Diferencies ente revisiones de «Idioma celtíberu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m correiciones |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 55:
* IE '''*kʷ > ku''': Una de les principales característiques del celtíberu ye que, a diferencia de les otres [[llingües céltiques continentales]] como'l [[idioma galu|galu]] o'l [[idioma lepóntico|lepóntico]], ésti ye una llingua celta-Q,<ref>[Mallory (1989, p 106)]</ref> siendo les anteriores llingües celtes-P, esto ye, que'l soníu [[PIE]] ''*kw'', nun se tresformó en ''*p'' sinón en ''*k''. Esto puédese reparar nel [[bronce de Botorrita]] onde la [[Conxunción (gramática)|conxunción copulativa]] indoeuropea ''*-kwe'' ('y') apaez transcrita ''-ku.y'' y non ''-pe'' como ye en galu y lepóntico. Ye este una traza que comparte coles [[llingües goidélicas]] ([[irlandés antiguu|irlandés]] y [[Gaélicu escocés|gaélicu]] d'[[Escocia]]). Fora de les llingües céltiques el [[idioma lusitanu|lusitanu]] y el [[idioma llatinu|llatín]] son tamién llingües-Q.
* IE '''*ē/*eh/*eh₁''' = '''ī'''. Conocíu traza del célticu común ejemplificado na palabra del galu pa
* IE '''*ō/*oh/*eh₃ = ā''': Mutación vocálica del célticu común que consiste en camudar en -ā- la vocal IE -ō- (asina ''cārnu''
:Exemplu: El xentiliciu ''Akaizokum'' fórmase sobre'l nome personal ''Akaizos'' /āk-ais-vos/ que provien d'un axetivu indoeuropéu ''ōk-us''
* IE '''*ō/*oh/*eh₃ = ū''' a la fin de sílaba. Otra mutación vocálica del célticu común. L'imperativu ''tatuz'' /datuz/ ‘él tien de
* IE '''*n̥ > an''' y '''*m̥ > am''': Realización vocálica de les nasales en grau cero an / am, frente al llatín que fai en / em. ''arkanta'' (K.1.3) (arganta)
* IE '''*r̥ > ri''': Realización vocálica de la sonante líquida en grau cero r̥ > ri ante oclusivo. ''sekobiriked'' /segobriged/ y ''nertobis'' /nertobrixs/ < *nertobʰr̥gʰ-s. Célticu común ''briga''
* IE '''*l̥ > li''': Realización vocálica de la sonante líquida en grau cero l̥ > li ante oclusivo: El xentiliciu ''litanokum'' formáu sobre ''litanos'' ‘anchu,
* Formación del comparativu en ''-ais/-is'' y del superlativu en ''-aisam/-isam'' frente a los dialeutos occidental y céltico de [[Beturia]] que formen el comparativu en ''-is'' y el superlativu en ''-am''. Exemplos: āku ‘rápidu". āk-ais-vos ‘bien
* El celtíberu presenta un [[pronome relativu]] ''-ios'' dafechu tornáu (como faía, por casu, el [[Áticu (dialeutu)|griegu áticu]]), que nun se caltién en nenguna de les otres llingües céltiques, y, amás de la yá nomada ''kue'', 'y', ((en [[llatín]] ''que'', [[Áticu (dialeutu)|griegu áticu]] ''te'' ({{lang|grc|τε}})), les partícules ''nekue'',
* Formación del [[suxuntivu]] en '''s''', ''gabiseti'' (
* Resultancia fricativa z resultante de /s/ y /d/ intervocáliques:
Exemplos: *bʰedʰom > ''bezom''
Dada les dificultaes yá esplicaes que plantega l'alfabetu ibéricu na so adaptación al sistema fonolóxicu d'una llingua celta, pa la reconstrucción de la [[fonoloxía]] del celtíberu úsense tamién les inscripciones y trescripciones de nomes en llingua celtíbera pero escrites en documentos y testos llatinos.
| |||