Diferencies ente revisiones de «Marea»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo plantía: -"Wikcionario" +"Wikcionariu" |
m Preferencies llingüístiques |
||
Llinia 2:
[[Archivu:Mareelaflotteiledere.gif|right|190px|frame|Vistes a pleamar (marea alta) y baxamar (marea baxa) nel puertu de [[La Flotte]] na [[Île de Ré|isla de Ré]] (Francia) nel [[golfu de Vizcaya]].]]
[[Archivu:Vista parcial del puerto de Muros en marea baja.JPG|thumb|right|390 px|Puertu de [[Murios]] ([[provincia de La Coruña]]), en marea baxa, como puede trate na marca del nivel de l'agua nes guíes del muelle flotante y nel ruempefoles.]]
La '''amoria''' ye'l cambéu periódicu del nivel del mar producíu principalmente poles [[gravedá|
Otros fenómenos ocasionales, como los vientos, les agües, l'encha de ríos y los [[tsunami|tsunamis]] provoquen variaciones del nivel del mar, tamién ocasionales, pero nun pueden ser calificaos de marees, porque nun tán causaos pola
== Historia ==
Llinia 50:
va considerase que la Tierra ye una esfera ensin continentes arrodiada por una hidrosfera y que xira alredor del Sol nuna trayeutoria elíptica ensin xirar sobre la so exa. Dica agora nun se va tener en cuenta la Lluna.
Cuando un astru ta n'órbita alredor d'otru, la
: <math> F_g=G\textstyle{M_1M_2\over d^2}\, </math>
onde:
Llinia 56:
* <math>\scriptstyle{M_1} </math> y <math>\scriptstyle{M_2} </math> son les [[masa|mases]] de los dos cuerpos.
* <math>\scriptstyle{d} </math> ye la distancia ente los [[Centru de masa|centro de mases]] de los dos astros.
Esta
: <math> F_c=M_2\omega^2 R_1 = G\textstyle{M_1M_2\over d^2}\,</math>
onde:
Llinia 62:
* <math>\scriptstyle{\omega={2\pi\over T}} </math> ye la [[velocidad angular]] del astru y <math>\scriptstyle{T} </math> el so [[periodu orbital]].
* <math>\scriptstyle{R_1} </math> ye la distancia ente'l [[centru de mases]] del astru y el centru de rotación, que coincide col centru de mases de los dos astros. Si l'otru astru ye muncho más masivu (<math>\scriptstyle{M_1 << M_2} </math>), el centru de rotación ta mui cerca del centru de mases del astru masivu y <math>\scriptstyle{R_1\simeq d} </math>. Ye'l casu qu'asocede cola Tierra y el Sol.
[[Archivu:Mareas-1.png|right|frame|La
El valor de l'aceleración de gravedá debida al Sol ye esactamente'l que correspuende a una órbita cola velocidá angular <math>\scriptstyle{\omega} </math> y col centru de mases terrestre a una distancia <math>\scriptstyle{d} </math> del Sol. Toles partes de la Tierra tienen la mesma velocidá angular alredor del Sol, pero nun tán a la mesma distancia. Les que tán más llueñe del centru de mases van tar sometíes a una aceleración de gravedá menor y la que tán a una distancia inferior, a una aceleración mayor.
Esiste otra
En delles fontes comete l'erru d'añedir les [[
La resultancia d'esti pequeñu desequilibriu de
=== Marees solares ===
Llinia 75:
Pa calcular l'amplitú de les marees solares, constrúyense dos pozos imaxinarios dende la superficie hasta'l centru de la Tierra. Unu ye paralelu a la recta que xune la Tierra y el Sol y l'otru ye perpendicular.
La
: <math> \textstyle{\Delta a_s \over a_s}= {r\over d} </math>
Equí, <math> \scriptstyle{a_s} </math> ye l'aceleración debida a l'atracción del Sol:
Llinia 100:
=== Marees llunares ===
La Lluna xira alredor de la Tierra, pero esta postrera nun ta inmóvil. En realidá, tantu la Lluna como la Tierra xiren alredor del centru de mases de los dos astros. Esti puntu asítiase aprosimao a 4.670 km del centru de la Tierra, midíu nel llugar de la superficie terrestre que se mueve d'oeste a este col movimientu de traslación llunar, onde l'atracción del nuesu satélite ye mayor nun momentu dáu. Como'l radiu mediu de la Tierra ye de 6.367,5 km, el centru de mases atopar a unos 1.700 [[km]] de fondura so la so superficie. La Lluna tien una masa <math> \scriptstyle{M_\ell=7{,}349\,10^{22}}</math> kg y ta a una distancia media de la Tierra de <math> \scriptstyle{d_\ell=3{,}84\,10^8}</math> m.
El cálculu de les marees llunares ye similar al cálculu de les marees solares. Basta con reemplazar la masa y la distancia del Sol poles de la Lluna. La diferencia d'altor del océanu debida al non paralelismu de les
: <math> h= G\textstyle{{M_\ell\over d_\ell^3}{R^2\over 2g}} </math>
El cálculu numbéricu danos una variación de 17,9 cm.
Llinia 129:
* Tanto la trayeutoria de la Tierra alredor del Sol, como la de la Lluna alredor de la Tierra, nun son círculos sinón elipses. Cuando la Tierra ta más cerca del Sol ([[perihelio]]), les marees son más intenses. De la mesma manera, cuando la Lluna ta na so [[perigeo]], les marees son tamién más grandes. La influencia del perigeo o apoxéu de la Lluna ye de ±20 % con al respective de la marea media.
* Les marees más grandes asoceden en sizigia, esto ye, cuando'l Sol, la Tierra y la Lluna tán alliniaos.
* La meyor alliniadura del Sol, la Lluna y la Tierra asocede cuando la Lluna traviesa la eclíptica ente la Tierra y el Sol o, lo que ye lo mesmo, cuando'l Sol ta nel nodo llunar. Nesa situación, les
* Cuando'l Sol ta nel planu ecuatorial, los dos amories diaries son iguales y máximes. Eso asocede nos equinoccios.
Llinia 184:
Nes árees próximes al [[Llinia ecuatorial|ecuador terrestre]], les marees suelen ser bien débiles, casi imperceptibles, salvu nes desaguaes de los ríos, onde l'ascensu de les agües marines puede dar orixe al represamiento de les agües fluviales, produciéndose un aguaxe ríu arriba cuando les crestes de amoriar entrante ruempen contra l'agua de los ríos. Esti aguaxe produz un ruiu característico que recibe'l nome de [[Macareo (hidrografía)|macareo]] nel [[delta del Orinoco]] y [[pororoca]] nel [[ríu Amazones]].
El motivu de la escasa amplitú de les marees na [[zona intertropical]] deber a que ye la zona onde los efectos del movimientu de la rotación terrestre son mayores pola [[
== Corrientes de marea ==
Llinia 200:
== Marees terrestres ==
Les
== Marees atmosfériques ==
Al ser l'aire atmosférico un fluyíu, como asocede coles agües oceániques, tamién les dimensiones de l'atmósfera sufren l'acción de les marees, afectando la so espesura y altor y, poro, la presión atmosférica. Asina, la presión atmosférica mengua considerablemente mientres les fases de lluna llena y lluna nueva, al ser atraida la columna d'aire pol pasu, combináu o non, de la lluna y el sol pol cenit y/o'l nadir. Como vimos coles marees oceániques, el nivel del mar puede xubir o baxar dellos metros acaldía nos llugares más aparentes (estuarios o badees). Pero nel casu de l'atmósfera'l so nivel puede ser modificáu pola atracción de la lluna y el sol en dellos km. Hai que tener en cuenta, sicasí, que l'atmósfera tien una mayor espesura na zona ecuatorial n'especial y na zona intertropical polo xeneral, pola
Na zona intertropical, los cambeos de la presión atmosférica mientres les marees atmosfériques dan orixe a notables cambeos de temperatura que se noten con un simple termómetru y que nun s'esplicaríen d'otra forma: en lluna llena o lluna nueva, por casu, puede fácilmente xubir un grau o más cerca del mediudía o de la medianueche y nesti últimu casu nun tendría explicación si nun tuviéramos en cuenta'l calentamientu por condensación al menguar la presión del aire y alzase. Non yá la presión atmosférica modificar coles marees atmosfériques, sinón tamién la intensidá de les agües. Un estudiu meteorolóxicu del mes d'ochobre de 2012 amosaríanos una alta correlación ente les fases llunares cola mayor intensidá de los furacanes ([[Furacán Nadine|Nadine]], [[huracán Rafael|Rafael]] y [[furacán Sandy|Sandy]]) y/o'l so disipación. Nesti últimu casu, los graves hinchentes causaos por Sandy en New Jersey y Nueva York resultaron de la combinación de la intensa marea producida pola lluna llena (el 29 d'ochobre) y el mar de lleva producíu por el mesmu furacán al entrar na mariña de dichos estaos, factor esplicáu nun artículu del NHC (National Hurricane Center) que la so llectura ye bien apoderada pa la comprensión d'esta tema:
Llinia 208:
== Frenáu de la rotación de la Tierra ==
Tantu la deformación de la Tierra debida a les marees terrestres como'l movimientu de l'agua de les marees acuátiques son procesos qu'estenen enerxía. El [[trabayu (Física)|trabayu]] efectuar el [[momentu de
La Tierra exerz el mesmu momentu sobre la Lluna qu'el que la Lluna exerz sobre la Tierra. El momentu que la Tierra exerz sobre la Lluna comuníca-y enerxía. Como la Lluna ta n'órbita alredor de la Tierra, esi aumentu d'enerxía traducir nun aumentu de la distancia ente los dos astros y un aumentu de la duración del mes llunar. La distancia Tierra-Lluna aumenta unos 38 mm per añu.
De la mesma manera que la Lluna crea marees na Tierra, tantu acuátiques como terrestres, la Tierra tamién exerz marees sobre la Lluna. El resfregón debíu a eses marees frenó la rotación de la Lluna, provocando qu'ésta presente siempres la mesma cara escontra la Tierra, anque ye xusto señalar qu'esti fechu interpretóse como'l posible orixe terrestre del nuesu satélite: siendo la Tierra entá un cuerpu semifluido o incandescente, el movimientu de rotación produciría un bárabu que diría aumentando de velocidá pola medría de la
== Notes ==
Llinia 227:
== Ver tamién ==
* [[
== Enllaces esternos ==
| |||