Diferencies ente revisiones de «Xéneru gramatical»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Iguo plurales |
m Iguo plurales |
||
Llinia 10:
Aprosimao un 20% de les llingües del mundu tien la distinción de xéneru nel sustantivu, lo cual significa que los sustantivos encuadrar en clases nominales o xéneros (que pueden ser clases formales o clases semánticamente motivaes). Nes [[llingües indoeuropees]] esisten xeneralmente 2 o 3 xéneros gramaticales estrictos (masculín, femenín y, dacuando, tamién neutru); nes [[llingües semítiques]], lo común ye estremar ente 2 xéneros (masculín y femenín).
Nes llingües indoeuropees, el númberu habitual de xéneros varia ente dos y trés, de normal '''masculín''', '''femenín''' o '''neutru''', de manera que concierta con una determinada [[flexón (llingüística)|flexón]]. Otres llingües, como les [[lengua bantúes|bantúes]], estremen un gran númberu de xéneros, anque meyor ye falar de clases nominales; en concretu, el so númberu supera la decena. Nel [[protobantú]], les clases principales nel singular son la 1 (pa persones), la 3 (pa oxetos allargaos y tamién árboles), la 5 (oxetos qu'apaecen en pares o grupos), la 7 (pa preseos o medios) y la 9 (pa ciertos animales). Les clases 2, 4, 6 y 8 son formes de plural de les clases 1, 3, 5 y 7. Nel otru estremu, el [[llingües chines|chinu]] o les [[llingües uráliques]] y [[llingües
El xéneru ye una categoría que puede apaecer nel [[pronome]], el [[nome]] y el [[verbu]]. Nes llingües con xéneru gramatical, lo más frecuente ye que los pronomes personales de tercer persona y los nomes sían los que presenten diferencies de xéneru. L'escurrimientu de diferencia de xéneru nel verbu, como nes [[llingües semítiques]], ye menos frecuente. Cuando'l xéneru apaez nos pronomes, facer típicamente en formes de tercer persona y más raramente tamién na primera y segunda persona (los casos de llingües con distinción na primera y segunda persona pero non na tercera son marxinales, y asoceden en menos del 0,5% de les llingües bien documentadas).<ref name=repitida_1 />
Llinia 16:
== El xéneru n'español ==
{{AP|Xéneru gramatical n'español}}
N'[[idioma español|español]] ye una discriminación formal que tien capacidaes [[contraste|contrastivas]] diverses; cunten con él el [[sustantivu]], el [[axetivu]],
=== Clasificación morfolóxica ===
{{VT|Llinguaxe sexista|l1=Llinguaxe sexista|Llinguaxe non sexista|l2=Llinguaxe non sexista}}
Llinia 28:
Amás de los anteriores xéneros esisten pallabres que se clasifiquen colos xéneros común, epicenu y ambiguu. [https://web.archive.org/web/20090603010920/http://www.umce.cl/~cipumce/publicaciones/cuaderno/facultái_de_hestoria/metodologia/cuadiernu_10/aspeutos_morfosintacticos_de_la_redaccion__xenero.htm], [http://www.aplicaciones.info/llingua/morfo06.htm], asina dende'l puntu de vista semánticu'l xéneru asignáu a una forma léxica pue ser:
* '''Inambiguo''', nos que la forma léxica en tolos contestos recibe inequívocamente un xéneru morfolóxicu.
* '''Común''', el de los nomes que designen entes animaos que tienen una sola terminación y distintu artículu. Ej.: el violinista, la violinista; el mártir, la mártir; el testigu, la testigu; l'espía, la espía; el dentista, la dentista; etc. Pertenecen a esti grupu dalgunos participios activos derivaos de tiempos verbales como estudiante, atacante o saliente, anque esisten esceiciones como presidente/presidenta.<ref>{{Cita noticia |título=
* '''Epicenu''', el de los nomes d'animales que tienen un solu xéneru gramatical pa dambos sexos biolóxicos. Ej.: el mure, l'aguarón, la xaronca, la papalba, la llebre, la formiga, el búho, l'escarabayu, la utre, el delfín, el cóndor, la llapada. Pa especificar el sexu, dizse "el mure machu", "el mure fema", "la papalba machu", "la papalba fema".
* '''Ambiguu''', el de dellos sustantivos qu'almiten indistintamente l'artículu masculín o femenín. Ej.: el mar y la mar, la ponte y la ponte, el calor y el calor, reuma, tilde, etc.
Llinia 46:
Nes llingües en qu'esiste'l xéneru '''neutru''' suel dase'l [[contraste]] ente ''animáu/non animáu''. Por casu, en [[idioma rusu|rusu]] la flexón varia n'[[caso acusativu|acusativu]] y [[caso xenitivu|xenitivu]] de los sustantivos '''masculinos''' non animaos, ente que ye igual nos animaos. Asina, автобус (avtobus, ''autobús''), sustantivu masculín, fai l'acusativu singular como автобус (avtobus), pero'l xenitivu como автобуса (avtobusa). Pero'l sustantivu animáu Борис (Boris) fai tantu l'acusativu como'l xenitivu como Бориса (Borisa).
Les [[llingües indoeuropees]] tienen tradicionalmente tres géneros: '''masculín''', '''femenín''' y '''neutru''', como'l [[llatín]], el [[asturianu]],
|url=http://eumanismo.blogspot.com/2008/09/muevo ente-la sorpresa-de-atopar.html
|títulu=Eumanismo: N'Español nun hai nengún xéneru neutru <!--Xeneráu por Muriu Bot. Puedes ayudar a rellenar esta plantiya-->
| |||