Diferencies ente revisiones de «Tanzania»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Introduciendo {{1000}} |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 10:
| costes =
}}
'''Tanzania''' ye un país allugáu na costa oriental del este d'[[África]]. Llenda con [[Kenia]] y [[Uganda]] al norte, con [[Ruanda]], [[Burundi]] y la [[República Democrática d'El Congu]] al oeste, con [[Zambia]], [[Malaui]] y [[Mozambique]] al sur y col [[Océanu Índicu]] al este, onde s'alcuentra l'archipiélagu de [[Zanzíbar]].
El país, qu'ocupa una superficie de 945.087 km², ye'l resultáu de la xunión de l'antigua colonia de [[Tanganyika]] y del sultanáu de [[Zanzíbar]], alministraos entrambos pol [[Reinu Xuníu]] hasta principios de los años 1960. El nome de [[Tanzania]] ye'l resultáu d'amestar el d'eses dos entidaes.
Llinia 24:
Tres de la so independencia algamada en 1961 y 1963 respectivamente, les dos entidaes axuntáronse pa formar la República Xunida de Tanzania. Según los alcuerdos d'esta aunión, cuando'l Presidente de la República ye orixinariu del continente, el vicepresidente ha de ser nativu de Zanzíbar.
El primer [[Presidente de Tanzania]] foi [[Julius Nyerere]], cabezaleru del [[Chama cha Mapinduzi]] (''Partíu de la Independencia'').
Nyrere, que se conservó nel poder hasta 1985, llevó a cabu la política conocida como ''Socialismu africanu'' o [[Ujamaa]] (''unidá'' o ''familia'' en [[suaḥili]]) y basada nos principios de la solidaridá, la autosuficiencia y el partíu únicu.
Llinia 30:
Tres de 24 años nel poder, Nyerere retiróse de la vida política. El so socesor, [[Ali Hassan Mwinyi]] afondó na política d'apertura progresiva del país, entamada por Nyrere nos últimos años del so mandatu.
Les primeres eleiciones multipartidistes de [[1995]] dieron la victoria a un discípulu de Nyerere, [[Benjamin William Mkapa]], que foi reelixíu en [[2000]].
Mkapa hubo de facer frente a importantes dificultaes como la crisis económica, la epidemia de de [[SIDA]], la llegada de refuxaos de [[Burundi]], los brotes indpendentistes en Zanzíbar o los atentaos contra les embaxaes norteamericanes en Dar es Salaam y [[Nairobi]] ([[Kenia]]) en [[1998]].
Llinia 69:
== Xeografía ==
La '''parte continental''' de Tanzania representa la mayor parte del territoriu nacional. Tres llagos
La parte noroeste del país destaca'l monte [[Kilimanjaro]], el más altu del continente africanu con 5.895 m d'altor.
Llinia 75:
La '''parte insular''' ta formada principalmente por de tres islles allugaes nel [[Océanu Índicu]], a 40 km de la costa: Zanzíbar (o Unguja), Pemba y Mafia. A estes tres islles hai qu'amestar otres 50 de menor tamañu.
Tanzania cuenta con varies zones protexíes, como los parques naturales de [[parque natural de Seregenti|Seregenti]], de [[parque natural de Tarangire|Tarangire]], del [[parque natural del llagu Manyara|llagu Manyara]], del [[parque natural del Kilimanjaro|Kilimanjaro]] y de [[parque natural de Ruaha|Ruaha]] y les reserves naturales de
== Gobiernu y política ==
Llinia 88:
== Cultura ==
=== Llingües ===
En Tanzania fálense una gran cantidá de llingües pudiendo dicise que cada etnia dispón d'un idioma propiu.
La mayor parte d'estes llingües (''sukuma'', ''gogo'', ''haya'', ''tumbuka'', ''nyamwezi'', ''makonde'') formen parte del [[llingües del grupu bantú|grupu bantú]]. Delles otres tán incluyíes nel familia [[nilo-sahariana|grupu nilo-saharianu]] (maasai), el [[familia khoisan|khoisan]] ([[sandavés]]), el [[llingües cuxítiques|cuxíticu]] (''gorowa'' y ''iraqw''). El [[guyarati]], faláu por una etnia orixinaria de [[Paquistán]] ye una llingua del [[Llingües indoaries|grupu indoariu]].
Llinia 97:
=== Música y baille ===
La música y el baille tienen una gran vitalidá, y la so fama estiéndese pelos otros países del [[África Oriental]].
L'artista más conocíu ye [[Remmy Ongala]] y la orquesta Super Matimila, d'enorme popularidá. El so estilu musical foi bautizáu como "ubongo beat", a partir d'una palabra suaḥili que significa "cerebru". Pue definise como una canción-protesta basada en ritmos como'l suk zaireñu y la música caribeña.
Llinia 110:
Tamién Abonden nel país frutes tropicales como la papaya, el mangu, la piña o'l cocu.
Les bebíes más populares son la cerveza ''Safari Leger'',
=== Patrimoniu ===
Llinia 116:
=== Lliteratura ===
La tradición poética suaḥili ye heredera d'una doble tradición, la cultura africana y l'islam. En munchos casos, la llingua poética dispón de dos
La poesía ocupa un llugar importante na vida cultural tanzana, y ye frecuente que los peródicos publiquen poemes de los llectores sobre los temes más variaos.
Llinia 123:
Anque nun se pue falar d'una cinematografía tanzana, el cine xuega un papel importante na cultura tanzana, con acontecimientos como'l Festival de cine de Zanzíbar.
Delles películes rodaes en Tanzania, aborden dellos aspectos problemáticos de la vida del país.
''Surrender'' escrita por [[Kiza Kahama]] y dirixida por [[Nasra Hillal]] trata de les dificultaes de los homosexuales na islla de Zanzíbar.
La polémica película ''Darwin's nightmare'' (''la velea de Darwin'') de [[Hubert Sauper]] rodada en Tanzania nel añu de 2004, denuncia los efectos perversos de la globalización, a traviés del exemplu del comerciu de la [[perca del Nilo]] nel [[llagu Victoria]].
== Economía ==
Llinia 133:
Con una [[renta per capita]] anual de 220$, Tanzania ye un de los diez países más probes del mundu. El 40% de la población nun dispón d'accesu a la [[electricidá]] y el 40% al agua potable. Sicasí la estabilidá política de los últimos años permitió un crecimientu, moderáu pero constante, de la so economía. Ente los factores qu'ayudaron a esti crecimientu destaquen l'apertura de la mina d'oru de Bulyanhulu (2001), que convirtió a Tanzania nel tercer país productor d'esti metal n'África, y la inauguración en 2004 de Songo Songo, una planta de [[gas natural]].
El sector más importante ye l'[[agricultura]], que representa cerca del 60% del PNB, constitúi'l 85% de les esportaciones y emplega al 80% de la población activa.
Les principales producciones son la [[mandioca]], el [[maíz]], el [[plátanu]], el [[coco]], l'[[algodón]], el [[café]] y el [[sisal]]. La cabaña ganadera ta compuesta esencialmente por bovinos, caprinos y porcinos.
Llinia 139:
Na producción pesquera destaquen los pexes d'agua dulce, destinaos principalmente a la exportación, como la [[perca del Nilo]].
El [[industria|sector industrial]], lligáu principalmenta a la tresformación de productos agrícoles
Con varios parques naturales, sableres y arrecifes de coral, Tanzania dispón d'un gran potencial turísticu .
| |||