Diferencies ente revisiones de «Guerra Civil Española»

En xineru de 1930 el xeneral [[Miguel PrimuPrimo de Rivera]] reconoz el fracasu de [[Dictadura de PrimuPrimo de Rivera|la Dictadura]] qu'instaurara en septiembre de 1923 col sofitu del rei y dimite.<ref>{{cita llibru |apellido=García Queipo de Llanu |nome=Genoveva |títulu=El reináu d'Alfonsu XIII. La modernización fallida |añu=1997 |editorial= Historia 16 |ubicación=Madrid |isbn= 84-7679-318-9|páxines=130}}</ref> [[Alfonsu XIII]] noma entós como presidente del gobiernu al xeneral [[Dámaso Berenguer]], pero esti nun consigue devolver a la monarquía la "normalidá constitucional" (esti periodu foi conocíu como [["Dictablanda" del xeneral Berenguer|"Dictablanda"]]) y ye sustituyíu en febreru de 1931 pol almirante [[Juan Bautista Aznar]], quien convoca [[eleiciones municipales del 12 d'abril de 1931|eleiciones municipales pal domingu 12 d'abril]].{{Harvnp|Juliá|1999|pp=27-28}} Les eleiciones son ganaes nes ciudaes poles candidatures republicanu-socialistes surdíes del [[Pactu de San Sebastián]] d'agostu de 1930 y el martes 14 d'abril el rei Alfonsu XIII, ante les duldes de la Guardia Civil y del Exércitu a utilizar la fuerza pa frenar les multitudinaries manifestaciones prorrepublicanas qu'anubren les principales ciudaes, abandona'l país. En Madrid el "comité revolucionariu" republicanu-socialista proclama la República y asume el poder como [[Gobiernu Provisional de la Segunda República Española|Gobiernu Provisional]] presidíu por [[Niceto Alcalá-Zamora]].<ref name="eduardo">{{cita publicación |apellido=Suárez |nome=Eduardo |títulu=Trés díes d'abril que revolucionaron España |añu=2006 |publicación=L'Aventura de Historiar |númberu=90 |issn=1579-427X |url=}}</ref>

Sicasí, l'ampliu abanicu de reformes qu'entamó'l gobiernu "social-azañista" atopó gran resistencia ente los grupos social y corporativu a los que s'intentaba "descabalgar" de les sos posiciones adquiríes: los terratenientes, los grandes empresarios, financieros y patronos, la [[Ilesia católica]], les [[ordes relixoses]], la opinión católica, la opinión monárquica o'l [[militarismu]] “africanista”. Esti postreru entamó un fracasáu [[Sanjurjada|golpe d'estáu n'agostu de 1932]] encabezáu pol [[xeneral Sanjurjo]].{{Harvnp|Aróstegui|1997|pp=13-14}} Pero tamién esistió una resistencia al reformismu republicanu de signu contrariu: el del revolucionarismo a estazón, qu'encabezaron les organizaciones [[anarquismu|anarquista]] (la [[Confederación Nacional del Trabayo|CNT]] y la [[Federación Anarquista Ibérica|FAI]]). Pa ellos, la República representaba'l "orde burgués" (ensin demasiaes diferencies colos réximes políticos anteriores, [[Dictadura de PrimuPrimo de Rivera|Dictadura]] y [[Restauración borbónica n'España|Monarquía]]) qu'había de ser destruyíu p'algamar el "[[Anarcocomunismo|comunismu llibertariu]]".{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=64-68}} Asina se producieron una serie de llevantamientos anarquistes (en [[Revolución de Xineru de 1933|xineru]] y [[Revolución d'avientu de 1933|avientu de 1933]]) reprimíos con durez.

Los gobiernos del Frente Popular tamién tuvieron que faer frente a un aumentu de la violencia política provocada pol partíu fascista [[Falanxe Española]], qu'a principios de 1936 yera una fuerza político marxinal, pero que tres el trunfu del Frente Popular recibió un ábanu d'afiliaciones de moces de dereches dispuestos a l'acción violenta, y pola respuesta que-y dieron les organizaciones d'esquierda.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=128}} El primer atentáu importante que cometieron los falanxistes foi'l perpetáu'l 12 de marzu de 1936 contra'l diputáu socialista y “padre” de la [[Constitución de 1931]] [[Luis Jiménez d'Asúa]], nel qu'esti resultó ilesu, pero'l so escolta, el policía Jesús Gisbert, morrió.{{Harvnp|Casanova|2007|p=164}} La respuesta del gobiernu d'Azaña foi prohibir el partíu y detener el 14 de marzu al so máximu dirixente [[José Antonio PrimuPrimo de Rivera]], pero'l pasu a la clandestinidá nun torgar que siguiera perpetando atentaos y participando n'agarraes con mozos socialistes y comunistes.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=128}}{{Harvnp|Casanova|2007|p=165}}

Los incidentes de mayor trescendencia produciéronse los díes 14 y 15 d'abril. El día 14 tuvo llugar un desfile militar nel Paséu de la Castellana de Madrid en conmemoración del Quintu Aniversariu de la República. Al pie de la tribuna principal españó un artefactu y produciéronse de siguío dellos disparos que causaron la muerte a Anastasio de los Reis, alférez de la [[Guardia Civil]] que taba ellí de paisanu, y mancaron a dellos espectadores. Derechiegos ya izquierdistes acusáronse mutuamente del atentáu. A otru día celebróse l'entierru del alférez que se convirtió nuna manifestación antirrepublicana a la qu'asistieron los diputaos [[José María Gil Carbayos]], líder de DEXAR, y [[José Calvo Sotelo]], líder de la derecha monárquica antirrepublicana y antidemocrática, amás d'oficiales del exércitu y falanxistes armaos. Dende diversos llugares produciéronse disparos contra la comitiva que fueron respondíos, produciéndose un saldu de seis muertos y de trés mancaos. Unu de los muertos foi l'estudiante Ángel Sáenz de Heredia, falanxista y primu hermanu de José Antonio PrimuPrimo de Rivera.{{Harvnp|Casanova|2007|p=165}} Tamién resultó mancáu un mozu tradicionalista ([[carlista]]), José Llaguno Acha, y un ensame intentó acoradar al teniente [[José del Castillo Sáenz de Tejada]] al que se-y acusó de dispara-y.

Mientres los primeros meses de 1936 producióse una polarización de la política española, en que los sos estremos asitiábase la esquierda revolucionaria y la derecha [[Fascismu|fascista]], y en mediu una esquierda moderada y una derecha republicana xuntu con un centru anticlerical y una derecha de fuerte componente católicu y monárquicu (que representaba a munchos militares, [[terrateniente]]s y a la [[xerarquía]] católica que víen apeligrar la so posición privilexada y el so conceutu de la unidá d'España). Una división que podía remontase al sieglu XIX cuando tuvo llugar el difícil procesu de cambéu que s'empecipió en [[1808]] pa poner fin al [[absolutismu]] que lastraba al país, calteniendo fuertes diferencies económiques ente privilexaos y non privilexaos, y que'l [[moderantismo]] decimonónicu solo consiguió superar parte. La resultancia foi una población rural estremada ente los xornaleros anarquistes y los pequeños propietarios enferronaos a (y apoderaos por) los [[Caciquismu|caciques]] y l'Ilesia; unos burócrates conformistes y una clase obrera con salarios bien baxos y, poro, con enclinos [[revolución|revolucionaries]] mesmes del nuevu sieglu, faen que tamién ente les clases probes la división fuera bien acusada. Tamién provenía del sieglu XIX la tradición de que los problemes nun s'iguar más que colos [[pronunciamientos]]. Nun ye estrañu, pos, que nuna España marcada pola recién dictadura de [[Miguel PrimuPrimo de Rivera|PrimuPrimo de Rivera]] y intentonas fallíes, como les de [[José Sanjurjo]], volviera haber ruiu de sables y tarreciérase un plan pa baltar al nuevu Gobiernu establecíu. Los acontecimientos daríen la razón a los pesimistes.

Mola consiguió comprometer nel golpe a numberoses guarniciones, gracies tamién a la trama clandestina de la UME pero tenía duldes sobre'l trunfu del golpe nel llugar fundamental, Madrid, y tamién sobre Cataluña, Andalucía y Valencia.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=136}} Con éses el problema de los militares implicaos yera que, a diferencia del [[Dictadura de PrimuPrimo de Rivera|golpe d'estáu de 1923]], agora nun cuntaben cola totalidá del Exércitu (nin de la Guardia Civil nin les otres fuerces de seguridá) pa sofitalo.{{Harvnp|Juliá|1999|p=115. «Les divisiones que se manifestaren nel senu del propiu exércitu dende la Dictadura... mientres la República algamaren un singular grau de roxura cola creación d'uniones militares enfrentaes pola cuestión del réxime políticu [la UME, [[Unión Militar Española]], monárquica; y la republicana [[Unión Militar Republicana Antifascista]], UMRA, con una influencia muncho más amenorgada]»}} Una segunda diferencia respeuto de 1923 yera que l'actitú de les organizaciones obreres y llabradores nun sería de pasividad ante'l golpe militar sinón que como anunciaren desencadenaríen una revolución. Por estes razones foise retrasando una y otra vez la fecha del golpe militar, y por eso, amás, el xeneral Mola, "el Direutor", buscó'l sofitu de les milicies de los partíos antirrepublicanos ([[requeté]]s y [[Falanxe Española|falanxistes]]) y el respaldu financieru de los partíos de la derecha.{{Harvnp|Juliá|1999|pp=115-116}} Al gobiernu de Casares Quiroga llegar por diverses fontes noticies de lo que se taba entamando pero nun actuó con contundencia contra los conspiradores.{{Harvnp|Aróstegui|1997|p=25. «Azaña y munchos elementos del so partíu, y el mesmu Casares Quiroga, xefe del gobiernu, nun creyeron que dempués de neutralizar con facilidá'l golpe de Sanjurjo en 1932 nel exércitu hubiera capacidá pa preparar una acción seria, envalorando amás que teníen controlaos a los posibles cabezaleros y que nel casu de qu'esa rebelión produxérase sería fácil albortala»}}

A principios de xunetu de 1936 la preparación del golpe militar taba casi terminada, anque'l xeneral Mola reconocía que "''l'entusiasmu pola causa nun llegó inda al grau d'esaltación necesariu''" y acusaba a los [[carlista|carlistes]] de siguir poniendo dificultaes al siguir pidiendo "concesiones inadmitibles". El plan del xeneral [[Emilio Mola]] yera un llevantamientu coordináu de toles guarniciones comprometíes, qu'enllantaríen l'estáu de guerra nes sos demarcaciones, empezando pol Exércitu d'África, qu'ente los díes 5 y 12 de xunetu realizó unes maniobres nel Llanu Mariellu onde se terminaron de perfilar los detalles de la sublevación nel [[Protectoráu español de Marruecos|Protectoráu de Marruecos]]. Como se prevía qu'en Madrid yera difícil que'l golpe trunfara por sigo solo (la sublevación na capital taría al mandu del xeneral Fanjul), taba previstu que dende'l norte una columna empobinada por el mesmu Mola dirixir escontra Madrid pa sofitar el llevantamientu de la guarnición de la capital. Y por si tou eso fallaba tamién taba entamáu que'l xeneral Franco, dempués de sublevar les islles Canaries, dirixir dende ellí al Protectoráu de Marruecos a bordu del avión [[de Havilland DH.89 Dragon Rapide|Dragon Rapide]], fletáu en Londres el 6 de xunetu pol corresponsal del diariu [[ABC (periódicu)|ABC]] [[Luis Bolín]] gracies al dineru apurríu pol financieru [[Juan March]], pa ponese al mandu de les tropes coloniales, cruciar el [[estrechu de Xibraltar]] y avanzar sobre [[Madrid]].{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=138}}{{Harvnp|Casanova|2007|p=174}} Una vegada depuestu'l gobiernu de la República, instauraríase una dictadura militar siguiendo'l modelu de la [[Dictadura de PrimuPrimo de Rivera]], al mandu de la cual asitiaríase'l exiliado xeneral Sanjurjo.{{Harvnp|Gil Pecharromán|1997|p=138}} “Los sublevaos llevaron a cabu la so acción pretendiendo que s'alzaben contra una revolución absolutamente inesistente na dómina en qu'actúen, inventen documentos falsos que compunxo [[Tomás Borrás]] y que falaben d'un gobiernu soviéticu que se preparar, y de fechu lo que representaben yera la defensa de les posiciones de les vieyes clases dominantes, la llucha contra les reformes sociales, más o menos fondes, que'l Frente Popular pon de nuevu en marcha".{{Harvnp|Aróstegui|1997|p=32}}

El siguiente pasu nel afianzamientu del poder del nuevu "Caudiellu" producióse cuando tres el fracasu de tomar de Madrid (ente payares de 1936 y marzu de 1937) plantegóse la necesidá de crear un "partíu únicu", siguiendo'l modelu de la [[Dictadura de PrimuPrimo de Rivera]], a partir de la fusión de los [[carlista|carlistes]] y [[falanxista|falanxistes]].{{Harvnp|Aróstegui|1997|p=90}}

Franco una selmana dempués mandó detener a Manuel Hedilla (xuntu con otros falanxistes disidentes) cuando se negó a integrase na Xunta Política del nuevu partíu como simple vocal y amás comunicó a'l so xefes provinciales qu'obedecieren namái les sos propies ordes.{{Harvnp|Casanova|2007|p=353}} "Por que nun quedara dulda sobre l'allugamientu del poder no que yá empezaba a llamase Nuevu Estáu, Hedilla foi xulgáu y condergáu a muerte pol so ''manifiesta actuación d'indisciplina y de subversión frente al Mandu y el Poder únicu ya indiscutibles de la España nacional''. A toos tenía de quedar claro que la unidá de mandu militar sería nel futuru unidá de mandu políticu".{{Harvnp|Juliá|1999|pp=121-122}} Pero'l "Generalísimo" Franco siguió los conseyos de la hermana del "Ausente" [[Pilar PrimuPrimo de Rivera]] (líder del sector "puru" de Falanxe), de Serrano Suñer y del embaxador alemán ya indultó a Hedilla, anque esti pasó cuatro años na cárcel y cuando salió d'ella quedó estremáu de la vida política.{{Harvnp|Casanova|2007|p=354}}