Diferencies ente revisiones de «Idioma matlatzinca»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo testu: -"pequenu" +"pequeñu" |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 16:
|mapa_leyenda=Estensión de les llingües matlatzinca-atzinca-pirinda a principios del sieglu XX, y área d'espansión probable nel sieglu XVI |iso1=
|iso3=mat}}
El '''matlatzinca''' o '''pirinda''' (tamién llamáu '''matlaltzinca''' y '''matlazinca''') ye'l nome que se suel dar a dos lengua emparentaes anque inintelixibles falaes en partir sur del [[Estáu de Méxicu]]. La primera d'estes llingües puramente llamada [[idioma ocuilteco|ocuilteco]] o tlahuica tien unos 500 falantes qu'habiten principalmente na
Nesti artículu describe'l matlatzinca de [[San Francisco Oxtotilpan]].
== Historia ==
En tiempos prehispánicos el dominiu d'estes llingües estender pol valle de [[Toluca]] o valle del Matlatzinco, al norte colindaba cola rexón [[mazahua]] de Ixtlahuaca. Nes poblaciones como Tejupilco, Tonatico, Amatepec y Tlatlaya los [[Matlatzinca|matlazincas]] cohabitaban colos [[chontal]]es y [[mazateco]]s,<ref>R. Escalante y M. Hernández, 1999, p.7</ref> polo qu'esta rexón tuvo venceyada col norte de Guerrero onde había Matlatzincas en Colula, Alahuixtlan, Tepecuacuilco y Tlacozahuitlan. Tamién había dellos matlatzincas nel Valle de Méxicu, mayoritariamente nahua, nes cabeceres tepanecas de [[Azcapotzalco]] y [[Tacuba]] y llugares como [[Coyoacán]]. Nel valle de Morelos alcontrábense falantes de matlatzinca na rexón de [[Cuernavaca]] hasta'l sieglu XIX. Al oeste'l dominiu de les llingües matlatzincas estender hasta'l reinu purépecha de [[Tzintzuntzan]] nel estáu de [[Michoacán]], de fechu nes
Anguaño debíu al pequeñu númberu de falantes, que la so edá media tiende a aumentar, les llingües matlazincas (ocuilteco y matlazinco puramente) considérense llingües amenaciaes. Aun así estes llingües gocien de reconocencia oficial: en 2001 xuntu con otres 62 llingües, reconocióse la so estatus llegal de llingua nacional de Méxicu.<ref>La [https://web.archive.org/web/20070208095913/http://www.sep.gob.mx/work/resources/LocalContent/62817/12/ley_gen_derechos_ling_indigenas_2.htm ''Llei Xeneral de Derechos Llingüísticos de los Pueblos Indíxenes''], decretu publicáu'l [[13 de marzu]] de [[2003]]</ref>
Llinia 30:
* El '''matlatzinca''' puramente dichu faláu n'anguaño en San Francisco Oxtotilpan, y tamién mientres la primer metá del sieglu XX en [[Mexicaltzingo (conceyu)|Mexicaltzingo]], que cunta con daqué más de mediu millar de falantes.
* El '''tlahuica''', '''atzinca''' (o '''ocuilteco''') faláu en [[San Juan Atzingo]], qu'a principios de sieglu XXI apenes cuntaba con una ventena de falantes.
* El '''pirinda''', totalmente extinto na actualidá y que foi faláu nel oriente de Michoacán. Una de les rexones onde se caltuvo hasta más tarde foi la
== Descripción llingüística ==
| |||