Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Idioma ladín»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
BandiBot (alderique | contribuciones)
Bots
130 520 ediciones
m Bot: Troquéu automáticu de testu (-Santo Cristina +Santa Cristina)
m Preferencies llingüístiques
Llinia 31:
=== Variedá atesina del Sella ===
{{Listen|filename=Adele_Moroder_Lenert.ogg|title=Estazo en Ladín de Gherdëina|description=Adele Moroder-Lenert fala sobre los sos güelos. (tomáu de ''Archive Radiu Ladin - Alex Moroder'')}}
{{Listen|filename=Tresl Gruber jeuni daldida ncuei.ogg|title=Estazo de Ladín de Gherdëina|description=Tresl Gruber fala de la so mocedá. (Emitíu per Radio Ladin en 1961)<ref>[http://www.mediathek.bz.it/index.php?option=com_adlib&Itemid=15&adlibId=50001041 File from ''Archiv Radio Ladin - Alex Moroder'' Mediathek Bozen Signatur CRLG_216_Spur2]</ref> }}
A esta variedá, asina llamada pol [[ríu Adigio]] (en llatín Athesis) y el macizu Sella, pertenecen los dialectosdialeutos del [[Alto Adigio]]:
* dialectudialeutu del [[Val Gardena|valle de Gardena]] (''Gherdëina''), 9&nbsp;196 habitantes, 88,44&nbsp;% ladinohablantes;
* dialectudialeutu del valle de [[Badía|Badia]] y de [[Marebbe]], 10&nbsp;632 habitantes, 94,05&nbsp;% ladinohablantes.
Los dialectosdialeutos de la variedá atesina son los que caltuvieron meyor que los otros les característiques orixinales de la llingua ladina.
 
=== Variedá trentina del Sella ===
El dialectudialeutu del Val di Fassa en Trentín ta subdividíu a la so propia vegada en:
* moenat
* brach
* cazet.
Tán 7&nbsp;553 nativos ladinos (82,8&nbsp;% de la población del valle).<ref name="minoranzelinguistiche.provincia.tn_1">[http://www.minoranzelinguistiche.provincia.tn.it/binary/pat_minoranze/minoranze/ladini_mocheni_cimbri_pop_2001_x_comune_y_residenza.1205943234.pdf Tab. I.5 pertenencia a la población de llingua ladina (censu 2001)], Anuariu d'estadística de la provincia autónoma de Trento, 2006 - Tab. I.5</ref>
El dialectudialeutu de Fassa ta contamináu pol [[dialectudialeutu trentín]], d'orixe [[Idioma vénetu|veneciana]] y [[Idioma lombardu|lombarda]].
 
=== Variedá agordina del Sella ===
Llinia 49:
* [[Fodom]] o ladín del altu valle Cordevole, faláu en [[Livinallongo de la Col di Llana]] y [[Colle Santa Lucia]]
* Rocchesano en [[Rocca Pietore]] (Lad. ''La Ròcia'').
* DialectuDialeutu de [[Laste|Laste di Sopra]] (lad. ''Laste de Sora'') y de Sottoguda (lad. ''Stagùda'').
* En [[Alleghe]] fálase un dialectudialeutu ladín-venecianu, que presenta influencies del [[idioma vénetu]].<ref>Ernesto Majoni y Luigi Guglielmi: ''Ladinia bellunese: storia, identità, lingua, cultura. Manuale informativu.'' Tipografia Ghedina, Cortina 2003 (p. 15)</ref>
* Tamién los idiomes de [[Agordo]] y del so valle, asina come nel [[Valle del Biois]] (dende [[Cencenighe Agordino]] hasta [[Falcade]]) considérense semiladinos.
 
Llinia 57:
 
=== Variedá cadorina ===
En provincia de Belluno la llingua ladina falar en [[Cadore]] y [[Comelico]] en forma de ''[[ladín cadorino]]''.<ref>''Manuale di linguistica y filologia romanza'', L. Renzi y A. Andreose, il Mulino, pg. 56-57</ref> Conozse l'idioma cadorino propiu y el comeliano, faláu y la zona de [[Comelico]], que ye un dialectudialeutu que tamién se caltuvo.
 
El vajontino ta clasificáu dacuando a la variedá cadorina. Falar na área de [[Erto]] y [[Cimolais]] na provincia de Pordenone [[Friuli]], y portanto paecer al friulano occidental.
 
=== Variedaes Nones y Solander ===
El Trentín occidental, nel [[Val di Non]], [[Val di Sole]], [[Val di Peio]], [[Val di Rabbi]] y parte del [[Val Rendena]], separaos de la área dolomítica, fálense idiomes ladinos con influencies del [[dialectudialeutu trentín]] y del [[idioma lombardu]].
 
=== Ladín estándar ===
Llinia 336:
| [[Selva di Val Gardena]] || ''Sëlva'' ||2 664 || 89,74 %
|-
! Provincia || || || 4,53 %
|}
 
Llinia 367:
=== Provincia de Belluno ===
[[Archivu:Lingua ladina in provincia di Belluno.svg|thumb|right|280px||Llingua ladina en provincia de Belluno (n'azul escuro la área qu'hasta 1918 foi parte del Tirol austriacu, n'azul claro'l restu de la área ladina)]]
Nes siguientes comuñes el ladín ta reconocíu: [[Agordo]], [[Alleghe]], [[Auronzo di Cadore]], [[Borca di Cadore]], [[Calalzo di Cadore]], [[Canale d'Agordo]], [[Cencenighe Agordino]], [[Cibiana di Cadore]], [[Colle Santa Lucia]], [[Comelico Superiore]], [[Cortina d'Ampezzo]], [[Danta di Cadore]], [[Domegge di Cadore]], [[Falcade]], [[Forno di Zoldo]], [[Gosaldo]], [[El Valle Agordina]], [[Livinallongo de la Col di Llana]], [[Lozzo di Cadore]], [[Ospitale di Cadore]], [[Perarolo di Cadore]], [[Pieve di Cadore]], [[Rivamonte Agordino]], [[Rocca Pietore]], [[San Nicolò di Comelico]], [[San Pietro di Cadore]], [[San Tomaso Agordino]], [[San Vito di Cadore]], [[Santu Stefano di Cadore]], [[Selva di Cadore]], [[Taibon Agordino]], [[Abarganada Agordina]], [[Valle di Cadore]], [[Vigo di Cadore]], [[Vodo di Cadore]], [[Voltago Agordino]], [[Zoldo Alto]], [[Zoppè di Cadore]].
 
== Referencies ==
Llinia 375:
 
=== Enllaces esternos ===
* [http://dialectometrydialeutometry.com/ald/ Ladinienatlas ALD-I]
* [http://ald.sbg.ac.at/ald/ald-i/ Linguistic Atles of Dolomitic Ladinian and neighbouring Dialects - Speaking Linguistic Atles]
 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Idioma_ladín»