Diferencies ente revisiones de «Guerra Civil Española»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 79:
Dende finales d'abril, foi'l xeneral Mola quien tomó la direición de la trama golpista (moviéndose asina'l centru de la combalechadura de Madrid a Pamplona), adoptando'l nome clave de “El Direutor”. Este siguió col proyeutu de constituyir una Xunta Militar presidida pol xeneral Sanjurjo, y empezó a redactar y espublizar una serie de circulares o “Instrucciones reservaes” nes que foi perfilando la complexa trama que llevaría alantre'l golpe d'Estáu.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=136}} La primera de los cinco “instrucciones reservaes” dictar el 25 de mayu y nella yá apaeció la idea de que'l golpe tendría que dir acompañáu d'una violenta represión.{{Harvnp|Casanova|2007|pp=173-174}}
Mola consiguió comprometer nel golpe a numberoses guarniciones, gracies tamién a la trama clandestina de la UME pero tenía duldes sobre'l trunfu del golpe nel llugar fundamental, Madrid, y tamién sobre Cataluña, Andalucía y Valencia.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=136}} Con éses el problema de los militares implicaos yera que, a diferencia del [[Dictadura de Primu de Rivera|golpe d'estáu de 1923]], agora nun cuntaben cola totalidá del Exércitu (nin de la Guardia Civil nin les otres fuerces de seguridá) pa sofitalo.{{Harvnp|Juliá|1999|p=115. «Les divisiones que se manifestaren nel senu del propiu exércitu dende la Dictadura... mientres la República algamaren un singular grau de roxura cola creación d'uniones militares enfrentaes pola cuestión del réxime políticu [la UME, [[Unión Militar Española]], monárquica; y la republicana [[Unión Militar Republicana Antifascista]], UMRA, con una influencia muncho más amenorgada]»}} Una segunda diferencia
[[Archivu:VictorHurtado-LaSublevacion-PlanGolpista.jpg|thumb|upright=1.5| Mapes que representen los planes afilvanaos por Mola pa dar el [[Golpe d'Estáu n'España de xunetu de 1936|Golpe d'Estáu]] que baltara a la [[Segunda República Española|Segunda República]].]]
A principios de xunetu de 1936 la preparación del golpe militar taba casi terminada, anque'l xeneral Mola reconocía que "''l'entusiasmu pola causa nun llegó inda al grau d'esaltación necesariu''" y acusaba a los [[carlista|carlistes]] de siguir poniendo dificultaes al siguir pidiendo "concesiones inadmitibles". El plan del xeneral [[Emilio Mola]] yera un llevantamientu coordináu de toles guarniciones comprometíes, qu'enllantaríen l'estáu de guerra nes sos demarcaciones, empezando pol Exércitu d'África, qu'ente los díes 5 y 12 de xunetu realizó unes maniobres nel Llanu Mariellu onde se terminaron de perfilar los detalles de la sublevación nel [[Protectoráu español de Marruecos|Protectoráu de Marruecos]]. Como se prevía qu'en Madrid yera difícil que'l golpe trunfara por sigo solo (la sublevación na capital taría al mandu del xeneral Fanjul), taba previstu que dende'l norte una columna empobinada por el mesmu Mola dirixir escontra Madrid pa sofitar el llevantamientu de la guarnición de la capital. Y por si tou eso fallaba tamién taba entamáu que'l xeneral Franco, dempués de sublevar les islles Canaries, dirixir dende ellí al Protectoráu de Marruecos a bordu del avión [[de Havilland DH.89 Dragon Rapide|Dragon Rapide]], fletáu en Londres el 6 de xunetu pol corresponsal del diariu [[ABC (periódicu)|ABC]] [[Luis Bolín]] gracies al dineru apurríu pol financieru [[Juan March]], pa ponese al mandu de les tropes coloniales, cruciar el [[estrechu de Xibraltar]] y avanzar sobre [[Madrid]].{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=138}}{{Harvnp|Casanova|2007|p=174}} Una vegada depuestu'l gobiernu de la República, instauraríase una dictadura militar siguiendo'l modelu de la [[Dictadura de Primu de Rivera]], al mandu de la cual asitiaríase'l exiliado xeneral Sanjurjo.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=138}} “Los sublevaos llevaron a cabu la so acción pretendiendo que s'alzaben contra una revolución absolutamente inesistente na dómina en qu'actúen, inventen documentos falsos que compunxo [[Tomás Borrás]] y que falaben d'un gobiernu soviéticu que se preparar, y de fechu lo que representaben yera la defensa de les posiciones de les vieyes clases dominantes, la llucha contra les reformes sociales, más o menos fondes, que'l Frente Popular pon de nuevu en marcha".{{Harvnp|Aróstegui|1997|p=32}}
Llinia 189:
Fracasáu l'intentu d'envolubrar Madrid pol noroeste, los nacionales intentar pol sureste avanzando escontra'l ríu [[Jarama]] pa cortar la vital carretera de Valencia, por onde llegaben a Madrid la mayoría de los sos suministros. La '''[[batalla del Jarama]]''' empecipióse'l [[4 de febreru]] col ataque por unidaes de la [[Lexón Española]] y fuerces [[regulares]] marroquines, sofitaes por carros de combate, a les posiciones republicanes. El 11 de febreru tomaben la ponte de [[Pindoque]] defendíu pola compañía "[[André Marty]]" de la [[XII Brigada Internacional]] que tuvo 86 muertos. Los nacionales prosiguieron la so meyora pero les fuerces republicanes sofitaes por unidaes de tanques soviéticos empobinaos pol xeneral "Pablo" (el [[Aleksandr Rodímtsev|xeneral Rodímtsev]]) y el dominiu del aire de l'aviación republicana gracies a los "[[Polikarpov I-15|Chatos]]" obligó-yos a detenese y arrenunciar a algamar la llinia [[Arganda del Rey|Arganda]]-[[Morata de Tajuña]]. Sicasí los republicanos nun pudieron recuperar el terrén perdíu y el frente quedó estabilizáu'l [[23 de febreru]] de 1937. Foi'l final de la [[batalla del Jarama]].{{Harvnp|Alpert|1996|pp=138-139}}
Mientres s'empecipiaba la [[batalla del Jarama]], producíase la [[Batalla de Málaga (1937)|toma de Málaga]] polos nacionales el [[8 de febreru]] de 1937, gracies especialmente a la intervención de les unidaes motorizadas de la división de milicies [[fascista|fascistes]] italianes ("legionari" del CTV, [[Corpo di Truppe Volontarie]]) qu'empezara a llegar a España dos meses antes unviada por [[Mussolini]], imbuyíu de la idea de que'l soldáu fascista yera bien cimeru al combatiente "coloráu". L'ataque empezara'l 14 de xineru de 1937 avanzando dende [[Ronda]] pel norte, siguiendo la carretera costera avanzando escontra [[Marbella]] pel oeste (col sofitu de los dos modernos cruceros [[cruceru Baleares|Baleares]] y [[crucero Canaries|Canaries]] que bombardeaban dende'l mar y contra los que poco podíen faer los destructores y los más vieyos y peor armaos cruceros republicanos) y dende [[Provincia de Granada|Granada]] hasta [[Alhama de Granada|Alhama]] pol nordés. Anque les milicies republicanes consiguieron contener l'ataque tierra adientro, el día 5 de febreru converxeron delles columnes sobre Málaga encabezaes poles fuerces italianes. Esto obligó a retirase a les milicies a la capital pero ellí faltes de mandos, de fortificaciones pa la defensa y del sofitu de la flota republicana nun tuvieron más remediu qu'entamar la fuxida escontra l'este pela carretera costera de Málaga y Almería acompañaes de miles de civiles mientres yeren ametrallaos y bombardeados pola aviación italiana y los barcos de guerra de los sublevaos. A los pocos díes los nacionales llegaben a [[Motril]] faciendo numberosos prisioneros y llogrando grandes cantidaes de material.{{Harvnp|Alpert|1996|pp=141-142}} "Pal Gobiernu republicanu, la derrota demostró una fonda ineficacia y una falta d'enerxía moral y señaló l'empiezu de la decepción de los comunistes con al
[[Archivu:Bundesarchiv Bild 183-2006-1204-510, Spanien, Schlacht um Guadalajara.jpg|thumb|Artilleros italianos del bandu subleváu disparando un cañón na [[Batalla de Guadalaxara (1937)|batalla de Guadalaxara]].]]
El tercer y últimu intentu d'envolubrar Madrid foi una iniciativa del "[[Corpo di Truppe Volontarie]]" (CTV) fascista italianu, a la qu'aportó'l "Generalísimo" Franco, y que dio llugar a la '''[[Batalla de Guadalaxara (1937)|batalla de Guadalaxara]]'''. La idea italiana de la ofensiva yera atacar Madrid dende'l nordés dirixiéndose a [[Guadalaxara (España)|Guadalaxara]] y una vegada tomada esta ciudá cortar la carretera de Valencia y entrar na capital. Pa esta operación, na que se siguiría la táctica de lo que los xenerales italianos llamaben "[[guerra relámpago]]" (les previsiones yeren que nuna selmana, ente'l 8 y el 15 de marzu de 1937, Madrid sería conquistada), esplegar bona parte de los de los 48.000 efectivos con que cuntaba entós el CTV (integraos en cuatro divisiones con 4.000 vehículos, 542 cañones y 248 aviones).{{Harvnp|Alpert|1996|pp=142-148}}
Llinia 601:
== La guerra civil nel arte ==
La tema de la Guerra Civil ye'l de mayor producción lliteraria de tola [[historiografía]] española,<ref>''La bibliografía sobre la guerra civil española ye xigantesca. Díxose que supera llargamente a la esistente al
=== Cine ===
| |||