Diferencies ente revisiones de «Árabe andalusí»

Árabe andalusí|nativu = العربية الأندلسية / ''al-arabiya al-andalusīyá''

El '''árabe andalusí''' foi un [[Árabe dialectaldialeutal|dialectudialeutu]] del [[idioma árabe]] faláu en [[Al-Ándalus]], el territoriu de la [[península ibérica]] (modernos [[España]] y [[Portugal]]) que formó parte del [[mundu islámicu]] ente los sieglos [[sieglu VIII|VIII]] y [[sieglu XV|XV]]. Anguaño ye una [[llingua muerta]] yá que tres la espulsión de los [[moriscu]]s nel sieglu XVII, estos integráronse coles poblaciones del norte d'África perdiendo col tiempu la so llingua distintiva, que siguió a la [[Reconquista|conquista cristiana]], pero entá s'usa na [[música andalusí]] y exerció una influencia considerable nos dialectosdialeutos de ciudaes como [[Tetuán]], [[Fez (Marruecos)|Fez]], [[Rabar]], [[Tánger]], [[Nedroma]], [[Tremecén]], [[Mostaganem]], [[Cherchell]] y [[Arxel]]. Na [[Comunidá valenciana]] foi la llingua predominante de les rexones interiores hasta entamos del sieglu XVII.

Tamién tuvo cierta influencia sobre'l [[Idioma mozárabe|romance andalusí]], el [[idioma español|castellán]] (español), el [[idioma catalán|catalán]], el [[Idioma gallegu|gallegu]] o [[idioma portugués|portugués]] y los dialectosdialeutos [[árabe marroquín]] y [[árabe arxelín]] (principalmente'l oraní). Gran númberu de los [[préstamu léxicu|préstamos léxicos]] del español nel árabe marroquín pasaron al traviés del árabe andalusí tardíu.

L'árabe andalusí pertenez a la familia de dialectosdialeutos neoárabes occidentales antiguos, polo que nun almite distinciones ente dialectosdialeutos beduinos, urbanos o rurales, nin tampoco ente les comunidaes musulmana, cristiana o xudía.

Como n'otres rexones arabófonas, el dialectudialeutu local andalusí namái s'usaba na comunicación verbal, utilizándose namái'l [[árabe clásicu]] pa materies elevaes o testos escritos.

El primer casu conocíu d'árabe andalusí data de los sieglos X y XI, en cites aisllaes, primero en testos en prosa y poesíes n'árabe clásicu ([[moaxaja]]), y más tarde, a partir del sieglu XI, en poemes dialectalesdialeutales con estribillu ([[zéjel]]) y conxuntos de refranes dialectalesdialeutales. Los sos últimos documentos seríen efectos comerciales y una carta escrita a principios del sieglu XVII en [[provincia de Valencia|Valencia]]. Cola [[espulsión de los moriscos]] (1609-1613) importantes contingentes fueron espulsaos de Valencia, polo que la llingua foi erradicada de la rexón.

Como nel restu del [[Árabe dialectaldialeutal|neoárabe]] hai un marcáu enclín analíticu, esto ye, munches marques sintétiques de casu piérdense, prefiriéndose construcciones analítiques. Tamién hai un amenorgamientu de alomorfos, por casu n'árabe clásicu les marques de [[xéneru gramatical|xéneru femenín]] inclúin /-at, -āʔ, -à~-ā/, pero n'árabe andalusí namái apaecen derivaos de la primera /-a(t)/ onde l'elementu /t/ namái apaez dacuando.

* El dialectudialeutu árabe andalusí y l'orixe del aljamiado, artículu del Centru d'Estudios Moriscos d'Andalucía