Diferencies ente revisiones de «Phaseolus vulgaris»

*N'[[Arxentina]], [[Bolivia]], [[Chile]], [[Paraguay]] y [[Uruguái]] llámense '''"porotos"''' (términu que provien de ''purutu'', el nome en [[quechua]]). En Paraguay tamién s'usa'l nome guaraní '''"kumanda"''' y, peyorativamente, '''"saporo"'''. A la vaina denominar '''"chaucha"''' n'[[Arxentina]], [[Paraguay]] y [[Uruguái]].

 

 

*N'[[Ecuador]] conocer sol nome de '''fréxol''' (o '''poroto''' cuando se refier solo al granu).

*En [[Méxicu]], [[El Salvador]], [[Guatemala]] y [[Honduras]], onde se-yos denomina '''frijoles''', peracábense cocíos, llamaos comúnmente "de la olla", esmagayaos y fritos tradicionalmente con mantega de puercu, o bien con aceite de maíz dempués de ser fervíos y conózse-yos como «[[frijoles refritos]]» xeneralmente peracábense acompañaos de [[Tortiella de maíz|tortilla de maíz]]. Tamién esisten otres variantes como los «[[frijoles charros]]», «frijoles puercos», «[[enfrijoladas]]», sopa de frijol, frijoles con chorizu, etcétera.

*N'Honduras peracábense como: [[baleada|baleades]], con tortiella de trigu, maíz, en sopa de [[cardán]], que ye sopa de frijol con [[chicharrón]] y [[guineo]]s y lleche de cocu, tostaos; esta la variante con costiella de gochu, cocíos a cualquier hora y tiempu de comida, ye'l principal acompañamientu pa cada platu principal.

*En [[República Dominicana]] conózse-y como habichuela y ye parte esencial de la gastronomía, yá que se cultiven casi toles variedaes y consúmese de diverses maneres, puede atopase nel platu típicu conocíu como "la bandera" que consiste n'arroz blanco con habichuelas (comúnmente coloraes o pintes) y carne de pollu guisada, tamién ta'l "moru" que ye la resultancia del amiestu d'arroz blanco con cualquier variedá de habichuela. Un postre típicu son les «habichuelas con dulce» que consiste nel licuado y coláu de la variedá colorada d'esta especie, amestándo-yos distintos ingredientes tales como lleche evaporada o de cocu, azucre, canela, sal, pases, [[Ipomoea batates|batata]] y galletes de lleche. Ye bien popular en dómines de [[Cuaresma]].

*En munchos países d'América ye común l'amiestu d'arroz con frijoles o porotos. En [[Nicaragua]] y [[Costa Rica]] llámase-y «[[gallu pintu]]» y en [[El Salvador]] y [[Honduras]] llámense «casoriu». En [[República Dominicana]] y [[Cuba]] esti platillo típicu conózse-y como « arroz moro», y consiste en frijoles negros con arroz blanco acompañáu de carne guisao. En delles rexones de Cuba a esti platu típicu tamién se-y llama «congrí». Hai quien cunta que esti nome provien del francés ''CongRiz'' (o arroz congo), pos asina llamaben los emigrantes franceses que llegaron d'Haití al oriente de Cuba a esti platu. Otres versiones afirmen que provien del inglés ''concrete'' y significa 'formigón', por cuenta de que los estauxunidenses qu'allegaben a la islla consideraben que los frijoles yeren demasiáu duros.

*En [[Colombia]] conócense como '''fríjoles''' o '''granos''', y formen parte fundamental de la cocina de la [[Región Caribe (Colombia)|Costa Caribe]] y [[Antioquia]]. Na Mariña Caribe prepárense guisaos les zaragozas (variedá de fríjol coloráu), les [[Pisum sativum|arbeyera]]s, los fríjoles cabecita negra, les [[llenteya|llenteyes]], los [[palomito]]s, les caraotas o zaragozas negres y variedaes de fríjol coloráu, y cómense acompañaos de dalguna carne y arroz básicamente, y ye bien común añedir tamién tayaes de plátanu maduru frites. Tamién se preparar en sopes (de zaragozas, d'arbeyeres, de fríjol cabecita negra, de llenteyes, de [[Cajanus cajan|guandú]]), n'arroces (de fríjol cabecita negra, de llenteyes, de guandú) y en dulces (guandú). En [[Antioquia]], los fríjoles coloraos son componente fundamental de la [[bandexa paisa]] y de los fríjoles con garra ([[Panceta|tocino]]), patica o pezuña de gochu. Otros granos son el palomito, la [[caraota]] y variedaes de fríjoles coloraos como'l cargamanto.

*N'[[Ecuador]] conózse-y como '''frejol''' o '''poroto''', y la so preparación más común ye cocelo hasta qu'empieza a desfacer de la so forma (los granos entemécense y formen un guisu), lo que se-y llama menestra (puede ser tamién de llenteya, alberja, etc.). Ye bien común sirvila con arroz y carne de res, gochu o pexe.

*N'[[Arxentina]] cocínase'l [[locro]], [[guisu]] que'l so orixe ye [[España|prehispánicu]] y que se preparar a base de productos como'l poroto, el [[Cucurbita|zapallo]] y el [[Zea mays|maíz]]; al ser un alimentu con munches [[caloría|caloríes]] y nutrientes el locro resulta bien afechu pa consumir mientres l'iviernu o en zones fríes. Tradicionalmente consumir de manera masiva'l 1º de mayu, día de los trabayadores, y el [[25 de mayu]], día en que se conmemora la formación del [[Primer Xunta|primer gobiernu patriu]]. Por esti motivu ye un platu rexonal y tradicional pa festexar les feches patries.

*En [[Brasil]] la [[Feijoada]] ye consideráu'l platu nacional, tamién ta bien espublizáu en [[Portugal]]. Preparar con frijoles y carnes de gochu, y suel acompañase d'arroz, mandioca frita y naranxes. Otros platillos típicos son acarajé, feijão tropeiro, tutu de feijão, etc.