Diferencies ente revisiones de «Xéneru gramatical»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques
m Iguo testu: -"riegla" +"regla"
Llinia 1:
{{otros usos|xéneru}}
[[Archivu:Gender in Pronouns.png|450px|thumb|Distinciones de xéneru nos [[pronome personal#Pronomes independientes|pronomes independientes]] nes [[Familia de llingües|llingües del mundu]].]]
El '''xéneru gramatical''' (o esistencia de '''clases nominales''') ye una característica arbitraria de los sistemes llingüísticos naturales, un sistema de clasificación nominal que tienen delles llingües en que los elementos nominales son clasificaos dientro d'un númberu finito de clases, pa les cualos xeneralmente hai rieglesregles de concordanza.
 
El xéneru gramatical pue ser analizáu como un [[traza gramatical]] arreyáu nes relaciones de concordanza de xéneru.
Llinia 16:
== El xéneru n'español ==
{{AP|Xéneru gramatical n'español}}
En N'[[idioma español|español]] ye una discriminación formal que tien capacidaes [[contraste|contrastivas]] diverses; cunten con él el [[sustantivu]], el [[axetivu]], el [[Artículu (gramática)|artículu]] y dalgunos [[pronome]]s. Sirve pa establecer [[Concordanza gramatical|concordanza]] ente un axetivu y el sustantivu al que califica y ente un artículu y el sustantivu al qu'actualiza. La concordanza ye daqué menos estricta cuando se trata de suxetu y atributu (''Estes coses son lo peor'', ''Esta persona yes tu'', etc).
=== Clasificación morfolóxica ===
{{VT|Llinguaxe sexista|l1=Llinguaxe sexista|Llinguaxe non sexista|l2=Llinguaxe non sexista}}
Llinia 40:
 
== El xéneru en llingües indoeuropees ==
El [[sánscritu]], el [[llatín]] y el [[griegu antiguu|griegu clásicu]] estremaben ente tres géneros gramaticales: masculín, femenín y neutru. Sicasí, munches llingües indoeuropees más modernes perdieron dalgunu d'estos trés xéneros: na mayoría de les [[lengua romances]], nes [[llingües celtes]] modernes y nes [[llingües báltiques]], el xéneru neutru asimilóse al masculín o al femenín. En N'[[idioma inglés|inglés]], la distinción de xéneru solo esiste nos pronomes de tercera [[persona gramatical|persona]] de singular: ''he'', él; ''she'', ella; (marginalmente, cuando'l referente ye un vehículu, una embarcación o un país puede usase ''she'' pa referise a ellos); ''it'', ello, anque en n'[[idioma anglosaxón|inglés antigu u]]'l xéneru tamién esistía nos demostrativos y l'artículu. En [[idioma holandés|neerlandés]] y nes llingües escandinaves, el femenín sumió y se manteniene la oposición ente masculín y neutru. En munches llingües iranies modernes esisten namái dos xéneros: en [[idioma persa|persa modernu]] namái esiste distinción ente xéneru humanu y non-humanu y en [[pashtu]], ente masculín y femenín.<ref>Comrie, 1987, p. 140-142</ref> Munches llingües índiques perdieron dalgunu de los trés xéneros presentes en sánscritu: el [[hindi]]-[[urdu]]<ref>Comrie, 1987, p. 60-62</ref> namái estrema ente masculín y femenín, yá que sumió'l neutru, ente que en [[idioma bengalí|bengalí]] la perda foi más allá y la distinción de xéneru yá nun esiste, o, más esactamente, nun ye morfológicamente granible, anque esisten borrafes nel léxicu. Lo mesmo asocede con delles otres llingües modernes, como'l [[idioma armeniu|armeniu]], que perdieron dafechu la distinción de xéneru tantu nel nome como nel pronome.<ref>Clarkson, 2007, p. 91</ref>
 
El númberu de xéneros nel indoeuropéu más antiguu reconstruible ye dudosu, yá que paez que les [[llingües anatolias]] más antigües namái reflexen una distinción ente xéneru animáu y xéneru inanimáu nel axetivu. Rodríguez Adrados propunxo qu'esta ye la distinción más antigua y secundariamente apaeció nel restu de les cañes tamién el xéneru femenín.<ref>Adrados, 1975, p. 481-3.</ref>
 
Nes llingües en qu'esiste'l xéneru '''neutru''' suel dase'l [[contraste]] ente ''animáu/non animáu''. Por casu, en [[idioma rusu|rusu]] la flexón varia en n'[[caso acusativu|acusativu]] y [[caso xenitivu|xenitivu]] de los sustantivos '''masculinos''' non animaos, ente que ye igual nos animaos. Asina, автобус (avtobus, ''autobús''), sustantivu masculín, fai l'acusativu singular como автобус (avtobus), pero'l xenitivu como автобуса (avtobusa). Pero'l sustantivu animáu Борис (Boris) fai tantu l'acusativu como'l xenitivu como Бориса (Borisa).
 
Les [[llingües indoeuropees]] tienen tradicionalmente tres géneros: '''masculín''', '''femenín''' y '''neutru''', como'l [[llatín]], el [[asturianu]], el [[Idioma alemán|alemán]] o'l [[idioma rusu|rusu]]. Otros, como'l [[Idioma español|castellán]] o'l [[Idioma francés|francés]] perdieron el neutru, pero caltener nel [[Artículu (gramática)|artículu]] pa sustantivar [[axetivu|axetivos]] y en dalgunos [[pronome]]s (anque hai autores qu'aseguren que nun hai xéneru neutru na actualidá<ref>http://www.mepsyd.es/redele/Revista13/Enriquetarez_neutroELE.pdf</ref><ref>{{Cita web