Diferencies ente revisiones de «Empirismu»

Nesta oposición el problema vien amenorgase a l'almisión de la esistencia o non esistencia de les [[idees innates]].

 

Esta manera de pensar rellacionando idees por aciu el ''analís'' dio enormes frutos nel progresu habíu mientres los últimos años nel [[cálculu]] matemáticu pal descubrimientu y descripción de les lleis de la naturaleza y les sos aplicaciones a la ciencia empírica, la Física como ciencia moderna y l'astronomía sobremanera.

Una xeneración dempués, el [[obispu]] [[Irlanda|irlandés]] [[George Berkeley]] (1685-1753) determinó que'l puntu de vista de Locke abre la puerta pa un eventual [[ateísmu]]. Escurrió un empirismu estremu, metafísicu, nel cual los oxetos esisten si son percibíos ''Esse est percipi'' (ser ye ser percibíu) de cuenta que un oxetu siempres ye percibíu; porque si nengún humanu percibir [[Dios]] sería la entidá encargada de percibilo. La perceición sía que non ye'l fundamentu del ser. Tales idees más qu'empíriques respuenden a un sentíu [[Idealismu|idealista]].<ref>Osborne, Richard. Filosofía I pa primerices. Buenos Aires: Longseller 2005. ISBN 987-9065-30-1. pg.161. George Berkeley: ''Esse est percipi''</ref><ref>Macmillan Encyclopedia of Philosophy (Enciclopedia Macmillan de filosofía) (1969), "George Berkeley", vol. 1, pg. 297.</ref><ref>''Macmillan Encyclopedia of Philosophy'' (''Enciclopedia Macmillan de filosofía'') (1969), "Empiricism" (Empirismu), vol. 2, pg. 503.</ref>

 

 

Per otra parte, [[David Hume]] amenorga toa conocencia, en cuanto tal, a «impresiones» y «idees».<ref>Una idea en cuanto conteníu mental ye, pa Hume, namás que l'alcordanza o la imaxe que queda d'una impresión.{{Cita|Col términu impresión refiérome a nueses más vívidas impresiones, cuando oyemos, o vemos, o sentimos, o amamos, o odiamos, o deseyamos. Y les impresiones estremar de les idees, que son impresiones menos vívidas de les que somos conscientes cuando cavilgamos sobre dalguna de les sensaciones enantes mentaes.| [[David Hume]]. Tratáu de la naturaleza humana. Llibru I. Del entendimientu. Primer parte: De les idees; el so orixe, composición, conexón, astracción etc.. Seición primer: Del orixe de les nueses idees.}}</ref> Almite dos tipos de verdaes: «verdaes de fechu»<ref>Son aquelles verdaes [[contingente]]s, esto ye, que pueden ser o nun ser. Inclúin lo que ye en realidá y lo posible, pero la so verdá xustifícase ''namái'' por aciu la perceición d'impresiones na esperiencia</ref> y «relación d'idees»<ref>Son verdaes [[necesariu|necesaries]] porque en diches verdaes solamente establezse una relación formal ente felicidaes escurres nel pensamientu; el so [[validez (lóxica)]] ye puramente lóxica. Les proposiciones que manifiesten diches verdaes son tales que'l predicáu ta conteníu na noción del suxetu: por eso son analítiques y la so verdá se [[Teoría de la xustificación|xustifica]] por aciu l'analís. Son lo que los racionalistes llamen [[verdaes de razón]]; el so conteníu ye [[tautoloxía|tautolóxicu]].</ref> Toa idea hai de poder ser amenorgada a una impresión correspondiente. Cuando una idea surde de la relación ente idees, el so conteníu de realidá hai de depender de les impresiones que la motiven. Si nun atopamos diches impresiones tien de refugase como productu de la mera imaxinación ensin conteníu de realidá dalgunu. Tal asocede cola idea de [[sustanza]] y l'idea de [[causa]].<ref>{{Cita|Si, persuadíos d'estos principios, faemos una revisión de les biblioteques, ¡qué estragos nun vamos faer! Si tomamos nes manos un volume de teoloxía, por casu, o de metafísica escolástica, preguntemos: ¿contién dalgún razonamientu sobre la cantidá o los númberos? Non. ¿Contién dalgún raciociniu esperimental sobre cuestiones de fechu o d'esistencia? Non. Echáilo al fueu; pos nun contién más que sofistería y endrómines.| [[David Hume]]|''Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals'', [1748]}}</ref>

El conceutu de [[verdá]], entós, adquier una variedá de matices non solo [[epistemoloxía|epistemolóxicos]], sinón [[social]]es y [[cultura|culturales]] que paez convertir la conocencia nun caleidoscopiu de colores onde los medios de comunicación social y los poderes sociales son tamién factores importantes no que [[Lyotard]] llapada performatividad de la verdá.

 

 

A última hora, lo que se perdió ye una concepción estrecha de la ciencia amestada directamente a una [[verdá]] universal y [[necesariu|necesaria]] según la necesidá de [[Teoría de la xustificación|xustificase]] nos estrechos llendes nos que'l meru empirismu de los esperimentos pretendía zarralo.