Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Guinea»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m correiciones
Sin resumen de edición
Llinia 1:
{{otrosusos}}
{{País
{{Ficha de país
| nome alternativu = République de Guinée
| nome_oficial = República de Guinea<br />{{small|{{lang|fr|''République de Guinée''}}}}
| lema = ''Travail - Justice - Solidarité'' <br /> ''Trabayu - Xusticia - Solidariedá''
| nome_común = Guinea |
| superficie_puestu = 77
imaxe_bandera = Flag of Guinea.svg
| superficie_agua = irrelevante
| imaxe_escudo = Coat of arms of Guinea-new.svg
| llendes = 3.399 km
| imaxe_escudo_tamañu = 110px
| costes = 320 km
| símbolo =
| imagen_mapa = Guinea (orthographic projection).svg
| lema_nacional = ''Travail - Justice - Solidarité''<br />(en [[idioma francés|francés]]: «Trabayo - Xusticia - Solidaridá»)
| himnu_nacional = ''[[Lliberté (himnu de Guinea)|Lliberté]]''<br> (en francés: «Llibertá»)
| archivo_himnu_nacional = National_Anthem_of_Guinea_by_US_Navy_Band.ogg
| capital = [[Conakri]]
| capital_población = 2&nbsp;000&nbsp;000 hab. ([[2002]])
| capital_coor_fmt =
| capital_coord = {{Coord|9.509167|-13.712222|type:city|display=inline}}
| ciudá_más_poblada = [[Conakri]]
| idioma_oficial = [[idioma francés|Francés]] (oficial)¹
| idioma = [[idioma Susu|susu]] y [[Llingües Maninka]]
| gobiernu = [[República]] [[Presidencialismu|presidencialista]]
| dirixentes_títulos = [[Presidente de Guinea|Presidente]]<br />[[Primer ministru de Guinea|Primer ministru]]
| dirixentes_nomes = [[Alpha Condé]]<br />[[Ibrahima Kassory Fofana]]
| fundación = [[Independencia]]
| fundación_afitaos = - fecha |
fundación_feches = de [[Francia]]<br />[[2 d'ochobre]] de [[1958]]
| superficie = 245857 <ref name=superficie>{{Cita web |url=http://www.oratlas.com/llibro-mundial/guinea/geografia |título=Guinea - Xeografía - Llibro Mundial de Fechos |autor=CIA |fechaacceso=4 de xineru de 2017}}</ref>
| superficie_puestu = 79
| superficie_enagua = despreciable |
fronteres = 3399&nbsp;km
| mariñes = 320&nbsp;km
| población = 11&nbsp;628&nbsp;972
| población_puestu = 74
| población_densidá = 47,3
| PIB = [[US$]] 16.214 millones
| PIB_añu = 2016
| PIB_puestu = 149
| PIB_per_cápita = US$ 1.394
| IDH = {{decreciente}} 0,414<ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf Informe sobre Desenvolvimientu Humanu 2016] Consultáu'l 8 de xunetu de 2017</ref>
| IDH_añu = 2015
| IDH_puestu = 183
| IDH_categoría = <span style="color:#990000">'''So'''</span>
| moneda = [[Franco guineanu]] ([[ISO 4217|GNF]])
| xentiliciu = Guineanu, guineana |
horariu = [[GMT]]
| horariu_branu = nun aplica |
cctld = [[.gn]]
| códigu_telefónicu = 224
| prefixu_radiofónicu = 3XA-3XZ
| códigu_ISO = 324 / GIN / GN
| miembru_de = [[ONU]], [[Unión Africana|UA]], [[Comunidá Económica d'Estaos d'África Occidental|CEDEAO]]
| notes= ¹ El [[Idioma|Koniake]], [[Maninkakan]], [[Idioma fula|Fula]], [[Susu]], [[Kple]] [[]], [[Kissi]] y [[Llomba (Lliberia)|toma]] tamién se falen
}}
'''Guinea''', oficialmente la '''República de Guinea''' (en [[francés]]: ''République de Guinée''), ye un país d'[[África occidental]]. Conocíu antiguamente como [[Guinea Francesa]], llámase-y delles veces anguaño Guinea-Conakri pa estremalu del so vecín [[Guinea-Bisáu]]. [[Conakri]] ye la so capital y tamién la ciudá más grande del país.
 
El'''Guinea''', sooficialmente territoriu,la que'''República sde Guinea'''esparde per(en 245.857[[Idioma km&sup2;francés|francés]]: ''République de Guinée''), tieny formadacuando dellamada media'''Guinea-Conakri''' lluna.pa Elestremala sod'otros estremupaíses occidentalafricanos llendacomo'l colso vecín [[Océanu AtlánticuGuinea-Bisáu]], yo dende[[Guinea ellíEcuatorial]], elye un país sede curva[[África paloccidental]], ested'antiguo yconocíu palcomo sur'''Guinea Francesa'''. LlendaParte con [[Guinea-Bisáu]] y [[Senegal]] al norte, [[Malí]] al norte y noroestenordés, la [[CostaMariña de Marfil]] al sureste, [[LiberiaLliberia]] al sur y [[Sierra Lleona]] al oeste.
 
Guinea ta estremada n'ocho región alministratives y subdividida de la mesma en 33 prefecturas.<ref>[https://www.infopais.com/africa/guinea/#division_alministrativa División alministrativa de Guinea] Consultáu'l 17 d'agostu de 2016</ref> [[Conakri]] ye la capital, la mayor ciudá y el centru económicu más importante. Otres ciudaes importantes son [[Kankan]], [[Nzérékoré]], [[Kindia]], [[Labé]], [[Guéckédou]], [[Mamou]] y [[Boke]].
Nelli viven 24 grupos étnicos. Los más importantes son los fula, mandinka y susu.
 
Los 10 millones de guineanos pertenecen a 24 grupos étnicos. Los grupos más importantes son los [[n´ko]], con un 40&nbsp;%, los [[Fulani|fula]], con un 30&nbsp;% y los [[Sosso|susu]], con un 20&nbsp;%. Guinea ye un país predominantemente musulmán (85&nbsp;%), con un porcentaxe significativu de cristianos católicos qu'habita les selves del sur del país.
== Historia ==
{{AP|Historia de Guinea}}
El territoriu qu'anguaño ye Guinea tuvo ocupáu bien de tiempu por dellos de los más importantes imperios del oeste d'[[África]]. Quiciás el primeru que tuvo estes tierres foi el [[imperiu de Ghana]] (790-1076), una entidá que, dempués d'espolletar enforma gracies al comerciu, foi perdiendo puxu pola presión que sobre elli ficieron los almorávides, que traxeron l'[[islam]] a la zona, y poles engarradielles dinástiques.
 
Guinea ye un país bien ricu en minerales, incluyendo la [[bauxita]], [[diamante]]s, [[oru]] y [[aluminiu]]. La so economía depende de l'agricultura y de la estracción minera.<ref>{{Cita web |url=http://www.africa-import-export.gm/import-export/guinea-conakry.htm |autor=West Africa Import Export |títulu=Import Export Sales Guinea Conakry: Shipping & Trade Leads Guinea Conakry |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20141213211313/http://www.africa-import-export.gm/import-export/guinea-conakry.htm |fechaarchivo=13 d'avientu de 2014 }}</ref> Guinea ye un país subdesendolcáu que tien una parte importante de la so población (más del 60&nbsp;%) per debaxo del estragal de la probeza. El [[Idioma francés|francés]] ye la llingua oficial de Guinea y ye el llinguaxe más usáu nes escueles, l'alministración, los medios de comunicación y les fuerces de seguridá. Aun así caúna de les 24 tribus de Guinea tien la so propia llingua.
Foi sustituyíu nel control de la zona, nos sieglos [[sieglu XII|XII]]-[[sieglu XIII|XIII]], pol [[reinu de Sosso]], que desapaeció dempués de la batalla de Kirina (c.1235). Nella foron derrotaos pol [[imperiu de Mali|imperiu islámicu de Mali]]. Esti tuvo el so momentu cimeru nel reináu del ''mansa'' (emperador) Kankou Moussa, que fizo un viaxe a [[La Meca]] en [[1324]] que lu fizo perfamosu en tol islam. Poco dempués de la so muerte entamó el declive del imperiu, que foi suplantáu polo que yeran los sos estaos vasallos nel [[sieglu XV]]. El más exitosu d'ellos foi l'imperiu Shongai, que se fizo colo que foran el territoriu y les riqueces del imperiu Mali y que foi prósperu hasta que, a la muerte del emperador Askia Daoud en [[1582]], hebo una guerra civil ente los candidatos a la so socesión. Esto debilitó el país, invadíu trés años dempués por xentes de [[Marruecos]]. Estos, nostante, nun foron quién a caltener xuníu el territoriu, que se dixebró en dellos pequeños reinos.
 
'''Guinea''' ye unu de los países afaraos pola [[epidemia de ébola de 2014]] xuntu a [[Lliberia]] y [[Sierra Lleona]], en que los sos países morrieron más de 4500 persones en total.<ref>{{Cita web |autor=OMS |títulu=Situation report update - 17 October 2014 |url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/136645/1/roadmapupdate17Oct14_eng.pdf?ua=1 |fechaacceso=18 d'ochobre de 2014 |obra=Situation reports: Ebola response roadmap |fecha=17 d'ochobre de 2014 |idioma=Inglés}}</ref>
El país entró na historia mundial nel [[sieglu XVI]], cuando el tráficu d'esclavos, que yera vezu na zona, entamó a integrase no que se conoz como'l sistema de comerciu triangular. Nelli, les manufactures europees yeren cambiaes n'[[África]] por esclavos, que dempués yeren vendíos n'[[América]], que pagaba coles materies primeres (colleches d'algodón y otros productos) que valíen pa facer manufactures n'[[Europa]]. Demientres trés sieglos, del [[sieglu XVI|XVI]] al [[sieglu XVIII|XVIII]], el sistema funcionó ensin perda de soberanía pa los territorios africanos.
 
== Etimoloxía ==
 
L'orixe esactu del nome de Guinea desconozse. Sábese que la palabra «guinea» provien del [[idioma portugués|portugués]] ''Guiné'', que surdió a mediaos del sieglu XV pa referise a la rexón habitada polos ''guineus'', un términu xenéricu utilizáu pa referise a los pueblos africanos que vivíen al sur del [[ríu Senegal]] (en comparanza de los [[bereberes]] [[sanhaya]]s, qu'habitaben al norte, a quien se-yos denominaba «moros»). [[Gomes Eanes de Zurara]] utilizó de forma estensiva'l nome «Guinea» nes sos cróniques de 1453,<ref>{{Cita llibro |títulu= Chronica do descobrimento y conquisita de Guinéc|apellíos= Eanes de Zurara |nome= Gomes |fecha=1453 |idioma=portugués |url= http://books.google.com/books?id=Nr4NAAAAQAAJ&pg=PA158#v=onepage&q&f=false |páxina=153|editor= J. P. Aillaud |editorial= University of Oxford Press}}</ref> y en 1483 el rei [[Juan II de Portugal]] tomó'l títulu de ''Senhor da Guiné'' (Señor de Guinea). Créese qu'el portugueses tomaron el nome de ''Guineus'' del [[Lengua bereberes|bereber]] ''Ghinawen'' (de cutiu arabizado como ''Guinauha'' o ''Genewah''), que significa «la xente quemada».<ref>{{Cita publicación |nome=Rogáu|apellíos= Quintino |fecha=1965 |títulu= O problema da origem dos termos «Guiné» y «Guinéus |publicación= Boletim Cultural da Guiné portuguesa |volume= 20 |númberu=78 |páxines= 117-145 |idioma=portugués}}</ref> De forma similar, el términu bereber "aginaw" o "Akal n-Iguinawen" significa «negru» o «tierra de los negros».<ref name="unhcr">{{Cita web |url=http://www.unhcr.org/refworld/country,,,COUNTRYPROF,GIN,456d621y2,4954ce60c,0.html |títulu=World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Guinea: Overview |fechaacceso=1 de mayu de 2009 |obra=UNHCR |idioma=inglés |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20121011150037/http://www.unhcr.org/refworld/country,,,COUNTRYPROF,GIN,456d621y2,4954ce60c,0.html |fechaarchivo=11 d'ochobre de 2012 }}</ref> N'ocasiones tamién se-y denomina Guinea-Conakry, pa estremala del so vecín [[Guinea-Bisáu]] y de [[Guinea Ecuatorial]].
El '''periodu colonial''' entama cola llegada de los primeros militares franceses a mediaos del [[sieglu XIX]]. Estos aseguraron el control de la zona al derrotar, en [[1898]], al exércitu del ''mansa'' Samory Touré, señor del estáu de Ouassolou. Gracies a la so victoria too lo que güei ye Guinea, y les tierres d'alredor, pasaron a ser franceses. Les llendes actuales de Guinea son el resultáu de los acuerdos multinacionales que, a finales del [[sieglu XIX]] y entamos del [[sieglu XX|XX]], afitaron les llendes de [[Liberia]], de la colonia portuguesa de Guinea (güei [[Guinea-Bisáu]]), de la colonia inglesa de [[Sierra Lleona]] y de la que mos ocupa. El país, nel dominiu francés, formaba el territoriu de Guinea, dirixíu por un gobernador que rendía cuentes al gobernador xeneral del [[África Occidental Francesa]], qu'integraba toles colonies franceses de la zona y tenía la capital en [[Dakar]].
Nel idioma Sousou, la llingua que fala la etnia Sousou (una de les más importantes qu'históricamente s'asientan sobre la mariña atlántica de Guinea Conakry y Sierra Lleona), la palabra ''guine'' significa muyer. Ye bien probable que l'orixe del nome del país tea venceyáu con esti raigañu.
 
== Hestoria ==
{{AP|Hestoria de Guinea}}
 
En parte de lo que ye agora Guinea, munchos imperios surdieron y cayeron. Ente ellos el [[Imperiu de Malí]] creáu por [[Sundiata Keïta]], quien ganó al rei de los sosso, [[Soumaoro Kanté]] na [[batalla de Kirina]] en [[1235]], cola cual terminó'l [[Imperiu Sosso]].
En [[1958]] se fundó la V República francesa, y se-yos dio a les colonies la opción d'algamar la autonomía dientro d'una nueva comunidá de naciones francófones o d'algamar la '''independencia'''. Munches colonies quixeron más lo primero, pero Guinea prefirió ser independiente. El Partíu Democráticu de Guinea (PDG) de '''[[Ahmed Sékou Touré]]''', que tenía 56 de los 60 escaños de l'asamblea territorial dende les eleiciones de [[1957]], proclamó la independencia y fizo al so líder presidente. L'alministración francesa, y la mayoría de los franceses, marcharon, y con ellos munches de les perres que había nel país. Guinea entamó a adoptar polítiques socialistes, y a alliniase cola [[Xunión Soviética]] primero y, poco dempués, con [[China]]. Ello nun foi inconveniente, sicasí, pa que recibiera inversiones de países capitalistes como los [[Estaos Xuníos]] y, dempués de que [[Valéry Giscard d'Estaing]] fora elexíu presidente, tamién de [[Francia]].
 
L'Imperiu de Malí entendía partes de la área norte de Guinea. La organización política del imperiu yera bien flexible, dexando la esistencia de provincies, reinos dependientes, y reinos periféricos que reconocíen al mansa de Malí como al so emperador. El más famosu foi [[Kanku Musa I]], que fixo una famosa pelegrinación escontra [[La Meca]] en [[1324]]. Nel so trayectu, acompañáu de miles de compatriotes y dignatarios, pasó por [[El Cairo]], onde la so magnificencia quedó demostrada al devaluase mientres años el valor del oru, que Musa traxera a tierres exipcies en grandes cantidaes. L'Imperiu de Malí vio'l so apoxéu con Musa, tres él, los emperadores que-y asocedieron asistieron a la progresiva perda de poder de Malí en favor del Imperiu Songhay, con capital en Gao.
Pocos años dempués de la independencia Touré convirtió el país nun sistema de partíu únicu. Con un programa qu'amestaba el socialismu a l'africana en casa y el panafricanismu nes rellaciones esteriores, Touré entamó a convertise nun tiranu qu'encarcelaba a los opositores y perseguía la prensa llibre. Al mesmu tiempu nacionalizó tierres, quitó-yos el poder a los xefes tribales y rompió rellaciones col gobiernu y les empreses franceses. Pa finales de los [[años 1970|70]] la situación económica del país volviose tan imprevisible como la política esterior, na que' país s'apoyaba delles veces na Xunión Soviética y delles otres nos Estaos Xuníos. Cola escusa, real o inventada, de conspiraciones pa derrocalu Touré represalió a tolos opositores, matando dellos y forciando a los demás a esiliase.
[[Archivu:Almamy Samory Touré.jpg|miniatura|esquierda|[[Samory Touré]], fundador del [[Imperiu de Wassoulou]] (1878-1898).]]
 
El musulmanes [[fulani]] migraron a [[Futa Yallon|Futa Ŷallon]] en [[Guinea Central]] y establecieron un estáu islámicu de [[1735]] hasta [[1898]] con una [[constitución]] escrita y gobernadores alternaos. Los esclavistes europeos empezaron el comerciu de [[esclavu]]s na rexón costera de Guinea dende'l [[sieglu XVI]] hasta'l [[sieglu XIX]]. L'actual Guinea foi creada como colonia per Francia en [[1890]] con [[Noël Balley]], siendo'l primer gobernador. La capital, [[Conakri]], foi fundada na isla Tombo en [[1890]]. En [[1895]] el país incorporar al [[África Occidental Francesa]].
En [[1970]] fuerzas rebeldes, procedentes de la Guinea portuguesa (Guinea-Bisáu), invadieron Guinea. Y ficiéronlo col apoyu de [[Portugal]], que quería acabar con Touré pol apoyu qu'esti-yos daba a los guerrilleros del ''Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde''. Dellos díes de llucha bastaron pa ver que los invasores nun diben a ser quién p'acabar col réximen, y fuxeron del país. Touré siguió gobernando hasta la so muerte, el [[26 de marzu]] de [[1984]], nun hospital estauxunidense nel que lu operaran del corazón.
 
Independiente de [[Francia]] dende'l 2 d'ochobre de [[1958]] foi gobernada pol dictador [[Ahmed Sékou Touré]], quien gobernó'l país dende la independencia hasta'l 26 de marzu de [[1984]]. Mientres el so gobiernu, el opositores al so réxime yeren secuestraos, torturaos y asesinaos, xeneralmente, nel [[Campu de Boiro]]. Guinea nun tuvo elecciones democrátiques hasta [[1993]], cuando'l xeneral [[Lansana Cunté]] (xefe del [[Dictadura militar|gobiernu militar]]) foi escoyíu presidente nuna reñida votación. Les supresiones de la seguridá siguen, anque non tan severes como nes primeres décades. Reelecto en [[1998]], el presidente enfrentar a la creciente crítica en [[1999]] pol encarcelamientu del principal líder de la [[Oposición política|oposición]] y l'estensu malestar económico. Los desordes en [[Sierra Lleona]] tamién siguieron amenaciando la estabilidá de Guinea.
El poder pasó a manes del primer ministru Louis Lansana Beavogui, pero namái que-y duró una selmana. El 3 d'abril una xunta militar dirixida por '''[[Lansana Conté]]''' y Diarra Traoré dio un golpe que convirtió al primeru en presidente y al segundu en primer ministru. La primera acción del nuevu gobiernu foi denunciar los abusos del réxime anterior, soltar a 250 presos políticos y pedir a los 200.000 esiliaos que volvieran al país. Amás, renegó del socialismu, pero nun fizo nada nin por ameyorar la probitú de la xente nin por establecer una democracia.
 
== Gobiernu y política ==
Diba ser en [[1992]] cuando anunciara el fin del réxime militar. Prometió eleiciones presidenciales en [[1993]] -que ganó- y parlamentaries en [[1995]]; nestes el so Partíu de la Unidá y el Progresu sacó 71 de los 114 escaños. El so poder, sicasí, siguió siendo absolutu. En setiembre de [[2001]] metió na cárcel por ocho meses al líder de la oposición, Alpha Condé, que dempués d'eso marchó pal esiliu a Francia. En 2001 Touré convocó un referendu pa que se-y permitiera al presidente selo más de dos vegaes consecutives, y lu ganó. En [[2003]] empezó'l so tercer mandatu, anque les eleiciones foron boicoteaes pola oposición, que siguió siendo perseguida. Así, en xineru de 2005 Alpha Condé sobrevivió a un intentu d'asesinatu. Nostante, la situación seguía empeorando, con unos niveles de probitú y de desintegración que se xuníen a la inestabilidá que xeneraba la guerra nos estaos vecinos de Liberia y Sierra Leona. Les protestes de la población forciaron a Conté a nomar un nuevu primer ministru en 2007.
:''Pa información más detallada, vease [[:Categoría:Política de Guinea]]''
 
Guinea ye una [[república]] popular y revolucionaria col [[presidente de Guinea|presidente]] como xefe d'Estáu, escoyíu pol pueblu por un mandatu de siete año, y el [[Primeros ministros de Guinea|primer ministru]] que ye designáu pol xefe d'Estáu. A pesar de que'l cargu de presidente namá puede ocupase mientres dos mandatos de siete año, el postreru presidente, [[Lansana Cunté]] ostentó'l poder dende'l [[5 d'abril]] de [[1984]]. Foi reelexíu pa otros siete años el [[21 d'avientu]] de [[2003]], con un 95&nbsp;% de los votos pero tres el so fallecimientu'l [[22 d'avientu]] de [[2008]] tendría de ser reemplazáu pol presidente de la [[Asamblea Nacional Popular]] (ANP) [[Aboubacar Somparé]], quien de la mesma tendría de convocar elecciones nun periodu de 60 díes, pero seis hores dempués del anunciu de la muerte del presidente, anuncióse un aparente golpe d'estáu. Un grupu de militares, encabezaos por [[Moussa Dadis Camara]] tomó una emisora de radiu y lleó un comunicáu pol que s'eslleíen les instituciones republicanes, incluyida la constitución.<ref>{{Cita web |título=El Primer Ministru de Guinea Conakry señala que'l Gobiernu sigue de pies tres la asonada |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2008/12/23/actualidá/1229986806_850215.html |fecha=23 d'avientu de 2008 |editorial=''El País'' |allugamientu=Conakry}}</ref> Crearíase un Conseyu Nacional pol Desenvolvimientu y la Democracia y nomaríase a un militar como Presidente y un civil como Primer Ministru.<ref>{{Cita web |título=Guinea: ensin elección por dos años |url=http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/international/newsid_7797000/7797006.stm |fecha=24 d'avientu de 2008 |editorial=''[[BBC Mundo]]''}}</ref> Somparé declaró que la mayor parte del exércitu yera lleal a la Constitución y que s'habíen entabláu negociaciones colos golpistes, destacando amás la so esmolición pel país.<ref>{{Cita web |autor=[[Agence France-Presse|AFP]] |título=Guinea: mayor parte del exércitu ye lleal, afirma presidente del Parlamentu |url=http://ecodiario.eleconomista.es/internacional/noticies/937617/12/08/Guinea-mayor-parte-del-exercito-ye-lleal-afirma-presidente-del Parlamentu.html#.Kku8pPlBAyRoy25 |fecha=23 d'avientu de 2008 |editorial=''[[L'Economista (España)|L'Economista]]''}}</ref>
Lansana Conté morrió el [[23 d'avientu]] de [[2008]], lo que desencadenó un golpe d'estáu. Una xunta militar, autonomada ''Conseil National de la Démocratie et du Dévelopement'' y dirixida pol capitán Moussa Dadis Camara, se fizo col gobiernu del país. Les sos tropes disolvieron a tiros una manifestación celebrada el 28 de setiembre de [[2009]], aunque prometieron eleiciones libres pa finales de [[2010]].
 
Tres el trunfu del golpe Somparé sumió de la vida pública. Remaneció'l 27 d'avientu nuna xunta col nuevu presidente Moussa Dadis Camara. Dempués de la instauración del [[multipartidismo]] en [[abril]] de [[1992]], una cuarentena de nuevos [[Partíu políticu|partíos]] fueron reconocíos, anque munchos d'ellos fueron vetaos p'allegar nes elecciones más recién, incluyendo al [[FRAD]], principal opositor, que denunció la falta de garantíes [[Democracia|democrátiques]] nes [[elecciones]] del país. Camara declaró n'avientu de 2008 qu'el so gobiernu sería transitoriu hasta la celebración d'unes elecciones presidenciales nes qu'él nun tomaría parte.<ref>{{Cita web |título=El golpe trunfa en Guinea Conakry |url=http://elpais.com/diariu/2008/12/26/internacional/1230246011_850215.html |fecha=26 d'avientu de 2008 |apellíu=Llobu |nombre=Ramón |editorial=''[[El País]]'' |ubicación=Madrid/Conakry}}</ref> Sicasí, en septiembre de 2009 anunció la so intención de presentase, lo que motivó que tuvieren llugar unes fuertes protestes asocedíes en septiembre d'esi añu que remataron nes [[Protesta en Guinea de 2009|otomíes del 27 de setiembre de 2009]] asocedíes nel Estadiu Nacional el 28 de setiembre.<ref>{{Cita web |título=Suman 157 los muertos en Guinea |url=http://historico.elpais.com.uy/090929/ultmo-444944/peracabo-momentu/suman-157-los muertos-en-guinea/ |fecha=29 de payares de 2009 |editorial=''[[El País (Uruguai)|El País]]'' |allugamientu=Montevideo}}</ref>
[[Archivu:Alpha Conde - World Economic Forum Annual Meeting 2012.jpg|miniatura|derecha|[[Alpha Condé]], presidente de Guinea dende 2010.]]
El 3 d'avientu de 2009, Camara recibió un disparu nun intentu d'asesinatu pol so ayudante de campu, Aboubacar Diakité, xefe de la guardia presidencial. Diakite diba ser deteníu acusáu de ser el responsable de la matanza de manifestantes en septiembre. Anque Camara foi treslladáu a Marruecos pal tratamientu, [[Sékouba Konaté]] foi puestu a cargu del país.<ref>{{Cita web |autor=Percancies |títulu=El presidente de la Xunta Militar de Guinea-Conakry ye treslladáu a Marruecos |url=http://internacional.elpais.com/internacional/2009/12/04/actualidá/1259881206_850215.html |fecha=4 d'avientu de 2009 |editorial=''El País'' |ubicación=Rabar / Conakry}}</ref> Con Camara entá en rehabilitación, el gobiernu d'Estaos Xuníos espresó'l so deséu de que Camara calténgase fuera de Guinea y que Konaté fuera asitiáu como xefe de la Xunta.<ref>{{Cita web |título=O.S. MAKES ATTEMPT TO KEEP DADIS CAMARA OUT OF GUINEA |url=http://www.newstimeafrica.com/archives/9499 |fecha=9 d'avientu de 2009 |idioma=inglés |editorial=''Newstime Africa'' |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20091217080342/http://www.newstimeafrica.com/archives/9499 |fechaarchivo=17 d'avientu de 2009 }}</ref> En 2010, Sékuba Konaté, tal como lo prometiera, llamó a elecciones xenerales en Guinea, siendo éstes les primeres elecciones llibres y non fraudulentas dende la independencia del país. Ganar [[Alpha Condé]] quien asumió'l poder el 21 d'avientu de 2010.
 
Na madrugada del 19 de xunetu de 2011 Guinea sufrió un intentu de golpe d'Estáu: un comandu fuertemente armáu sitió la casa presidencial y atacar mientres Condé dormía, siendo esta ofensiva refugada pola Guardia Presidencial. L'asaltu, que s'empecipió a les 3:10 a.m. (hora local) y estendióse mientres casi tres hores, afectó gravemente a la estructura de la residencia, que sufrió disparos d'artillería y esplosiones causaes por granaes y cohetes. Delles hores dempués asocedió otru combate ente miembros del exércitu y los atacantes nes cercaníes del Palaciu. Siquier un asaltante finó mientres los enfrentamientos y otru foi prindáu.<ref>{{Cita web |título=Alpha Conde, Guinea President, Survives Assassination Attempt At Home |url=http://www.huffingtonpost.com/2011/07/19/alpha-conde-guinea-president-assasination-attempt_n_902443.html |fecha=19 de xunetu de 2011 |apellíu=Diallo |nome=Boubacar |editorial=''[[The Huffington Post]]'' |allugamientu=Conakry |apellíu2=Callimachi |nome2=Rukmini}}</ref><ref>{{Cita web |título=Guinea: el presidente sobrevivió a dos intentos d'homicidiu nun mesmu día |url=http://www.infobae.com/2011/07/19/1029555-guinea-el presidente-sobrevivio-dos-intentos-homicidiu-un-mesmu-dia |fecha=19 de xunetu de 2011 |editorial=''[[Infobae.com]]''}}</ref><ref>{{Cita web |título=La résidence du président guinéen attaquée à Conakry |url=http://www.lemonde.fr/afrique/article/2011/07/19/la-residence-du-president-guineen-attaquee-a-conakry_1550254_3212.html |fecha=19 de xunetu de 2011 |idioma=francés |editorial=''[[Púlguelu]]''}}</ref><ref>{{Cita web |título=Guinea coup attempt foiled |url=http://www.globalpost.com/dispatches/globalpost-blogues/africa-remaneces/guinea-coup-attept-foiled |fecha=19 de xunetu de 2011 |idioma=inglés |apellíu=McConnell |nome=Tristan |editorial=''GlobalPost''}}</ref>
== Gobiernu y política ==
Guinea ye una república popular y revolucionaria. El xefe l'estáu ye'l presidente, que ye elexíu cada siete años y que dempués noma un primer ministru. Pesie a que la llei diz que'l presidente namái que puede selo dos vegaes, l'últimu presidente, [[Lansana Conté]], mantúvose nel cargu dende'l 5 d'abril de 1984. Foi reelexíu por última vez el [[21 d'avientu]] de [[2003]] col 95% de los votos. A la so muerte, el [[22 d'avientu]] de [[2008]], tenía que sustituyilu'l presidente del parlamentu Aboubacar Somparé, que taba obligáu a convocar eleiciones en 60 díes. Nun pudo facelo, porque una xunta militar, dirixida pol capitán Moussa Dadis Camara, dio un golpe d'estáu.
 
El [[poder lexislativu]] ta garantizáu por un [[parlamentu]] compuestu d'una sola cámara, la [[Asamblea Nacional Popular]], onde s'axunten 114 diputaos escoyíos pol pueblu por un mandatu de cinco año. La más alta autoridá [[poder xudicial|xudicial]] ye la Corte d'Apelaciones.
El poder llexislativu ta representáu por un parlamentu unicameral, l'Asamblea Nacional Popular, na que s'axunten 114 diputaos que s'escueyen cada 5 años. Nel país hai, dende que se permitió'l multipartidismu n'abril de 1992, unos cuarenta partidos. Nostante, a munchos d'ellos (como el FRAD, principal partíu de la oposición) se-yos torgó'l derechu de presentase a les últimes eleiciones. El parlamentu ta suspendíu pola xunta militar, que prometió eleiciones llibres pa finales del [[2010]].
 
=== Fuerces armaes ===
El poder xudicial tien, como institución cimera, la Corte d'Apelaciones.
[[Archivu:David_Fabona_Guinean_army_2005-199.jpg|miniatura|Tropes guineanes mientres un exerciciu militar en 2005.]]
Les Fuerces armaes guineanes estremar en cuatro rama:
 
;Exércitu
 
L'exércitu ye'l principal responsable de la protección de les fronteres estatales, la seguridá de los territmorios alministraos y la defensa de los intereses nacionales de Guinea. Tien una fuerza activo d'alredor de 15&nbsp;000 persones.
 
;Fuerza aéreo
 
Una caña de les Fuerces Armaes de Guinea, que lleva a cabu principalmente la guerra aérea. El personal de la Fuerza Aéreo tien un total d'alredor de 700 miembros; el so equipu inclúi dellos [[Avión de combate|aviones de combate]] y [[Avión de transporte|aviones de tresporte]] rusos.
 
;Armada
 
Una caña de les Fuerces Armaes de Guinea, la Marina tien alredor de 900 efectivos y opera delles pequenes embarcaciones de patrulla y [[barcaza]]s.
 
;Xendarmería
 
Una caña de les Fuerces Armaes de Guinea responsables de la seguridá interior; sicasí, nun son [[policía|axentes de policía]].
 
=== Derechos humanos ===
{{Estatus-HRC-país
| CESCR = 1
| CESCR-OP = 4
| CCPR = 1
| CCPR-OP1 = 1
| CCPR-OP2 = 3
| CERD = 1
| CEDAW = 1
| CEDAW-OP = 3
| CAT = 1
| CRC = 1b
| CRC-OP-AC = 3
| CRC-OP-SC = 3
| MWC = 1b
| CRPD = 1
| CRPD-OP = 1
}}
 
== Organización territorial ==
{{AP|Organización territorial de Guinea}}
[[Archivu:Guinea Regions.png|300px|miniatura|Región de la República de Guinea.]]
Guinea ta estremada en 8 [[Rexones de Guinea|rexones alministratives]] y subdividida en 33 [[Prefecturas de Guinea|prefecturas]].
 
Les [[Rexones de Guinea|rexones alministratives]] inclúin:
* [[Boké]]
* [[Faranah]]
* [[Kankan]]
* [[Kindia]]
* [[Labé]]
* [[Mamou]]
* [[Nzérékoré]]
* [[Conakri]]
 
=== Mayores ciudaes ===
 
# [[Conakri]] (2&nbsp;000&nbsp;000)
# [[Labé]] (400&nbsp;000)
# [[Kankan]] (439&nbsp;017) )
# [[Kindia]] (279&nbsp;884 )
# [[Nzérékoré]] (247&nbsp;855)
# [[Kissidougou]] (135&nbsp;900)
# [[Guéckédou]] (116&nbsp;541)
# [[Mamou]] (105&nbsp;754)
 
== Xeografía ==
[[Archivu:Guinea Mapsat.jpgpng|200pxminiatura|right|thumb|Mapa deVista laper Repúblicasatélite de Guinea.]]
[[Archivu:GuineaNiger.jpg|miniatura|Una canoa nel ríu Níxer al so pasu per Guinea.]]
 
{{AP|Xeografía de Guinea}}
Guinea tien una estensión de 245.839 km&sup2;, 3.399 km de perímetru de fronteres y 322 km de costa. Ta arrodiáu pol [[Océanu Atlánticu]], [[Costa de Marfil]], [[Guinea-Bisáu]], [[Liberia]], [[Malí]], [[Senegal]] y [[Sierra Lleona]], y se divide en cuatro rexones xeográfiques principales:
 
Guinea atópase asitiada na mariña oeste de [[África]]. Llinda al norte con [[Guinea-Bisáu]] y [[Senegal]], al sur con [[Sierra Lleona]], al sureste con [[Lliberia]] y al este con [[Malí]] y [[Mariña de Marfil]].
* les tierres baxes de Basse-Coté, que formen parte de la ecorrexón conocida como ''mosaicu de selva y sabana de Guinea'', que separta les selves costeres d'esi golfu de la nomada ''sabana sudanesa occidental''. Nella amiéstense selva, sabana y praderes, y tamién manglares a la oriella la mar, y ta habitada principalmente polos susu. Inclúi la capital del país, [[Conakri]];
 
El país caracterizar por tener una zona de mariña, frecuentemente cubierta por [[manglar]]ye, onde s'atopa la capital [[Conakri]]. Darréu'l país va ganando n'altor con dellos montes -como les del [[Futa Yallon|Futa Ŷallon]]- que dixebren Conakri de [[Kankan]]. Ente Kankan y [[Nzerekoré]] el territoriu ye más llanu. Na frontera con Mariña de Marfil, nes cercaníes de Nzerekoré, atópense los [[montes Nimba]], que tán declaraos [[patrimoniu de la humanidá]] pola Organización de les Naciones Xuníes pa la Educación, la Ciencia y la Cultura ([[Unesco]]) y que s'atopen a caballu ente Guinea y Mariña de Marfil.
* una zona montañosa, conocida como Fouta Djallon, que traviesa'l país de Norte a Sur y que ta habitada polos peul;
 
Con 245&nbsp;857 [[Kilómetru cuadráu|kilómetros cuadraos]] de superficie,<ref name=superficie /> ye aprosimao la metá d'estensu que [[España]] y llixeramente más pequenu que [[Ecuador]].
* la rexón conocida como Haute-Guinea, perteneciente al Sahel, zona de transición ente'l desiertu del Sáhara y la zona de sabana, que s'alcuentra al noreste del país y ta habitada polos malinké;
 
=== Clima ===
* la zona selvática qu'ocupa el sureste del país y que ta habitada por dellos grupos étnicos distintos.
 
El clima en Guinea ye [[clima tropical|tropical]], con una estación seca y otra lluviosa. La duración d'estos períodos varia según la rexón climática, hai cuatro región climátiques en Guinea. Nel oeste, cerca del Atlánticu'l clima ye bien húmedu; nel centru'l clima ye [[clima templáu|templáu]]; nel nordés el clima ye tropical secu, con poques precipitaciones; nel sudeste del país el [[Clima subecuatorial|clima ye subecuatorial]], con un períodu enllargáu d'agües que varia de 8 a 10 meses y una temperatura promedia añal que ronda ente los 24 °C a 28 °C...
La montaña más alta del país ye'l Monte Nimba (1.752 m d'altor). Nella, y nes otres montañes del país, nacen los ríos que traviesen Mali, Gambia y Senegal, y tamién los que, naciendo na fastera occidental del Fouta Djallon, desemboquen al Atlánticu en Sierra Leone y Costa de Marfil.
 
=== Ecoloxía ===
== Organización políticu-alministrativa ==
Según [[World Wide Fund for Nature|WWF]], el territoriu de Guinea partir ente cinco [[Ecorregión|ecorregiones]]:
[[Archivu:Guinea Regions.png|300px|right|thumb|Rexones de la República de Guinea.]]
Guinea se divide en 8 rexones alministratives que se sodividen en 33 prefeutures. Les rexones son les siguientes:
 
* [[Sabana sudanesa occidental]], nel nordeste *
{|tablaguapa
[[Mosaicu de selva y sabana de Guinea]], nel centru, oeste y sureste
* [[Selva guineana occidental de tierres baxes]], nos estremos suroeste y sureste
* [[Selva montana guineana]], nes zones montascoses
* [[Manglar guineanu]], en dellos puntos de la mariña
 
== Economía ==
{{AP|Economía de Guinea}}
[[Archivu:Fisher women on River Niger in Guinea, Africa.jpg|miniatura|Pescadores nel [[río Níxer]], na rexón de [[Kankan]].]]
La economía de Guinea ye la d'unu de los países más probes del mundu y depende de l'ayuda internacional. Ello ye que el [[Productu Nacional Brutu]] menguó un 16&nbsp;%<ref>{{Cita web |título=GDP: GDP per capita, current US dollars |url=http://earthtrends.wri.org/text/economics-business/variable-638.html |idioma=inglés |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20120504135206/http://earthtrends.wri.org/text/economics-business/variable-638.html|fechaarchivo=4 de mayu de 2012 |editorial=''World Resources Institute'' |ubicación=Washington}}</ref> nos [[Años 1990|año noventa]]. La [[agricultura]], qu'emplega cerca del 80 per cientu de la mano d'obra disponible nel país, tien como principales productos a la [[castaña de cajú]] y el [[algodón]].
 
Ye un país ricu en reserves de [[minerales]], ente les que destaquen les de [[bauxita]], que representen un terciu del total mundial. Otros minerales que destaquen son: el [[fierro]], del que s'envalora qu'esisten 1,8 billones de [[tonelada]]s métriques; grandes depósitos de [[oru]], [[diamante]]s y cantidaes entá non determinaes de [[uraniu]].
 
La emisión de sellos postales, principalmente destinaos al coleicionismu filatélicu, ye tamién una importante fonte d'ingresu pa la so economía.
 
=== Tresporte ===
 
El tren que solía operar dende [[Conakri]] a [[Kankan]], cesó les sos actividaes a mediaos de la década de [[1980]]. Los vuelos interiores son intermitentes. La mayoría de los vehículos en Guinea tienen unos 20 años. Los pobladores, casi totalmente ensin mesmos vehículos, dependen d'estos taxis (que cobren por asientu) y los pequenos autobuses pa llevalos pela ciudá y en tol país. Hai daqué de tráficu fluvial nos ríos Níxer y Milo. Los caballos y pollinos tamién s'atopen tirando de carros, principalmente pal tresporte de materiales de construcción.
 
== Demografía ==
{{AP|Demografía de Guinea}}
[[Archivu:Guinee Fouta Djalon Doucky.jpg|miniatura|Neños guineanos.]]
La población de Guinea envalorar en 9&nbsp;947&nbsp;814. Conakri, la capital y ciudá más grande, constitúi la exa central de la economía, comerciu, educación y cultura de Guinea.
 
Evolución demográfica por decenios.<ref>{{Cita web |url=http://www.populstat.info/Africa/guineac.htm |título=Guinea: Population growth of the whole country |fechaacceso=28 de marzu de 2012 |idioma=inglés |fecha=2003 |autor=Jan Lahmeyer |obra=Popul Stat.info}}</ref>
 
* 1901- 1,5 millones.
* 1917- 1,8 millones.
* 1926- 2,1 millones (censu).
* 1950- 2,7 millones.
* 1983- 4,5 millones (censu).
* 2000- 7,5 millones.
* 2010- 10,1 millones.
 
=== Relixón ===
[[Archivu:Grande Amusgue.jpg|miniatura|derecha|Gran Mezquita de Conakri.]]
La relixón [[musulmana]] ye la más numberosa nel país, con un 85&nbsp;%<ref name=autogenerated1>[http://factbook.paw.nu/factbook/print/gv.html#People Datos demográficos del "CIA World Factbook"]</ref> de la población total. Sígen-y el [[cristianismu]], principalmente'l [[catolicismu]], con un 8&nbsp;%<ref name=autogenerated1 /> y creencies indíxenes col 7&nbsp;%<ref name=autogenerated1 /> restante.
 
=== Idiomes ===
L'idioma oficial en Guinea ye'l [[Idioma francés|francés]]. Otros idiomes importantes: [[Idioma fula|fula]], [[Manika|maninka]], [[susu]], [[Idioma árabe|árabe]], [[insula]], [[kissi]], [[kpele]], [[Llomba (Lliberia)|llomba]], landouma, miki foré, guerzé, toma, baga, nalo, y temina.
 
=== Educación ===
 
La tasa d'alfabetización de Guinea ye una de les más baxes del mundu, según estimaciones de [[2003]] solo'l 29.5&nbsp;% de los adultos saben lleer y escribir, un 42.6&nbsp;% d'alfabetos son homes y un 18.1&nbsp;% son muyeres.<ref>{{Cita web |título=Literacy |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2103.html |obra=[[The World Factbook]] |editorial=CIA}}</ref> La educación primaria ye obligatoria dende fai 8 años, pero la mayoría de los neños nun asisten; en [[1999]], tan solo un 40&nbsp;% de los neños asistíen a la educación primaria. Munchos neños, mayoritariamente del sexu femenino, nun van a la escuela col fin d'ayudar a los sos padres en trabayos domésticos o na [[agricultura]].<ref>{{Cita web |título=Bureau of International Llabor Affairs (ILAB) – O.S. Department of Llabor |url=http://www.dol.gov/ilab/media/reports/iclp/tda2001/guinea.htm |idioma=inglés |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20081205042438/http://www.dol.gov/ilab/media/reports/iclp/tda2001/guinea.htm |fechaarchivo=5 d'avientu de 2008 |editorial=''[[Departamentu de Trabayu de los Estaos Xuníos]]'' |ubicación=Washington }}</ref>
 
=== Etnies ===
La población de Guinea entiende unos 24 grupos étnicos. Los trés más grandes y dominantes son los [[fulani]], qu'entiende'l 32&nbsp;% de la población, que s'atopen principalmente na rexón montascosa de [[Futa Yallon]]. El maninka (tamién conocíu como [[malinké]]), qu'entiende'l 30&nbsp;% de la población, atópase principalmente nel este y habita mayoritariamente la [[sabana]] de la parte cimera de Guinea y la rexón de montes. El [[soussou]], qu'entiende'l 20&nbsp;%, aniciar na so mayoría pela redolada de Conakri, [[Forécariah]], y [[Kindia]]. Grupos étnicos más pequenos formen el 18&nbsp;% de la población.
 
== Cultura ==
{{AP|Cultura de Guinea}}
[[Archivu:Shoulder mask nimba Louvre MHNT-ETH-AF127.jpg|miniatura|derecha|Arte nimba.]]
 
Al igual qu'otros países de [[África occidental]], Guinea tien una rica tradición musical. El grupu Bembeya Jazz fíxose popular na década de 1960 dempués de la independencia de Guinea. El guitarrista Alpha Yaya Diallo, qu'anguaño vive en Vancouver, Canadá, ye orixinariu de Guinea ya incorpora los ritmos tradicionales y melodíes nes sos composiciones orixinales.
 
=== Fiestes ===
{| class="wikitable"
|+ '''Fiestes'''
|-
! Fecha !! Nome n'español !! Nome local !! Notes
!Rexón!!Población!!Capital
|-
| 1 de xineru || Añu Nuevu || ||
|Kankan||540.427||[[Kankan]]
|-
| 1 de mayu || Día del Trabayu || ||
|Kindia||520.807||[[Kindia]]
|-
| 25 de mayu || Día de la OAU || ||
|Nzérékoré||660.400||[[Nzérékoré]]
|-
| 2 d'ochobre || Día de la Independencia || ||
|Labé||480.740||[[Labé]]
|-
|Faranah||440.500||[[Faranah]]
|-
|Mamou||434.600||[[Mamou]]
|-
| 25 d'avientu || Navidad || ||
|}
 
== Deportes ==
Amás d'elles, ta la rexón de Conacri, qu'acueye a 1.931.184 habitantes y comprende la ciudá capital y la so rodiada y ta dirixida por un gobernador. Dende [[1991]] ta dividida en 5 municipios o ''communes'' (Kaloum, Dixinn, Ratoma, Matam y Matoto), cada una col so alcalde.
{{AP|Deporte en Guinea}}
 
* [[Archivu:Olympic flag.svg|50px]] [[Guinea nos Xuegos Olímpicos]]
== Economía ==
* [[Archivu:soccerball.svg|20px]] [[Selección de fútbol de Guinea]]
{{AP|Economía de Guinea}}
* [[Archivu:Soccerball.svg|20px]] [[Campeonatu Nacional de Guinea]]
El territoriu de Guinea ye bayurosu en recursos naturales. Amás de guardar el 25% de les reserves mundiales conocíes de [[bauxita]], nel so subsuelu hai tamién oru, diamantes y otros minerales, como l'[[alúmina]]. Esta y la bauxita son, anguaño, les principales esportaciones del país. La industria ta poco desarrollada, y inclúi más que nada fábriques de procesamientu d'alimentos y tabaco. L'agricultura da trabayu al 80% de la fuerza de trabayu del país que yera, cuando taba gobernáu polos franceses y nos primeros años de vida independiente, un gran esportador de bananes, piñes, café, cacagüeses y aceite de palma.
 
== DemografíaVease tamién ==
{{Portal}}
La población estimada del país ye de 10.211.4374 habitantes. Cuasi dos millones d'ellos viven en Conakri, que ye la capital, el centru económicu y la sé de les principales instituciones educatives y culturales.
* [[Guinea (rexón)]]
* [[Anexu:Patrimoniu de la Humanidá en Guinea|Patrimoniu de la Humanidá en Guinea]]
* [[Anexu:Localidaes de Guinea|Localidaes de Guinea]]
* [[Franco guineanu]]
 
== Referencies ==
L''''idioma oficial''' del país ye'l francés. Fálense tamién, nes rexones qu'ocupen los distintos grupos étnicos, el maninka o malinké, el susu, el pular o fulani, el kissi el kpelle y el loma.
{{listaref|2}}
 
== Enllaces esternos ==
Nel país conviven unos '''24 grupos étnicos'''. El más numberosu d'ellos ye'l de los fulani, tamién nomaos fula o peul; son el 40% de la población, y viven sobre too na zona del Fouta Djallon. Otru 30% de la población son de la etnia mandinka, mandingo o malinké; viven principalmente al este del país, nes prefeutures de Kankan y Kissidougou. Un 20% más de los habitantes guineanos son de la etnia soussou susu, y viven al oeste del país, alredor de la capital y de les ciudaes de Forécariah y Kindia. El 10% restante de la población lu formen dellos grupos étnicos más pequeños (kpelle y kissi ente más otros). Los habitantes non africanos son unos 10.000, y son mayormente franceses y libaneses.
{{Interwiki país|code=fr|idioma=francés}}
 
{{commonscat|Guinea|Guinea}}
La '''relixón''' dominante ye l'[[islam]], una y bones cuasi'l 85% de la población ye musulmana. Los más d'ellos son [[sunita|sunníes]], anque hai tamién un númberu creciente de [[chiita|chiites]].Los cristianos, un grupu qu'inclúi [[Ilesia Católica|católicos]], [[Ilesia anglicana|anglicanos]] y dellos grupos evanxélicos ([[Ilesia bautista|bautistes]], [[Ilesia Adventista del Séptimu Día|adventistes del séptimu día]]...). Hai tamién una activa comunidá de [[testigos de Xehová]], y tamién, ente los foriatos, pequeños grupos de [[Baha'i]], [[hinduismu|hindús]] y [[budismu|budistes]]. L'otru 5% de la población caltién les creyencies animistes tradicionales.
{{wikinoticias|Guinea}}
 
{{wikiatlas|Guinea}}
== Cultura ==
{{Wikinews|Guinea}}
Guinea tien, como munchos de los países de la zona, una tradición musical bayurosa. D'ente la de los diversos grupos étnicos del país ye la de los Mandé la '''música''' más conocida nel país, nel [[África occidental]] y, en dellos casos, como'l de Mory Kanté col so discu ''10 Cola Nuts'' nos [[años 1980|años 80]] a nivel internacional. Los Mandé falan, na so mayoría, maninka, y ye tradicional la esistencia, dientro d'esi grupu, de los ''djelis'', una especie de trovadores viaxeros qu'entreteníen a los poderosos.
{{Wikcionario|Guinea}}
{{wikiviajes|Guinea}}
* [https://web.archive.org/web/20081107232325/http://www.guinee.gov.gn/ Sitio oficial de la República de Guinea]
* [http://www.freeworldmaps.net/africa/guinea/map.html Guinea Map]
* [https://web.archive.org/web/20130923002410/http://www.guineanosenelmundo.com/ Archivo de Puntos d'alcuentru]
 
Nos tiempos modernos la guitarra ye l'instrumentu más importante. Sicasí, comparte protagonismu con dellos instrumentos tradicionales: el ''ngoni'', un instrumentu de cuerda que recuerda'l banjo; el ''kora'', un instrumentu de cuerda que ye como un amiestu d'[[arpa]] y [[llaúd]]; y el ''balafon'', un instrumentu de percusión idiófonu fechu de madera.
[[Archivu:Balafoon.jpg|200px|right|thumb|Balafon]]
 
En cuantes a los '''deportes''', el deporte nacional ye'l [[tenis de mesa]]. La seleición de fútbol nunca se clasificó pa la fase final d'un mundial, y participó namái qu'ocho veces na fase final de la Copa d'África. Quedó subcampeón en [[1976]], y foi cuartufinalista en [[2004]], [[2006]] y [[2008]].
 
{{ÁfricaTradubot|Guinea}}
 
[[Categoría:Estaos y territorios fundaos en 1958]]
{{Organización de la Conferencia Islámica}}
[[Categoría:Guinea| ]]
 
[[Categoríaes:Guinea]]
[[Categoría:Tradubot 2018]]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Guinea»