Diferencies ente revisiones de «Cómodu»

Marco Aurelio foi'l primer emperador dende'l reináu de [[Tito Flavio Vespasiano|Vespasiano]] que nomó como herederu al so propiu fíu. La primera característica identitaria de la [[dinastía Antonina]] foi la eleición d'un socesor per parte del gobernante. Como la mala suerte (o la fortuna) nun-y apurrió herederos a [[Nerva]], [[Traxanu]], [[Adriano]] nin [[Antonino Pío]], el tronu pasó en cada casu non en socesión hereditaria sinón a un home consideráu pol emperador como'l meyor pal puestu. Puede dase esplicación al fechu de la eleición arbitraria del socesor almitiendo qu'ésta nun foi la norma por defectu sinón que, fechu escepcional, cuatro emperadores nun teníen descendencia masculina nel momentu de la so muerte. La accesión al tronu de Cómodu confirma esta idea. El 27 de payares de 176, Marco Aurelio concedió al so fíu'l rangu de ''[[Imperator]]'' y en 177, l'emperador otorgódio a Cómodu'l títulu de [[Augusto (títulu)|''Augusto'']], concediéndo-y práuticamente los sos mesmos poderes. La igualdá total de competencies imperiales tuvo llugar el 23 d'avientu de 177, cuando Cómodu foi compensáu con unos poderes bien inusuales ente los herederos: la [[tribunu|''tribunicia potestas'']]. El 1 de xineru de 177 Cómodu convertir a la edá de 15 años nel [[cónsul romanu|cónsul]] más nuevu de tola hestoria del Imperiu hasta esi momentu.<ref>Asina lo indiquen les inscripciones:

Ente los años [[185]] y [[190]], Cleandro dio en concentrar el poder nes sos propies manos y a arriquecese al convertise en responsable de tolos cargos públicos: vendió y otorgódio al meyor postor la entrada al Senáu, mandos militares, gobiernos de provincies ya inclusive consulaos ''suffectus''. El descontentu estender por tol Imperiu, causando una gran fola de deserciones a lo llargo de los exércitos aparcaos na [[Galia]] y [[Germania Magna|Germania]]. Pescennius Niger empezó a axuntar sol so mandu a toos el desertores de los exércitos de Galia y empecipióse una revuelta a lo llargo de [[Gran Bretaña]] dirixida polos exércitos britanos. Nel añu [[187]], unu de los líderes de los rebeldes, Maternu, viaxó dende la Galia hasta la capital imperial coles mires d'asesinar al emperador nos ''Festivales de la Gran Diosa'', pero foi traicionáu y executáu. Esi mesmu añu [[Pertinax]] esmazcaró una combalechadura empobinada por dos enemigos de Cleandro — [[Antistio Burru]] (unu de los cuñaos de Cómodu) y [[Antonino Arrio]]. Como resultancia, les apaiciones de Cómodu en públicu tornáronse más inusuales entá, y l'emperador prefirió retirase a les sos finques. Esta situación recuerda enforma a lo qu'asocedió cuando l'emperador [[Tiberio]] retirar a la [[Capri|Isla de Capri]], dexando nel poder al prefeutu del pretorio [[Sejano]], un ambiciosu ensin escupulicios capaz de cometer les peores acciones inimaxinables. A principios de [[188]] Cleandro despidió al actual prefeutu del pretorio, [[Atilio Ebuciano]], y asumió él mesmu'l mandu supremu de los pretorianos asumiendo'l rangu de ''pugione'' (portador de la daga) y con dos prefeutos subordinaos a la so poder. Cleandro atopar nesta dómina nel cenit del so poder, y a pesar d'axuntar yá una gran fortuna, siguió vendiendo cargos públicos a persones privaes. El puntu culminante del gobiernu opresivo de Cleandro llegó nel añu 190, cuando nun añu produciéronse 25 consulaos suffectus (ente los que s'incluyíen al futuru emperador [[Septimio Severu]]), un récord en tola hestoria del consuláu.

Nel añu [[191]] españó una gran quema na ciudá de Roma qu'acabó con munchos edificios públicos, incluyendo'l Templu de Pax, el Templu de Vesta y partes del Palaciu Imperial. Tres el fueu, Cómodu vio na destrucción de la ciudá una forma de inmortalizar el so propiu nome y, a principios de [[192]], proclamóse ante'l pueblu como'l nuevu [[Rómulo]], refundando la ciudá col nome de ''Colonia Lucia Annia Commodiana''. Por aciu heraldos proclamó qu'a partir d'esi momentu los meses seríen renombraos colos sos (agora dolce) nomes: ''Lucius'', ''Aelius'', ''Aurelius'', ''Commodus'', ''Augustus'', ''Herculeus'', ''Romanus'', ''Exsuperatorius'', ''Amazonius'', ''Invictus'', ''Felix'', ''Pius''. Les allunaes acciones del emperador nun quedaron ende, sinón que renombró a les [[lexón romana|lexones]] col nome de ''Commodianae'', a la flota qu'importaba granu procedente de d'[[África (provincia romana)|África]] col nome de ''Alexandria Commodiana Togata'', al Senáu col nome de ''Senatus Commodianus Fortunatus'', al so palaciu y los habitantes de la ciudá de Roma col nome de ''Commodianus'' y al día en que se promovieron estes reformes col nome de ''Dies Commodianus''.<ref>[http://www.roman-emperors.org/commod.htm Cómodu (180–192)]</ref> Al renombrar tou esto, Cómodu presentábase ante'l mundu como la fonte de la vida y de la relixón del Imperiu. Ordenó que se degollara al ''[[Colosu de Ñerón]]'' y que se punxera nel llugar la so propia cabeza. A los pies del monumentu asitióse un lleón recreando la representación tradicional de Hércules y a vista de too el mundu una inscripción que rezaba «''l'únicu zurdu que conquistó a mil hombre en 12 ocasiones''».<ref>[[Dión Casio]], ''Hestoria Romana'' 73.22.3</ref>

Les acciones que se rexistraron del so reináu amuesen un refugu total a la política del so padre, cuantimás a los conseyos de los sos asesores y a la so austera manera de vida. Desconozse si tratar d'un refugu psicolóxicu escontra Marco Aurelio o a la resultancia de siguir los sos propios caprichos. Lo más probable ye que, siendo criáu nun ambiente de d'[[estoicismu|estoicu]] [[ascetismu]], cuando tuvo oportunidá de lliberar de les sos obligaciones [[filosofía|filosófiques]] facer ensin bazcuyar. Tres los repitíos intentos d'asesina-y, Cómodu decidió empecipiar una serie d'execuciones sistemátiques a lo llargo de tola ciudá coles mires de semar la medrana ente'l pueblu. Unu de los mayores exemplos de la llocura del emperador puede reparase cuando ordenó l'esterminiu de la ''gens Quintilii''. Condiano y Máximu fueron executaos so la sida de que, anque nun se demostrara la so implicación nes combalechadures en contra de la persona del emperador, la riqueza y el talentu d'ésti amenaben la so envidia faciéndolos bien peligrosos.<ref>[[Dión Casio]], ''Hestoria Romana'' 73.5.3.</ref>

** Manda executar a [[Tigidio Perenio]] y dexa el gobiernu en manos de d'[[Cleando|Aurelio Cleandro]].

*** [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3atext%3a2008.01.0508%3awork%3d7 Testu en llatín], con índiz electrónicu, nel [[Proyeutu Perseus]]. Emplegando'l rótulu activu "''aponderái''", que se topa na parte cimera derecha, llógrase ayuda en n'[[Idioma inglés|inglés]] col vocabulariu [[Llatín|llatinu]] del testu.