgb(1,1,0.7) # light blue
id:eon value:rgb(1,0.7,1) # light purple legend:Cultura id:black
value:black
Period = from:0 till:1700
BarData=
chigre:Sieglu text:Sieglu chigre:espace
chigre:Hohokam text:Hohokam
chigre:espace0
chigre:Fargatáu text:Fargatáu chigre:CasasGrandes
text:Paquimé
chigre:espace2
chigre:Anasazi text:Anasazi
# barset:evenement
chigre:ages0
chigre:ages
PlotData=
align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line,black) width:15 shift:(0,-5)
chigre:Sieglu color:rexón
from: 0 till: 100 text: I dC
from: 100 till: 200 text: II from:
200 till: 300 text: III from:
300 till: 400 text: IV
from: 400 till: 500 text: V
from: 500 till: 600 text: VI from:
600 till: 700 text: VII from:
700 till: 800 text: VIII from:
800 till: 900 text: IX
from: 900 till: 1000 text: X
from: 1000 till: 1100 text: XI from:
1100 till: 1200 text: XII from:
1200 till: 1300 text: XIII from:
1300 till: 1400 text: XIV
from: 1400 till: 1500 text: XV
from: 1500 till: 1600 text: XVI from:
1600 till: 1700 text: XVII
chigre:Hohokam color:cultura fontsize:7
at:0
from: 0 till:500 text:Pioneru from:
500 till:850 text:Colonial
from: 850 till:1100 text:Sedentariu from:
1100 till:1450 text:Clásicu
chigre:Fargatáu color:cultura fontsize:7
at:0
from: 0 till:400 text:Fargatáu II from:
405 till:1150 text:Fargatáu III, IV y V
from: 1170 till:1700 text:[[Indios pueblu|Pueblo III ya IV]]
chigre:CasasGrandes color:cultura fontsize:7
at:700
from: 700 till:1200 text:Período Viejo from:
1200 till:1450 text:Períodu Mediu
chigre:Anasazi color:cultura fontsize:7
at:0
from: 0 till:500 text:Cesteros II from:
500 till:700 text:Cesteros III from:
700 till:900 text:Pueblu I from:
900 till:1150 text:Pueblu II from:
1150 till:1300 text:Pueblu III from:
1300 till:1700 text:Pueblu IV
</timeline>
| 