Diferencies ente revisiones de «Domicianu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques |
m Iguo testu: -"otorgar" +"dar" |
||
Llinia 41:
[[Archivu:Roman Empire 69-es.svg|thumb|330px|left|Mapa del Imperiu romanu mientres l'Añu de los Cuatro Emperadores, les provincies azules indiquen les rexones lleales a Vespasiano.]]
{{AP|Añu de los cuatro emperadores}}
El [[9 de xunu]] del añu [[68]], ente la creciente oposición del [[Senáu Romanu|Senáu]] y l'exércitu, [[Ñerón]] se [[Suicidiu|suicidó]], terminando asina cola [[dinastía Julio-Claudia]] y desamarrando una devastadora [[guerra civil]] conocida como'l ''Añu de los cuatro emperadores''. En dicha guerra, los cuatro xenerales más influyentes del [[Imperiu romanu]] —[[Galba]], [[Otón]], [[Vitelio]] y [[Vespasiano]]— fuéronse apostando sucesivamente'l control del mesmu. Informáu de la muerte del postreru ''Julio-Claudio'', según del nomamientu como emperador de [[Galba|Servio Sulpicio Galba]], entós gobernador
Antes d'algamar [[Italia]], Titu foi informáu de que Galba fuera asesináu y de que [[Otón]] fuera nomáu'l so socesor. Namás empecipiar el so reináu, l'ex-[[gobernador romanu|gobernador]] de [[Lusitania]] tuvo que faer frente a la rebelión de [[Vitelio]] y les sos [[lexón romana|lexones]] de [[Germania]]. El rebelde foi coronáu emperador poles sos tropes y empecipió una marcha sobre Roma. Nun queriendo arriesgase a ser prindáu por nengún de los dos bandos, Titu suspendió'l viaxe y volvió a [[Judea (provincia romana)|Judea]] al pie del so padre.<ref name="tacitus-histories-ii-2">Tácito, ''Hestories'' [[wikisource:The Histories (Tacitus)/Book 2#2|II.2]]</ref>
Llinia 66:
Fracasada la so carrera político y militar, el futuru emperador centró la so atención nos asuntos qu'afectaben a la so vida doméstica. Vespasiano intentó alcordar un matrimoniu ente'l so fíu menor y la fía de Titu, [[Julia Flavia]].<ref name=jones-33>Jones (1992), p. 33.</ref> Sicasí, ésti taba tan fondamente namoráu de [[Domicia Longina]] que llogró convencer al so home, [[Lucio Elio Lamia]], de que se divorciara al envís de poder casase con ella él mesmu.<ref name=jones-33 /> Vespasiano, anque nun principiu opúnxose a esta unión, venció al ver lo beneficiosa que yera pa dambes families. Longina yera fía de [[Cneo Domicio Corbulo|Corbulo]], un militar competente y políticu respetáu, que se suicidó por ordes de [[Ñerón]] tres el fracasu de la [[Cayu Calpurniu Pisón|''Combalechadura de Pisón'']]. Al traviés d'esti matrimoniu non yá restablecíense les conexones cola oposición senatorial, sinón que tamién se reforzaba la campaña propagandística que trataba de despintar l'ésitu esperimentáu pola carrera política de Vespasiano mientres el reináu del odiáu emperador. El oficiales imperiales manipoliaron la información con cuenta de crear unos falsos venceyos colos finaos [[Claudio]] y [[Claudio Tiberio Xermánicu|Británicu]]. Rehabilitáronse les propiedaes de les víctimes de los escesos de Ñerón.<ref>Jones (1992), p. 34.</ref>
Al paecer el matrimoniu foi feliz,<ref name=jones-35>Jones (1992), p. 35.</ref> anque se vio obligáu a tolerar constantes acusaciones de [[adulteriu]] y [[divorciu]].<ref name=jones-35 /> En [[73]] nacería l'únicu fíu de la pareya, un varón del que se desconoz el nome fináu en [[81]].<ref name=jones-36>Jones (1993), p. 36.</ref> Jones cunta que esta foi la razón pola qu'en [[83]] Domicianu exilió a la so esposa so acusaciones de [[infertilidad]].<ref>Jones (1992), p. 36.</ref> Sicasí facer volver; quiciabes por amor o al envís d'acallantar los rumores que lu rellacionaben cola so sobrina, Julia Flavia.<ref>Jones (1992), p. 39.</ref> Desconozse si tuvo dalgún fíu ilexítimu, mas nunca se volvió a casar. N'asocediendo nel tronu al so hermanu,
==== Herederu de calter formal. Ascensu al tronu ====
Llinia 161:
===== Relaciones col Senáu =====
Dende la cayida del [[República romana|orde republicanu]], l'autoridá del [[Senáu Romanu|Senáu]] viérase bien amenorgada sol réxime gubernamental establecíu por [[César Augusto|Augusto]], conocíu comúnmente col nome de ''[[Principáu (Roma)|Principáu]]''. Esta forma de gobernar dexaba la esistencia d'un réxime autocráticu ''de facto'' de la que caltenía los aspeutos formales del sistema republicanu. La mayor parte de los emperadores aguiyaron esta falsa fachada democrática de la que s'aseguraron la so reconocencia como monarques («''princeps''») ente'l senadores. Sicasí, Domicianu y otros emperadores nun se valieron de la diplomacia con cuenta d'algamar esta reconocencia, sinón qu'emplegaron la fuerza. El mesmu Domicianu diera amueses de la so autocracia namás xubir al tronu; nun gustaba de los aristócrates y nun tenía mieu n'amosalo. El so gobiernu supón la total anulación del poder del Senáu, pos les sos decisiones basar nos conseyos d'un pequeñu grupu d'asesores y caballeros a los que s'
Sicasí, trató de realizar dalguna concesión al Senáu. Considerando que mientres los reinaos del so padre y el so hermanu concentróse'l poder consular en manos de la ''Familia Flavia'', l'emperador almitió un númberu sosprendentemente considerable d'opositores provincianos al consuláu; siempres y cuando él abriera cada añu como cónsul ordinariu.<ref name=autogenerated1>Jones (1992), pp. 163-168</ref> A pesar d'ello, nun se determinó si esto constitúi un verdaderu intentu de reconciliase coles facciones contraries del Senáu. Ye probable que, al ufiertar el consuláu a opositores potenciales pretendiera pone-yos en peligru a güeyos de los sos partidarios. Cuando la xestión de los sos enemigos nun yera impecable, yeren exiliados o executaos y los sos bienes confiscados.<ref name=jones-169 />
Llinia 192:
Tres el nomamientu de Nerva como emperador, el Senáu emitió un ''[[damnatio memoriae]]'' (lliteralmente, «''condena de la memoria''») sobre Domicianu:<ref name=jones-160 /> les sos monedes y estatues fueron fundíes, les sos [[Arcu (construcción)|arcos]] baltaos y el so nome esaniciáu de tolos rexistros públicos.<ref name="suetonius-domitian-23">Suetonio, ''Les vides de los dolce césares'', [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/Y/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Domitian*.html#23 Dom. 23]</ref><ref name="dio-history-lxviii-1">Dión Casio, ''Hestoria romana'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/Y/Roman/Texts/Cassius_Dio/68*.html#1 LXVIII.1]</ref> Domicianu ye l'únicu emperador sobre'l que s'emitió de manera oficial un ''damnatio memoriae'', anque pudo imponese ''de facto'' sobre otros. La mayoría de les sos semeyes fueron restauraos con cuenta de que representaren al nuevu emperador; d'esta miente impulsábase la producción de nuevos cuadros de la que s'esaniciaba'l material sobre'l que pesaba la condena senatorial.<ref>{{cita publicación| apellido= Last | nome= Hugh | títulu= On the Flavian Reliefs from the Palazzo della Cancelleria | formatu= subscription required | revista= The Journal of Roman Studies | volume= 38 | númberu= 1-2 | páxines= pp. 9-14 | editorial= Society for the Promotion of Roman Studies | añu= 1948 | url = http://www.jstor.org/stable/298163 | fechaacceso= 8 de xunu de 2008 | doi = 10.2307/298163 }}</ref> Casi toles estatues que llegaron hasta los nuesos díes topar nes provincies imperiales. El ''Palacio Flavio'' pasó a llamase la «''Casa del Pueblu''»; Nerva treslladóse a vivir a l'antigua residencia de Domicianu, allugada nos ''[[Xardinos de Salustio]]'.<ref>Pliniu el Mozu, ''Panexíricu'' 47.4</ref>
Anque la socesión efectuar de manera bien rápida, caltúvose latente'l sofitu de les [[exércitu romanu|fuerces armaes]] al acabante finar emperador. A la so muerte los militares solicitaron el so [[apoteosis|deificación]],<ref name="suetonius-domitian-23" /> y a manera de midida compensatoria demandóse la execución de los asesinos de Domicianu, a lo que Nerva negóse.<ref name="victor-caesaribus-12-7">Aurelio Víctor (attrb.), ''Epitome de Caesaribus'' [http://www.roman-emperors.org/epitome.htm 12.7]</ref> Roceanu, l'emperador sustituyó a Titu Petroniu Segundu por [[Casperio Eliano]] como ''[[prefeutu del pretorio|praefectus praetorio]]''.<ref name="lendering-casperius-aelianus">{{Cita web | apellido= Lendering | nome= Jona | títulu= Casperius Aelianus | url = http://www.livius.org/cao-caz/casperius/aelianus.html | editorial= [http://www.livius.org livius.org] | añu= 2005 | fechaacceso= 22 de setiembre de 2007 }}</ref> L'entamu del reináu de Nerva tuvo marcáu pola total insatisfaición pol estáu de les coses; n'ochobre de [[97]] españaría una nueva crisis cuando los pretorianos, lideraos por Casperio Eliano, asediaron el ''Palaciu Imperial'' y tomaron al emperador como rehén.<ref name="dio-history-lxviii-3" /> Ésti viose obligáu a vencer a los sos pidimientos, a apurrir a los responsables pola muerte de Domicianu ya inclusive a emitir un discursu nel qu'emponderaba la so actitú.<ref name="victor-caesaribus-12-8">Aurelio Víctor (attrb.), ''Epitome de Caesaribus'' [http://www.roman-emperors.org/epitome.htm 12.8]</ref> Titu Petroniu Segundu y Partenio fueron prindaos y asesinaos. Anque l'emperador salió ilesu del so secuestru, ésti supunxo un perduru revés a la so autoridá.<ref name="dio-history-lxviii-3">Dión Casio, ''Hestoria romana'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/Y/Roman/Texts/Cassius_Dio/68*.html#3 LXVIII.3]</ref> Poco dempués anuncióse
== Legáu ==
Llinia 214:
Mientres l'intre del s. XX volvieron evaluase les polítiques militares, alministratives y económiques de Domicianu. Sicasí, nun se publicar los escritos qu'esponíen la resultancia d'estos estudios hasta la década de [[1990]], casi cien años dempués de la publicación del ''Essai sur -y règne de l'empereur Domitien'' ([[1894]]), de [[Stéphane Gsell]]. La más importante d'estes obres ye ''The Emperor Domitian'', escrita pol historiador [[Brian Jones (historiador)|Brian W. Jones]], que llega la conclusión na so [[monografía]] sobre l'emperador qu'este yera un despiadáu anque eficiente autócrata.<ref name=gowing-domitian-review>{{cita publicación| apellido= Gowing | nome= Alain M. | títulu= Review: The Emperor Domitian | revista= Bryn Mawr Classical Review | allugamientu= University of Washington | fecha= 1992 | url = http://ccat.sas.upenn.edu/bmcr/1992/03.06.10.html }}</ref> Esti historiador afirma que mientres la mayor parte del so reináu nun esistió un sentimientu contrariu xeneralizáu escontra l'emperador o escontra la so alministración. Namái unos pocos fueron los que denunciaron la so durez; los mesmos qu'a la so muerte seríen los que s'atreveríen a esaxerar el so despotismu con cuenta de llograr el favor de la [[dinastía Antonina]].<ref name=gowing-domitian-review /> Esto pue ser ciertu en dellos casos, anque tamién resulta previsible que non se explicitara en demasía la animaversión al emperador, siendo qu'esti esaniciaba a los sos oponentes manifiestos.
Tres los sos estudios, Jones (op.cit.) conclúi que la política esterior del emperador yera realista: refugaba la guerra expansionista ya inclinábase por axustar trataos colos sos enemigos; d'esa manera romper cola tradición militar romana, que llamaba a la conquista de nuevos territorios por aciu ataques violentos. Pero cabo cuestionase si esta política yera frutu del convencimiento de les ventayes qu'
Nun caben duldes qu'el so eficiente programa económicu alzó a la moneda romana a valores que nun volvería algamar.
| |||