Revisión a fecha de 15:15 29 pay 2018 editar BandiBot (alderique \| contribuciones) Bots 130 520 ediciones m Bot: Troquéu automáticu de testu (-monesteriu +monasteriu) ← Edición más antigua		Revisión a fecha de 08:21 1 avi 2018 editar desfacer AsturiBot (alderique \| contribuciones) Bots, Exenciones de bloqueos IP 422 326 ediciones m correiciones Edición más nueva →
Llinia 5: [[Archivu:View over Jena.jpg\|thumb\|220px\|Vvita del centru de la ciudá.]] [[Archivu:Jenamarktplatz.jpg\|thumb\|220px\|La plaza del mercáu cola estatua de Juan Federico'l Magnánimo, fundador de la universidá.]] [[Archivu:Lobdeburg 2013.jpg\|thumb\|220px\|Lobdeburg, el castiellu ~~d'el~~de los fundadores de la ciudá de Jena.]] [[Archivu:Collegium Jenense.jpg\|thumb\|220px\|La universidá de Jena alredor de 1600.]] [[Archivu:Jena 1720 by Bodenehr.jpg\|thumb\|220px\|Jena en 1720 - pintura de G. Bodenehr.]] Llinia 24: ==== La Reforma Luterana ==== En [[1517]] empieza [[Reforma protestante\|la Reforma]] de [[Martín Lutero]] (1483-1546) en [[Wittenberg]], la capital de los países Ernestinos (asitiada a 150 km de nordés de Jena). La nueva doctrina sopeléxase rápido; en Jena faise bien popular por cuenta de los sos trés monesterios. Lutero viaxa a Jena de cutiu pa tomar parte n'alderiques y sermones sobre les idees de la Reforma. En [[1523]] el teólogu Martín Reinhardt espón n'unu de los sos sermones l'aguada más radical de les nueves doctrines. De resultes [[Federico III Eleutor de Saxonia\|Federico III el Prudente]] (1486-1525) manda a Lutero p'aselar la situación. Lutero fai prevalecer la so doctrina na ciudá y Reinhardt ye obligáu a abandonar la ciudá. N'agostu de 1524 produzse un discutiniu ente los reformadores Lutero y el so ex profesor Andreas Bodenstein von Karlstadt (1482-1541) nel local públicu “Osu Negru” de Jena. Esi mesmu añu espulsar a Karlstadt de Turingia. Les interpretaciones radicales de la Reforma dan llugar a la [[Guerra ~~d'el~~de los llabradores alemanes]] (1524-1525) nel sur d'Alemaña. En 1525 la batalla llega a Jena, onde se producen fuertes enfrentamientos ente los dos bandos. Tres la guerra, la Reforma pierde'l so calter revolucionariu nel ámbitu social, y ésti queda amenorgáu a los círculos teolóxicos. ==== Fundación de la universidá y circunstancies históriques ==== Llinia 33: L'añu [[1546]] supunxo un xiru pa la Lliga de Esmalcalda. Los Ernestinos sufren una crisis bien grave que provoca un cambéu radical na pequena ciudá vinicultura de Jena. En [[1546]] Carlos V se alía col Papa Pablo III contra los protestantes y empecipien una [[espedición militar]] contra les ciudaes y los países heréticos. El 24 d'abril de 1547 remata la primer guerra ente católicos y protestantes: les tropes cimeres del emperador Carlos V y el so hermanu [[Fernandu I de Habsburgo\|Fernando de Habsburgu]] trunfen na [[batalla de Mühlberg]] sobre les fuerces de Juan Federico I, príncipe-eleutor de Saxonia y los sos aliaos, Juan Federico'l Magnánimo ye encarceláu. Los Ernestinos pierden gran parte del territoriu, incluyendo la capital, Wittenberg, y solo caltienen la contorna de Jena y [[Weimar]]. Juan Federico, entá prisioneru, escueyi Weimar como nueva residencia de la corte y decide fundar una nueva universidá en Jena. Los sos fíos, Juan Federico II y Juan Guillermo I entamen el cambéu de residencia, tresporten pa la universidá la rica biblioteca de Federico III el Prudente (la "Bibliotheca Electoralis" de la universidá de Wittenberg) a Jena. Ye'l tercer y definitivu treslláu de la universidá ernestina. En 1548 el “Colegium Jenense” (n'alemán Hohe Schule) abre les sos puertes nel ex monasteriu dominicu, el mesmu llugar onde tuvo allugáu nos años 1527-28 y 1535-36. Munchos ~~d'el~~de los profesores y estudiantes de Wittenberg tamién se treslladen a Jena. En 1558 [[Fernandu I de Habsburgu]] (nuevu emperador del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]]) concede'l estatus d'universidá pal Colegium Jenense. Llinia 213: Importantes estilos más modernos son el ''Jugendstil'', la ''Bauhaus'' y l'arquiteutura socialista de la RDA, y a partir de [[1990]] munchos edificios de los últimos enclinos. Los [[castiellu\|castiellos]] de Jena son el ''Lobdeburg'' (el castiellu ~~d'el~~de los fundadores de Jena) y el ''Lobedaer Schloss'' na histórica ciudá de Lobeda (güei un barriu de Jena); el ''Fuchsturm'' y les ruines del castiellu de ''Kirchberg'' (una de les residencies ([[Königspfalz]]) de la dinastía de [[Otón]]es, los emperadores del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu) y el castiellu ''Kunitzburg'' cerca del bariu de Kunitz. Dalgunes [[ilesia (edificiu)\|ilesies]] destacables son la ilesia San Miguel (Stadtkriche St. Michael), la ilesia católica San Juan el Bautista y la Friedenskirche (Ilesia de la Paz) nel centru de Jena. La ilesia más vieya ye la ilesia San Pedro en Lobeda.<br />

Diferencies ente revisiones de «Jena»