Diferencies ente revisiones de «Disolución de la Xunión Soviética»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo testu: -"sucesivamente" +"socesivamente" -"sucesion" + "socesión" -"sucesor/a" +"socesor/a"
m Bot: Actualizando categoríes
Llinia 31:
[[Archivu:Flag of the Soviet Union.svg|thumb|300px| Bandera oficial de la [[Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques]] (1922-1991), tamién conocida como '''URSS''' o '''Xunión Soviética'''.]]
 
La '''Disolución de la Xunión Soviética''' o la '''Disolución de la URSS''' foi la desintegración de les estructures polítiques federales y el gobiernu central de la [[Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques]] (URSS), que remató na independencia de los quince [[Repúbliques de la Xunión Soviética]] ente'l [[11 de marzu]] de [[1990]] y el [[25 d'avientu]] de [[1991]]. El [[Tratáu de Belavezha]] ({{lang-ru|Беловежские соглашения}}, {{lang-be|Белавежскія пагадненні}}, {{lang-uk|Біловезькі угоди}}) foi un alcuerdu internacional robláu'l 8 d'avientu de 1991 polos presidentes de la [[RSFS de Rusia]], [[RSS d'UcraniaUcraína]] y [[RSS de Bielorrusia]] ([[Borís Yeltsin]], [[Leonid Kravchuk]] y [[Stanislaw Chouchkievitch|Stanislav Shushkiévich]], respectivamente) na reserva natural de [[Monte de Białowieża|Belavézhskaya Pushcha]]. La firma del Tratáu foi comunicada per teléfonu al [[Presidente de la Xunión Soviética]] [[Mijaíl Gorbachov]] por Stanislav Shushkiévich.<ref>[http://internacional.elpais.com/internacional/2016/03/10/actualidá/1457610622_871801.html Entrevista de Mijaíl Gorbachov al periódicu LA REPUBBLICA]</ref><ref>[http://www.itogi.ru/nashe/2012/34/181185.html Entrevista del expresidente de Bielorrusia Stanislav Shushkiévich] (en rusu)</ref><ref>[[Jonathan Steele|Steele, Jonathan]]. ''Eternal Russia: Yeltsin, Gorbachev, and the Mirage of Democracy''. [[Harvard University Press]], 1998, p. 228. ISBN 978-0-674-26838-8</ref> Estos alcuerdos declaren la disolución oficial de la URSS poniendo fin a la vixencia del [[Tratáu de Creación de la URSS]] y l'establecimientu d'estaos nes antigües [[Repúbliques de la Xunión Soviética]]. La disolución del [[Estáu socialista]] más grande del mundu tamién marcó'l fin de la [[Guerra Fría]].
 
Col fin de dexar de llau l'estancamientu de la [[Economía de la Xunión Soviética|economía soviética]], el líder soviéticu [[Gorbachov]] empecipió un procesu d'apertura política ([[glásnost]]) y reestructuración económica ([[perestroika]]) nel que fuera un Estáu [[totalitariu]] [[Unipartidismo|unipartidista]]. Les [[Revoluciones de 1989]] llevaron a la cayida de los Estaos socialistes aliaos a la Xunión Soviética, del llamáu [[Bloque del Este]], y amontaron la presión sobre Gorbachov pa implementar una mayor democracia y autonomía pa les repúbliques constituyentes de la URSS.
Llinia 39:
El 15 de marzu de 1990 Gorbachov ye escoyíu '''[[Presidente de la URSS]]''' nel III [[Congresu de los Diputaos del Pueblu de la Xunión Soviética]]. Gorbachov propón la firma d'un [[Nuevu Tratáu de la Unión]] para asina salvar al país de la crisis. A pesar de les resultaos del [[Referendu de la Xunión Soviética de 1991]], Ucrania y Armenia, ente otres repúbliques, esixen la so independencia mientres el restu sofita'l Nuevu Tratáu de la Unión. El 11 de xunetu de 1990, mientres la celebración del [[XXVIII Congresu del Partíu Comunista de la Xunión Soviética]], Borís Yeltsin anuncia la so baxa nel [[PCUS]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=HK8tcWBW8rY Borís Yeltsin anuncia'l so abandonu del PCUS] (en rusu)</ref> Nes [[eleiciones presidenciales de Rusia de 1991|eleiciones presidenciales de xunu de 1991]] Borís Yeltsin, presentándose como independiente, saldría escoyíu '''Presidente de la RSFS de Rusia'''.
 
El 12 de xunu de 1990, el [[Congresu de los Diputaos del Pueblu de Rusia|Congresu de los Diputaos del Pueblu de la RSFS de Rusia]] aprobó la Declaración de Soberanía Estatal de la RSFS de Rusia. El [[16 de xunetu]] de [[1990]], la [[Rada Suprema]] de la [[RSS d'UcraniaUcraína]] aprobó la [[Declaración de Soberanía Estatal d'UcraniaUcraína]]. En 1991 reconocióse la independencia d'Estonia, Letonia y Lituania.
 
Les crecientes reformes polítiques llevaron a [[banda de los ocho|un grupu de miembros del gobiernu]] y el [[KGB|Comité de Seguridá del Estáu]] (KGB), encabezáu entós por [[Vladímir Kryuchkov]], intentar un [[Intentu de golpe d'Estáu na Xunión Soviética|golpe d'Estáu]] pa derrocar a Gorbachov, l'entós [[Presidente de la Xunión Soviética]], y volver establecer un réxime central autoritariu n'agostu de [[1991]]. Magar foi atayáu poles protestes populares recoyíes por [[Borís Yeltsin]], l'entós presidente de la [[República Socialista Federativa Soviética de Rusia]] (RSFS de Rusia), l'intentu de golpe aumentó la medrana de que les reformes fueren revertíes. La mayoría de repúbliques soviétiques empezó a declarar la so independencia absoluta.
 
El [[8 d'avientu]] de [[1991]], el presidentes de les repúbliques soviétiques de RSFS de Rusia, [[RSS d'UcraniaUcraína]] y [[RSS de Bielorrusia]] axuntáronse de callao roblando'l [[Tratáu de Belavezha]] pol que s'eslleía la Xunión Soviética y se remplazaba por una forma d'unión voluntaria conocida como la [[Comunidá d'Estaos Independientes]] (CEI). Cada vez más impotente frente a los eventos, Gorbachov arrenunció al so cargu y l'Xunión Soviética dexó d'esistir formalmente'l [[25 d'avientu]] de [[1991]].<ref name="botón">[http://www.elpais.com/articulo/internacional/GORBACHOV/_MIJAIL_/URSS/FERNANDEZ_ORDONEZ/_FRANCISCO/YELTSIN/_BORIS/UNION_EUROPEA/RUSIA/UNION_EUROPEA/RUSIA/ESPANA/elpepiint/19911226elpepiint_14/Tes ''Gorbachoy dimite y apurre el 'botón nuclear'''] El País, 26-12-1991. Aportáu'l 16-12-2010.</ref><ref>{{Cita web |título=La cayida de la URSS |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2011/08/17/actualidá/1313532005_850215.html |sitioweb=EL PAÍS |fecha=17 d'agostu de 2011 |fechaacceso=11 d'avientu de 2015|nome=Ediciones L'apellíu=País}}</ref> El [[Sóviet Supremu de la Xunión Soviética|Soviet Supremu]] reconocería a otru día la estinción de la Unión,<ref>[http://www.elpais.com/articulo/internacional/GORBACHOV/_MIJAIL_/URSS/YELTSIN/_BORIS/UNION_SOVIETICA/COMUNIDÁ_DE_ESTAOS_INDEPENDIENTES_/CEI/DESAPARICION_DE_LA_URSS/Penosa/autodisolucion/Parlamentu/sovietico/elpepiint/19911227elpepiint_9/Tes ''Penosa autodisolución del Parllamentu soviéticu''] El País, 27-12-1991. Aportáu'l 16-12-2010.</ref> eslleiéndose y asumiendo Rusia los compromisos y la representación internacional del sumíu Estáu, siendo reconocida como'l [[Socesión d'estaos Estáu socesor]] de la Xunión Soviética nel [[derechu internacional]].<ref name="botón"/>
 
La desintegración de la Xunión Soviética ta claramente rellacionada col contestu surdíu tres el [[Revoluciones de 1989|fin de la Guerra Fría]] y la disolución d'otros países del bloque oriental como la [[disolución de Yugoslavia]] y la [[disolución de Checoslovaquia]]. A diferencia de Checoslovaquia, nun foi una disolución totalmente pacífica y prueba d'ello ye la esistencia inda de conflictos latentes como los de [[Abjasia]], [[Osetia del Sur]], [[Nagorno Karabaj]], [[Transnistria]], [[Chechenia]], o [[Crimea]]. Pero a diferencia de [[República Federativa Socialista de Yugoslavia|Yugoslavia]], tampoco dexeneró nuna guerra abierta como fueron les [[Guerres Yugoslaves]].
Llinia 78:
 
Los otros catorce Estaos independientes creaos a partir de les [[ex repúbliques soviétiques]] fueron tamién almitíos nes Naciones Xuníes:
* La [[República Socialista Soviética de Bielorrusia]] y la [[República Socialista Soviética d'UcraniaUcraína]] yá se xunieren a la ONU como miembros orixinales el 24 d'ochobre de 1945, xuntu cola URSS. En declarando la so independencia, la República Socialista Soviética d'Ucrania camudó'l so nome a [[Ucrania]] el [[24 d'agostu]] de [[1991]], ente que el [[19 de setiembre]] de [[1991]] la República Socialista Soviética de Bielorrusia informó a la ONU que camudara'l so nome a [[Bielorrusia]].
* [[Estonia]], [[Letonia]] y [[Lituania]] fueron almitíos na ONU el [[17 de setiembre]] de [[1991]].
* [[Armenia]], [[Azerbaixán]], [[Kazakstán]], [[Kirguistán]], [[Moldavia]], [[Taxiquistán]], [[Turkmenistán]] y [[Uzbequistán]] fueron almitíos na ONU el [[2 de marzu]] de [[1992]].