Wikipedia

Diferencies ente revisiones de «Philosophiæ naturalis principia mathematica»

Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
m Iguo testu: -"riegla" +"regla"
m Preferencies llingüístiques
Llinia 18:
La so publicación retrasárase descomanadamente dáu la medrana de Newton a qu'otros intentaren apoderase de los sos descubrimientos. Sicasí [[Edmund Halley]] primió a Newton hasta que publicara; Newton estimar nes primeres páxines del [[llibru]]. Los trés llibros d'esta obra contienen los fundamentos de la [[física]] y la [[astronomía]] escritos nel llinguaxe de la [[xeometría]] pura. El Llibru I contién el métodu de les "primeres y últimes razones" y, so la forma de notes o ''escolios'', atópase como anexu del Llibru III la [[teoría de les flusiones]]. Anque esta obra monumental apurrió-y un gran sonadía, resulta un trabayu difícil de lleer na actualidá dáu'l llinguaxe y tonu utilizaos. Ye por ello, que por casu nel cálculu diferencial, ye la notación de [[Gottfried Leibniz|Leibniz]] la que s'utiliza na actualidá, más intuitiva y que facilita los cálculos, y non la de Newton.
 
Nel campu de la mecánica arrexuntó na so obra los afayos de [[Galiléu Galilei|Galiléu]] y enunció los sos trés famoses [[Lleis de Newton|lleis del movimientu]]. D'elles pudo deducir la fuerzafuercia gravitatorio ente la Tierra y la Lluna y demostrar qu'esta ye directamente proporcional al productu de les mases ya inversamente proporcional al cuadráu de la distancia, multiplicando esti cociente por una constante llamada [[Constante gravitatoria universal|constante de gravitación universal]]. Tuvo amás la gran intuición de xeneralizar esta llei a tolos cuerpos del universu, colo qu'esta ecuación convertir na [[Gravedá|llei de gravitación universal]].
 
L'exemplar de la primer edición de los ''Principia'' que perteneció a Newton, conteniendo anotaciones y correcciones manuscrites, atópase na [[Biblioteca Wren]] del [[Trinity College (Cambridge)|Trinity College]] de [[Universidá de Cambridge|Cambridge]].<ref> (n'inglés) [http://www.trin.cam.ac.uk/index.php?pageid=1017 «The Library of Sir Isaac Newton»] [[University of Cambridge]]. Consultáu'l 23 de setiembre de 2012.</ref>
Llinia 28:
Ésti ye'l resume de seis segmentos del ''Philosophiæ naturalis principia mathematica'' de [[Isaac Newton]], estes partes son: definiciones, [[axomes]], un fragmentu del Llibru Primeru y del Llibru Segundu col so escolio, otru segmentu del Llibru Terceru y el escolio xeneral.
 
El llibru empieza con un conxuntu de definiciones de los conceutos que va utilizar. Define [[materia]], [[cantidá de movimientu]], ''[[fuerzafuercia]] insita de la materia'',<ref>{{Google books|id=r4jXSHE9uRYC|206}}</ref> [[fuerzafuercia]] impresa, [[fuerzafuercia]] centrípeta, cantidá absoluta d'una fuerzafuercia, cantidá acelerativa d'una fuerzafuercia y cantidá motriz d'una fuerzafuercia. Define la materia como la cantidá surdida de la so densidá y [[magnitú (matemática)|magnitú]]. La cantidá de movimientu como la midida surdida de la [[velocidá]] y cantidá de [[materia]]. La cantidá motriz d'una fuerzafuercia centrípeto como la midida proporcional al movimientu que xenera nun tiempu dáu. Sígue-y a les definiciones un pequeñu escolio onde espón la importancia del tiempu y l'espaciu absolutu. [[Isaac Newton|Newton]] diz: “…va ser conveniente estremar ellí ente lo absoluto y lo relativo, lo verdadero y lo aparente, lo [[matemáticu]] y lo vulgar.” Comenta que puede estremase d'un movimientu absolutu a unu relativu, una y bones el movimientu absolutu solo puede camudase al imprimi-y una fuerzafuercia, y el relativu puede camudar si mueven los cuerpos colos cualos tase comparando. Termina diciendo que'l fin d'esti trabayu ye deducir los verdaderos movimientos a partir de los aparentes y viceversa.
 
La parte d'axomes o lleis del movimientu empieza indicándonos les famoses trés lleis de Newton.
 
* '''Primer llei:''' Tolos cuerpos perseveran nel so estáu de reposu o de movimientu uniforme en llinia recta, sacantes se vean forzaos a camudar esi estáu por fuercesfuercies impreses.
 
* '''Segunda llei:''' El cambéu de movimientu ye proporcional a encomalo motriz impresa, y faise na direición de la llinia recta na que s'imprime esa fuerzafuercia.
 
* '''Tercer llei:''' Pa toa acción hai siempres una reacción opuesta ya igual. Les acciones recíproques de dos cuerpos ente sigo son siempres iguales y empobinaes escontra partes contraries.
 
A estes lleis sígenlu una llista de corolarios onde esplica: cómo sumar fuercesfuercies, cómo ye qu'una fuerzafuercia puede dixebrase en dos componentes, el caltenimientu pel momento d'un sistema y el caltenimientu del momentu del centru de [[masa]] d'un sistema, qu'anque nun demuestra diz que lo fai nel Lema XXIII.
 
Esta seición tamién termina con un escolio, nel qu'indica nun ser l'autor d'estes lleis yá que son “principios aceptaos polos matemáticos”. Da-y el creitu a [[Galiléu Galilei|Galiléu]] que trabayó con proyectiles y [[movimientu parabólicu]], y a [[Christopher Wren|Wren]], [[John Wallis|Wallis]] y [[Christiaan Huygens|Huygens]], “los meyores xeómetres del nuesu tiempu”, que trabayaron con impactos. Esplica una serie d'esperimentos p'amosar la certidume de les lleis.
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/wiki/Philosophiæ_naturalis_principia_mathematica»