Diferencies ente revisiones de «Rodentia»
Contenido eliminado Contenido añadido
Etiqueta: Desfacer |
m Iguo testu: -"documentado" +"documentáu" |
||
Llinia 38:
El tamañu d'el royedores varia ente les especies nanes como ''[[Mus minutoides]]'' o'l [[Micromys minutus|mure espiguero]] (''Micromys minutus''), que con frecuencia pesen menos de cinco gramos; y el [[Hydrochoerus hydrochaeris|capibara]] (''Hydrochoerus hydrochaeris''), el royedor viviente más grande del mundu, que tien un llargor de la cabeza a lo cabero d'ente 100 y 130 centímetros, y que puede llegar a pesar ente 50 y 60 kg.<ref name="Smithsonian">[http://nationalzoo.si.edu/Animals/Amazonia/Facts/capybarafacts.cfm Capybara Facts.] Smithsonian National Zoological Park. Consultáu'l 16 d'avientu de 2007.</ref><ref name="Palm Beach Zoo">[http://www.palmbeachzoo.org/animals/capybara.html Capybara.] Palm Beach Zoo. Aportáu'l [[4 d'ochobre]] de [[2008]].</ref> Otru royedores de gran tamañu son el [[castor]], la [[pacarana]] o la [[Cuniculus|paca]]. Aun así, la mayoría d'el royedores tienen un tamañu ente la d'un [[Mus (animal)|mure]] y la d'una [[aguarón]], y miden ente 8 y 30 centímetros de llargu.
El royedores de normal tienen una trupa pelame, de pelos llargos y curtios. Solo la [[cola]] ye práuticamente calva en delles especies, y solo esiste una especie práuticamente calva en tol cuerpu, la [[Heterocephalus glaber|aguarón atopo desnuda]].<ref name="Aguarón talp">[http://nationalzoo.si.edu/Publications/ZooGoer/2002/3/nakedmolerats.cfm The Naked Truth about Mole-Rats.] Smithsonian National Zoological Park. Aportáu'l [[8 de mayu]] del [[2008]].</ref> Na mayoría de los casos, la coloración del pelo ye de colores pocu llamativos qu'ayuden a camuflar, de normal gris o marrón,
La mayoría d'el royedores tienen cola y solo en delles formes de grandes dimensiones o d'estilu de vida soterrañu la cola ye rudimentaria y nun sobresal al esterior. En delles especies arborícoles, la cola ye prensil,<ref name="Porcupí">[http://nationalzoo.si.edu/Animals/Amazonia/Facts/capybarafacts.cfm Prehensile-Tailed Porcupine.] Central Florida Zoo & Botanical Gardens. Aportáu'l [[9 de mayu]] del [[2008]].</ref><ref name="Mure de les colleches">[http://www.bbc.co.uk/nature/wildfacts/factfiles/266.shtml Harvest Mouse.] BBC Science & Nature. Aportáu'l [[9 de mayu]] del [[2008]].</ref> y nel casu de los castores exerz como un timón, esplanáu y calvu. En numberoses especies, la cola puede dixebrase del cuerpu con facilidá, pa facilitar la fuxida de los predadores;<ref name="Degu">[http://www.petsuppliesplus.com/AnimalCare/SmallAnimal/PDFsmallanimals/Degu.pdf Degu.] Pet Supplies Plus. Aportáu'l [[9 de mayu]] del [[2008]].</ref> na mayoría de los casos, la cola crez de nuevu parcialmente.
Llinia 124:
El tiempu d'actividá d'el royedores varia según la especie y l'hábitat, pero la mayoría son animales crepusculares o nocherniegos. Sicasí, dellos grupos, como les [[esguil]]s, componer d'animales principalmente diurnos. Dalgunos de los qu'habiten nes rexones más fríes presenten una [[envernía]] (dellos exemplares europeos son el [[llirón gris]] y les [[marmota|marmotes]]), ente que los [[lemming]]s tamién son activos mientres l'iviernu. Sicasí, munchos de los qu'habiten nes rexones tropicales cayen nun estáu de [[estivación|letargo]] mientres la estación calorosa o seca.
Tamién en cuanto al comportamientu social hai grandes diferencies ente los grupos. L'espectru va dende les especies puramente solitaries, qu'eviten tou contactu con otros miembros sacante na dómina de apareamiento, hasta les especies que desenvolvieron un marcáu sistema social, pasando poles que viven en pareyes. Les especies que viven en llurigues soterrañes, como les [[vizcacha|vizcaches]] o los [[Perrín de la pradería|perrinos de les praderíes]] destaquen pol so avanzáu sistema social. Únicu ente los mamíferos ye l'estilu [[eusocial]] de delles [[aguarón atopo|aguarones atopo]] como la [[Heterocephalus glaber|aguarón atopo desnuda]] o la [[aguarón atopo común]]: de manera similar a la de dalgunos [[insectu|insectos]], en cada colonia hai una única fema fértil, la "reina", que s'aparia con dellos machos,
=== Alimentación ===
Llinia 130:
El royedores son mayoritariamente, pero non dafechu, [[herbívoru|herbívoros]]. Según la especie, l'hábitat o la estación del añu, el royedores peracaben cualesquier parte de la planta: les [[yerba|yerbes]], les [[fueya|fueyes]], les [[grana|granes]] y les [[Juglans regia|nueces]], pero tamién les [[caña]], la [[corteza (árbol)|corteza]], el [[raigañu (botánica)|raigañu]] y los [[tubérculu|tubérculos]]. Una de les razones principales del ésitu evolutivu d'el royedores ye probablemente'l fechu de que consiguieron combinar como casi nengún otru grupu de mamíferos la herbivoría con un tamañu corporal pequeñu – la mayoría de los otros mamíferos herbívoros son significativamente más grandes.
Hai munches especies que son puramente herbívores,
Tamién hai unes cuantes especies que s'alimenten principalmente casi namái d'insectos y otros bichos. Son exemplos dalgunos xéneros de [[mure del Nuevu Mundu|mures del Nuevu Mundu]], como'l [[mure de saltapraos]] (que recibe'l nome del so alimentu principal) o ''[[Oxymycterus]]'', según el grupu [[Ichthyomyini]], que s'alimenten d'insectos acuáticos, [[crustaceu|crustáceos]] y peces. La especie ''[[Colomys goslingi]]'' y les [[aguarón d'agua australiano|aguarones d'agua australianu]] aliméntense sobremanera de pexes, ente que los representantes de [[Deomyinae]] como ''[[Deomys ferrugineus]]'' o ''[[Lophuromys]]'' aliméntense principalmente d'insectos.
Llinia 146:
El royedores tienen numberosos predadores y, pola so bayura, son la base de l'alimentación de munchos d'ellos. Munchos [[mamíferu|mamíferos]], [[ave]]s, [[reptil]]es y [[anfibiu|anfibios]], ya inclusive [[invertebráu|invertebraos]] –como numberosos [[Theraphosidae|terafósidos]]– cacen rucadores. Los royedores más pequeños pueden confiar en poques estratexes defensives actives, de forma que confíen nel precuru, el camuflaje, escondese o fuxir. En delles especies un comportamientu social bien desenvueltu tamién contribúi a la defensa. Les enfermedaes y los parásitos representen otres amenaces pa'l royedores. Pa munches especies, los homes representen l'amenaza más importante. Ente que los intentos d'esterminar a'l royedores consideraos como "plagues" con frecuencia nun tienen ésitu, la destrucción de les sos hábitats y l'introducción de neozoos causaron la desapaición de delles especies y llevaron a otres a la llende de la estinción (ver más embaxo).
La llonxevidá ye bien variable. Inclusive cuando escapen de l'amenaza de tolos predadores que tienen, munchos grupos como los [[Muroidea|muroideos]], tienen una llonxevidá máxima de solu ente unu y dos años. Sicasí, tamién esisten royedores con una mayor esperanza de vida. Nel [[Hystrix cristata|puercuspín]] haise
== Taxonomía ==
Llinia 158:
* '''Protrogomorfa''': na configuración orixinal, el focico quede inmune. El [[masetero]] ye pequeñu y reposa namái na parte inferior del güesu [[yugal]]. Esta configuración apaez nes families escastaes del [[Paleocenu]] y nos [[castor de montaña|castores de monte]]. Nes [[aguarón atopo|aguarones atopo]], esta característica desenvolvióse a partir d'una configuración histricomorfa orixinal.
* '''Esciuromorfa''': la parte inferior del güesu yugal inclinar escontra alantre nuna figura vertical. El masetero llateral atopar ente los güeyos y el focico y mueve el maxilar inferior escontra alantre cuando l'animal ta rucando. El masetero superficial estender a lo llargo del güesu yugal y el masetero medial atópase na parte inferior d'este mesmu güesu. Ye curtiu y solo trabaya nel zarru del quexal. Esta configuración atópase na mayoría de les [[esguil]]s, los [[castor]]es, los [[geomideo]]s y na familia escastada de los [[eómidos]].
* '''Histricomorfa''': el masetero medial ye más grande, traviese'l furacu orbital, tamién más grande y encárgase de rucar. El masetero superficial atopar nel cantu anterior del güesu yugal,
* '''Miomorfa''': la parte inferior del güesu yugal inclinar escontra alantre como na configuración esciuromorfa, el masetero llateral asitiar ente los güeyos y el focico, y el masetero superficial estender a lo llargo del yugal. Los dos atópense bien tras nel maxilar inferior, y el primeru cruciar col masetero medial, más grande. El masetero medial pasa sol güesu yugal, y como na configuración histricomorfa, traviesa'l furacu infraorbital, y pasa al traviés de les órbites hasta'l [[maxilar superior]]. Esta configuración dexa un rucáu óptimo, y alcuéntrase nos [[muroidea|muroideos]], y como traza [[Converxencia (bioloxía)|converxente]] en dalgunos [[Gliridae|llironos]] (consideraos dacuando como "pseudomiomorfos"). En delles casos atopa una configuración similar nel [[clado]] escastáu de los [[cedromuríno]]s.
| |||