Diferencies ente revisiones de «Lusitania»

Contenido eliminado Contenido añadido
m Preferencies llingüístiques
m correiciones
Llinia 9:
|habitantes =
|idioma = [[idioma lusitanu|Lusitanu]], [[llingües hispanoceltas|Hispanocelta]]
|fundación = Creada en [[27 ae. C.|27 a. C.]], por división de la [[Hispania Ulterior]]
|desapaición = A lo llargo del [[sieglu V]]
|capital = [[Augusta Emerita]]
Llinia 19:
}}
 
'''Lusitania''' ye'l nome d'una provincia [[Imperiu romanu|romana]] nel oeste de la [[Península Ibérica]]. En dómina [[Antigua república romana|Republicana]], dende'l [[sieglu II ae. C.|sieglu II a. C.]], el so territoriu formaba parte de la provincia [[Hispania Ulterior]]. El so territoriu ocupaba la mayor parte de l'actual [[Portugal]] al sur del [[Douru]] y una zona d'[[España]], fundamentalmente [[Estremadura]] y la [[provincia de Salamanca]]. La so capital foi la ciudá de [[Augusta Emerita]], na actualidá [[Mérida (España)|Mérida]].
 
== Historia ==
=== Oríxenes y Altu Imperiu ===
Baxu [[Octavio Augusto|Augusto]], en [[27 ae. C.|27 a. C.]], creóse la provincia d'esti nome como provincia imperial, dirixida por un legáu del emperador de rangu pretorio, que s'estendía en principiu dende'l [[Guadiana]] hasta'l [[Cantábricu]], yá que mientres les [[guerres cántabres]] los territorios de [[galaicos]], [[ástures]] y [[cántabros]] fueron anexionados a ella. El primer legáu foi [[Publio Carisio]] ente [[26 ae. C.]] y [[22 ae. C.]]
 
[[Archivu:Moneda de Publio Carisio de ceca Emerita Augusta.JPG|thumb|left|Denariu emitíu en Mérida por Publio Carisio, primer legáu de la Lusitania so Augusto.]]
En [[17 ae. C.|17 a. C.]], Augusto volvió reorganizar les provincies hispanes, y les llendes de la Lusitania afitar nel territoriu entendíu ente'l [[Douru]] y el [[Guadiana]], con capital en ''Augusta Emerita'' (actual [[Mérida (España)|Mérida]]), incluyendo aprosimao lo que güei ye [[Estremadura]], [[Portugal]] (salvo la rexón ente'l [[Ríu Miño|Miño]] y el [[Douru]]), casi tola [[provincia de Salamanca]], parte de la [[provincia de Zamora]], el territoriu occidental de la [[provincia d'Ávila]] (incluyendo la so capital) y l'occidente de la [[provincia de Toledo]] (hasta zona de [[Talavera de la Reina]], les llamaes [[Tierres de Talavera|Antigües Tierres de Talavera]] ).
 
La so frontera cola provincia senatorial [[Bética]] siguía zones circundantes al ''Anas'' (Guadiana) y dixebraba la Lusitania de la rexón bética denominada [[Beturia]] nes fontes clásiques (territoriu ente'l Guadiana y el Guadalquivir). La Beturia taba estremada en céltica y en Túrdula.
Llinia 64:
== Poblaciones y víes de comunicación ==
{{VT|Poblaciones romanes de Lusitania}}
La provincia ''Lusitania'' taba densamente poblada y romanizada, especialmente al sur del sistema Central, especialmente al sur del Tajo, polo que nella esistieron numberoses comunidaes, tal que nos informen los geográfos [[Estrabón]], [[Pomponio Mela]], [[Plinio el Viejo]])<ref>''[[Naturalis Hestoria]]''. IV, 117-118: Universa provincia dividitur in conventus trés, Emeritensem, Pacensem, Scalabitanum, tota populorum XLV, in quibus coloniae sunt quinque, municipium civium Romanorum, Latii antiqui III, stipendiaria XXXVI. coloniae Augusta Emerita, Anae fluvio adposita, Metellinensis, Pacensis, Norbensis Caesarina cognomine; contributa sunt in eam Capa Servilia, Capa Caecilia. quinta est Scalabis quae Praesidium Iulium vocatur. municipium civium Romanorum Olisipo, Felicites Iulia cognominatum. oppida veteris Latii Ebora, quod item Liberalitas Iulia, et Myrtilis ac Salacia, quae diximus. stipendiariorum quos nomara non pigeat, praeter iam dictos in Baeticae cognominibus, Augustobrigenses, Aeminienses, Aranditani, Arabricenses, Balsenses, Caesarobrigenses, Caperenses, Caurienses, Colarni, Cibilitani, Concordienses, Elbocori, Interannienses, Lancienses, Mirobrigenses qui Celtici cognominantur, Medubrigenses qui Plumbari, Ocelenses, Turduli qui Bardili et Tapori.</ref> y [[Claudio Ptolomeo|Ptolomeo]] ente los sieglos [[sieglu I ae. C.|I&nbsp;a.&nbsp;C.]] y [[sieglu II|II&nbsp;d.&nbsp;C.]], munches d'elles promocionaes al estatutu de Colonia o Conceyu ente César, Augusto y los Flavios. Destaquen, ente otres:
 
* ''Municipium [[Caesarobriga]]'' ([[Talavera de la Reina]], [[Toledo]])